Cơ hội lớn tạo đột phá trong hợp tác thương mại, đầu tư Việt Nam - Czech

Việt Nam và Cộng hòa Czech thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 2/2/1950, đưa Czech trở thành một trong những quốc gia đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. 75 năm qua, quan hệ tốt đẹp giữa hai nước luôn được giữ gìn và phát triển, là hình mẫu cho mối quan hệ tốt đẹp giữa hai quốc gia.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng Phu nhân Lê Thị Bích Trân tới sân bay Václav Havel, thủ đô Praha, bắt đầu thăm chính thức Cộng hòa Czech - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Quan hệ hợp tác giữa hai nước luôn được củng cố, thắt chặt thông qua những chuyến thăm, tiếp xúc của lãnh đạo cấp cao hai nước. Đáng chú ý, từ ngày 18 -20/1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam có chuyến thăm chính thức tới Cộng hòa Czech theo lời mời của Thủ tướng Cộng hoà Czech Petr Fiala.

Chuyến thăm có ý nghĩa rất quan trọng, diễn ra đúng vào dịp kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ Việt Nam - Cộng hòa Czech. Chuyến thăm không chỉ tăng cường quan hệ hợp tác giữa hai Chính phủ, mà còn góp phần củng cố mối quan hệ tốt đẹp giữa nhân dân hai nước, thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, thu hút các khoản đầu tư lớn từ Czech vào Việt Nam.

Hợp tác thương mại phát triển “ngoài mong đợi”

Theo Bộ Công Thương, hiện nay, Cộng hòa Czech là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam tại Trung - Đông Âu, trong khi Việt Nam là đối tác quan trọng nhất của Czech trong ASEAN.

Bên cạnh đó, Czech coi Việt Nam là đối tác hàng đầu, cửa ngõ kết nối Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với châu Âu, đồng thời là một ưu tiên trong chiến lược châu Á -Thái Bình Dương của Czech. Quan hệ giữa hai nước trong thời gian qua được triển khai hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, nổi bật là chính trị-ngoại giao, thương mại-đầu tư, năng lượng, đổi mới sáng tạo...

Đáng chú ý, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã và đang đem lại cho cả Việt Nam và Czech những lợi ích thực chất về kinh tế, thương mại và cả đầu tư.

Theo số liệu của Czech, kim ngạch thương mại hai chiều song phương năm 2023 đạt 2,9 tỷ USD, tăng 19% so với năm 2022 và dự kiến đạt 3,8 tỷ USD trong năm 2024, tăng 28% so với năm 2023. Czech cũng là quốc gia thành viên đầu tiên của Liên minh châu Âu (EU) phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA).

Giày dép, sản phẩm may mặc... là những mặt hàng chủ lực Việt Nam xuất khẩu sang Cộng hòa Czech

Trong khi đó, số liệu từ Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, Bộ Công Thương cho biết, đến hết tháng 11/2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Cộng hoà Czech đạt 1,8 tỷ USD; trong đó, xuất khẩu đạt 1,6 tỷ USD và nhập khẩu đạt 207 triệu USD.

Những mặt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Czech cũng là những mặt hàng chủ lực mà Việt Nam xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) như: giày dép, sản phẩm may mặc, thủy hải sản, hàng tiêu dùng, máy tính và linh phụ kiện, điện thoại di động và một số hàng hóa thích hợp với nền công nghiệp hướng tới xuất khẩu của Czech như gia công máy móc, trang thiết bị, phụ tùng, phụ kiện lĩnh vực cơ khí, năng lượng, khai khoáng…

Về hợp tác đầu tư, Bộ Công Thương cũng cho biết, cho đến nay, Cộng hòa Czech có 41 dự án đầu tư trực tiếp còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký 92,39 triệu USD, đứng thứ 49 trong tổng số 139 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư trực tiếp tại Việt Nam.

Bộ Công Thương nhấn mạnh, Việt Nam và Cộng hòa Czech là hai nền kinh tế có thể bổ trợ cho nhau. Việt Nam có thế mạnh về nông nghiệp, thuỷ hải sản, dệt may, da giày, đồ gỗ, công nghiệp điện tử và hàng tiêu dùng... có thị trường nội địa lớn, với gần 100 triệu dân, trong khi Czech là một trong những nước EU có nền tảng khoa học kỹ thuật và công nghệ tiên tiến.

Nhìn nhận về quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước Việt Nam - Czech thời gian qua, Đại sứ Cộng hòa Czech tại Việt Nam Hynek Kmonicek cho rằng, quan hệ hợp tác hai nước trong thời gian gần đây đã có những bước phát triển "ngoài mong đợi". Thương mại song phương tăng trưởng đều đặn qua các năm.

Đại sứ Hynek Kmonicek nhận định, hợp tác kinh tế, đầu tư giữa hai nước đang đạt được những tầm cao mới, với các khoản đầu tư lớn từ Czech vào Việt Nam, trong đó nhóm các nhà đầu tư trong 7 ngành công nghiệp của Czech đã đầu tư gần nửa tỷ USD vào phát triển cơ sở hạ tầng điện tại Việt Nam, và hiện đang sở hữu nhà máy điện BOT lớn nhất ở miền Bắc.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Công Thương Czech trong buổi làm việc tại trụ sở Bộ Công Thương Việt Nam hồi tháng 2/2023

Khẳng định Cộng hòa Czech là một trong những bạn hàng quan trọng của Việt Nam tại khu vực Trung - Đông Âu, trong buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Công Thương Czech và đoàn doanh nghiệp Czech tại Hà Nội hồi tháng 2/2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao kết quả hợp tác công nghiệp, thương mại hai nước trong thời gian qua. Cộng hòa Czech luôn có vị trí quan trọng, là bàn đạp, cầu nối thích hợp đưa hàng hóa của Việt Nam tiến sâu vào thị trường Visegrad/Đông Âu.

Dù vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, hợp tác kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và Czech vẫn còn khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng của hai nước. “Kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng kim ngạch ngoại thương của cả Việt Nam và Cộng hòa Czech; cơ cấu hàng hóa giữa hai nước còn hẹp, đầu tư trực tiếp trên lãnh thổ của nhau còn thấp. Trong khi đó, dư địa hợp tác giữa Việt Nam và Cộng hòa Czech vẫn còn lớn” - Bộ trưởng thẳng thắn chỉ rõ và gợi mở, môi trường kinh doanh và đầu tư tại Việt Nam đang ngày càng được cải thiện sẽ là tiền đề thuận lợi để hai bên cùng nhau nghiên cứu, tìm giải pháp tăng cường hợp tác đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp và năng lượng.

Định hướng phát triển hợp tác các lĩnh vực tiềm năng

Để thúc đẩy hợp tác thương mại phát triển tương xứng tiềm năng, cũng trong buổi làm việc này, Bộ trưởng Bộ Công Thương hai nước Việt Nam và Czech đã thống nhất, thúc đẩy hợp tác công nghiệp, thương mại dựa trên 5 định hướng chính, đó là: Công nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp sản xuất ô tô; năng lượng và phát triển bền vững; khai khoáng; giao thông vận tải, trong đó có việc hai bên sớm khôi phục đường bay thẳng giữa hai nước; và lọc hóa dầu.

Cụ thể, theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên, Việt Nam có thế mạnh về nông nghiệp, thuỷ hải sản, dệt may, da giày, đồ gỗ, công nghiệp điện tử và hàng tiêu dùng. Đồng thời, là quốc gia có thị trường nội địa lớn 100 triệu dân, dân số trẻ, tốc độ đô thị hoá, số lượng tầng lớp trung lưu, thu nhập và sức mua hàng hoá đang tăng nhanh, tiêu dùng nội địa thường xuyên tăng trưởng 2 con số. Ở chiều ngược lại, Czech là quốc gia có nền công nghiệp phát triển, có nhiều sản phẩm, thương hiệu nổi tiếng thế giới về cơ khí, máy móc, xe ô tô, xe tải, đầu máy xe lửa, động cơ tàu thuỷ, thiết bị quốc phòng và nhiều sản phẩm tiêu dùng có chất lượng mà Việt Nam có nhu cầu lớn.

Do đó hai bbên cần tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp nắm bắt thông tin thị trường, tham gia các hội chợ, triển lãm, tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại để kết nối giao thương hiệu quả cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước.

Không những vậy, hai nước cần đẩy mạnh hợp tác đầu tư phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ, công nghiệp có tính chất nền tảng như cơ khí, chế biến, chế tạo, vật liệu mới, luyện kim, hóa chất... Hai bên còn nhiều tiềm năng, dư địa để mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực khác như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, năng lượng tái tạo, khai khoáng…

Nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hai nước Việt Nam - Czech, Bộ Công Thương cho rằng, thời gian tới, hai bên cần nghiên cứu tiếp thúc đẩy hợp tác đầu tư, thông qua hợp tác đầu tư sẽ hỗ trợ Việt Nam để phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ, công nghiệp có tính chất nền tảng như cơ khí, chế biến chế tạo, vật liệu mới, luyện kim, hóa chất...

Ngoài ra, khuyến khích và kêu gọi các nhà đầu tư của Cộng hoà Czech tăng cường hợp tác lĩnh vực năng lượng. Đặc biệt, hai bên cần tích cực tận dụng và tạo mọi điều kiện để cộng đồng người Czech gốc Việt làm ăn, kinh doanh, phát triển ở cả hai nước.