Cơ hội tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, đầu tư Việt Nam - New Zealand

Kinh tế, thương mại - trụ cột hợp tác

Hai nước Việt Nam - New Zealand thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 19/6/1975 và nâng cấp quan hệ Đối tác Toàn diện vào tháng 9/2009. Tiếp đó, vào tháng 7/2020, hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược, đưa quan hệ song phương ngày càng phát triển và đi vào thực chất, tạo đà để mở rộng các lĩnh vực hợp tác trong tương lai.

Những năm qua, New Zealand luôn khẳng định coi trọng quan hệ với Việt Nam, coi Việt Nam là nhân tố quan trọng trong chính sách đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Quan hệ hợp tác Việt Nam - New Zealand đang trên đà phát triển rất tốt đẹp, được thúc đẩy thông qua hàng loạt các cuộc tiếp xúc, trao đổi đoàn lãnh đạo cấp cao hai nước và nhiều cơ chế, thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực cụ thể. Đáng chú ý, trong quan hệ giữa hai nước, kinh tế thương mại, đầu tư là một trong những trụ cột hợp tác quan trọng.

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, tính đến tháng 2/2025, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 12 của New Zealand, trong đó, Việt Nam là nhà xuất khẩu thứ 12 vào thị trường New Zealand và là nhập khẩu đứng thứ 18 của New Zealand.

Chiều ngược lại, New Zealand là đối tác thương mại lớn thứ 41 của Việt Nam (xếp thứ 41 về xuất khẩu và 37 về nhập khẩu). Kim ngạch thương mại hai chiều tăng đều qua các năm. Năm 2022 đạt 1,4 tỷ USD, tăng khoảng 5,7% so với năm 2021; năm 2023 đạt 1,3 tỷ USD. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2024 đạt xấp xỉ 1,3 tỉ USD (nhập khẩu đạt 604 triệu USD, xuất khẩu đạt 686,8 triệu USD), tương đương với năm 2023.

Việt Nam xuất khẩu điện thoại các loại và linh kiện, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, thủy sản, hạt điều, giày dép; nhập khẩu sữa và các sản phẩm từ sữa, hoa quả, gỗ, nguyên liệu phụ liệu dệt, may, gia dày, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng, phế liệu sắt thép, sắt thép các loại...

Theo đánh giá, dư địa để thúc đẩy hợp tác thương mại giữa hai nước còn rất lớn. Bên lề Hội nghị Bộ trưởng thương mại G7 diễn ra tại Italia hồi tháng 7/2024, trong buổi gặp gỡ tiếp xúc song phương giữa Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại New Zealand Todd McClay, Bộ trưởng Todd McClay khẳng định, hai nước Việt Nam - New Zealand còn nhiều tiềm năng, dư địa để đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang nhau.

Bởi, người Việt Nam ưa chuộng sản phẩm các loại trái cây và hạt (trong đó có những loại trái cây như kiwi, cherry, táo…); hải sản (cá ngừ, vẹm xanh…) của New Zealand. Trong khi đó, Việt Nam xuất khẩu sang New Zealand nhóm hàng: Điện thoại các loại và linh kiện, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, thủy sản, hạt điều, giày dép...

Bổ sung thông tin, Đại sứ Việt Nam tại New Zealand Nguyễn Văn Trung cũng nhấn mạnh rằng, Việt Nam và New Zealand có những thế mạnh kinh tế có thể bổ sung cho nhau; hai nước cũng là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do quan trọng ở khu vực như Hiệp định CPTPP và Hiệp định RCEP... những khuôn khổ hợp tác này đã và đang tạo cơ hội tận dụng các lợi thế trong trao đổi thương mại và hợp tác kinh tế, đầu tư.

Đại sứ Nguyễn Văn Trung cho biết, nông nghiệp là lĩnh vực hợp tác quan trọng và tiềm năng trong quan hệ hai nước. Việt Nam đã mở cửa thị trường cho khoai tây củ thương phẩm, thịt bò đông lạnh, quả kiwi, táo, bí ngô, dâu tây của New Zealand. New Zealand đã cấp phép cho xoài, thanh long, chôm chôm, chanh và bưởi của Việt Nam. New Zealand đang đề xuất mở cửa thị trường cho mật ong, lê, thịt hươu, thịt nai; Việt Nam đề xuất mở cửa thị trường cho nhãn, vải, hoa cắt cành.

Theo Thương vụ Việt Nam tại thị trường New Zealand, việc Việt Nam và New Zealand cùng tham gia các FTA đa phương khiến rào cản thuế quan, phi thuế quan ngày càng thấp hoặc bị loại bỏ. Đây là lợi thế lớn giúp hàng hóa Việt Nam tăng cường khả năng cạnh tranh với hàng hóa từ các nước không có FTA với New Zealand. Chính sách của New Zealand về việc tìm kiếm các nước đối tác cung ứng và thị trường khác ngoài EU và Trung Quốc cũng góp phần mở ra cơ hội cho Việt Nam trong lĩnh vực nhập khẩu và xuất khẩu.

Bên cạnh hợp tác về thương mại, New Zealand cũng có nhu cầu mở rộng hợp tác đầu tư ra nước ngoài. Minh chứng, thông qua chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính đến New Zealand hồi tháng 3/2024, các doanh nghiệp New Zealand mong muốn tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư với Việt Nam.

Số liệu thống kê cũng cho thấy, tính đến tháng 2/2025, New Zealand có 55 dự án đầu tư với tổng số vốn 208 triệu USD, đứng thứ 39/149 quốc gia và lãnh thổ có đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam, tập trung nhiều nhất tại lĩnh vực kinh doanh bất động sản, giáo dục và đào tạo, công nghiệp chế biến chế tạo, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ; xây dựng.

Ngược lại, Việt Nam có 12 dự án đầu tư tại New Zealand với tổng vốn đăng ký 43,9 triệu USD, đứng thứ 30/80 quốc gia và vùng lãnh thổ mà Việt Nam đầu tư ra nước ngoài, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ lưu trú và ăn uống, bán buôn bán lẻ, phân phối, xuất nhập khẩu, nông nghiệp.

Hiện thực hóa mục tiêu nâng kim ngạch thương mại

Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 50 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, 5 năm triển khai quan hệ Đối tác chiến lược và là cột mốc quan trọng để hai nước kỳ vọng đưa quan hệ lên tầm cao mới. Trên đà quan hệ phát triển tốt đẹp thời gian qua, chuyến thăm chính thức đến Việt Nam của Thủ tướng New Zealand Christoper Luxon từ ngày 25-28/2 là một sự kiện đặc biệt.

Chuyến thăm là dịp quan trọng để hai bên đánh giá lại chặng đường hợp tác hữu nghị và đối tác chiến lược vừa qua để cùng định hướng chiến lược quan hệ hai nước trong thời gian dài sắp tới. Đây cũng là dịp để các nhà lãnh đạo cấp cao hai nước trao đổi sâu hơn về các vấn đề lớn của thế giới và khu vực, phát huy sự tin cậy chính trị cao, sự đồng thuận về quan điểm và tầm nhìn của hai quốc gia, từ đó tạo tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại và mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới, khai thác tối đa tiềm năng của hai nước.

Hai nước Việt Nam - New Zealand đặt mục tiêu đạt kim ngạch thương mại 3 tỷ USD vào năm 2026. Chính vì vậy, trong buổi gặp gỡ song phương giữa Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại New Zealand Todd McClay, hai Bộ trưởng đã thống nhất đẩy nhanh triển khai các điều khoản thỏa thuận về hợp tác kinh tế, thương mại được ký kết giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Ngoại giao, Thương mại New Zealand vào tháng 3/2024 trước sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ hai nước.

Trên cơ sở tiềm năng và thế mạnh của mỗi nước, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại New Zealand cho rằng, hai nước cần tạo điều kiện hơn nữa cho cộng đồng doanh nghiệp mỗi bên có cơ hội trao đổi, tiếp xúc nhằm thúc đẩy quá trình giao thương và đầu tư; phối hợp triển khai các chương trình xúc tiến đầu tư để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư có thêm thông tin về môi trường đầu tư và chính sách thu hút đầu tư nước ngoài của mỗi nước.

Hai Bộ trưởng cùng nhấn mạnh hợp tác kinh tế, thương mại còn nhiều tiềm năng, do vậy nhất trí triển khai các biện pháp đột phá nhằm đạt mục tiêu kim ngạch thương mại hai chiều 3 tỷ USD vào năm 2026, gồm: tăng cường kết nối hai nền kinh tế, mở rộng tiếp cận thị trường, thực thi hiệu quả cam kết trong khuôn khổ các Hiệp định thương mại tự do, sớm mở đường bay thẳng giữa hai nước.

Để khai thác tiềm năng và các điều kiện thuận lợi quan hệ thương mại, đại diện Vụ Thị trường châu Á - châu Phi lưu ý doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động tìm hiểu, nghiên cứu kỹ các FTA mà Việt Nam và New Zealand là thành viên nhằm khai thác, tận dụng hiệu quả các ưu đãi về thuế và xuất xứ hàng hóa.

Khi tiếp cận thị trường cần có chiến lược bài bản, dài hạn, đồng thời tuân thủ nghiêm các quy định, tiêu chuẩn nghiêm ngặt của thị trường này với các sản phẩm nhập khẩu, nhất là sản phẩm có liên quan đến an toàn thực phẩm và kiểm nghiệm kiểm dịch nhằm gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Mặt khác, doanh nghiệp phải tích cực tham gia các hoạt động, chương trình xúc tiến thương mại (hội chợ, triển lãm) hoặc các chương trình giao thương nhằm tìm kiếm đối tác, quảng bá các sản phẩm chất lượng của Việt Nam tại thị trường.

Trên cơ sở những kết quả hợp tác thương mại mà hai nước đạt được trong thời gian qua, Bộ Công Thương cho rằng, Việt Nam và New Zealand đều là những nền kinh tế năng động và đang tiến hành các biện pháp cải cách mạnh mẽ nhằm phát huy lợi thế, tiềm năng vốn có để ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới. Hai nước có nhiều tiềm năng để tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, công nghiệp và đầu tư.