Cơ chế CBAM của EU: Động lực hay thách thức cho ngành sắt thép?

Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU sẽ có hiệu lực trong giai đoạn chuyển tiếp vào ngày 1/10 tới.
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU: Lưu ý cơ chế CBAM CBAM: Thách thức lớn cho xuất khẩu thép sang thị trường Anh

Trong khi đó, sản xuất sắt thép là một trong những ngành phát thải nhiều carbon nhất lại thuộc phạm vi cơ chế này. Vậy hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp ngành thép sẽ bị ảnh hưởng như thế nào và liệu đây có thể là động lực thúc đẩy “xanh hóa” ngành thép Việt cho phù hợp với mục tiêu “Net Zero” trong dài hạn không?

Cơ chế mới giảm lượng phát thải carbon

CBAM sẽ hướng tới việc đánh thuế carbon đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào thị trường các nước thuộc EU, dựa trên cường độ phát thải khí nhà kính trong quy trình sản xuất nước sở tại. Bốn nhóm hàng bao gồm: Sắt thép, nhôm, xi măng và phân bón của Việt Nam xuất khẩu sang EU sẽ chịu ảnh hưởng của cơ chế này. Trong đó, các sản phẩm từ sắt thép chiếm 96% giá trị của bốn mặt hàng xuất khẩu này.

Cơ chế được chia thành ba giai đoạn. Giai đoạn 1 sẽ thí điểm từ tháng 10/2023, áp dụng ban đầu với các hàng hoá nhập khẩu, trong đó có ngành thép. Các doanh nghiệp xuất khẩu giai đoạn này chỉ phải khai báo mức phát thải. Giai đoạn bắt buộc mua chứng chỉ phát thải CBAM và mở rộng ngành hàng sẽ bắt đầu từ sau năm 2026.

Theo số liệu của Hiệp hội Thép thế giới (WSA), tính riêng năm 2022, ngành thép tạo ra mức phát thải tương đương với 3,5 tỷ tấn khí carbon, chiếm khoảng 7 – 8% tổng lượng khí nhà kính phát sinh toàn cầu. Cùng với hóa chất và xi măng, sắt thép là 1 trong 3 ngành công nghiệp có mức phát thải lớn nhất thế giới.

Xuất khẩu thép sang EU

Sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực, thép Việt đã liên tục mở rộng thị phần xuất khẩu sang EU. Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết tháng 6/2020, xuất khẩu thép sang thị trường EU chỉ chiếm 3,4% tổng kim ngạch xuất khẩu thép, con số này sau hai năm đã tăng lên 20,51%, tương ứng mức tăng hơn 6 lần. Trong 4 thị trường xuất khẩu trên 1 tỷ USD của ngành thép, EU là thị trường có mức tăng “khủng” cả về khối lượng lẫn trị giá. Và khoảng một năm sau khi EVFTA có hiệu lực, vào tháng 11/2021, lần đầu tiên thép lọt top các mặt hàng có giá trị xuất khẩu 10 tỷ USD. Tính riêng 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 1,36 triệu tấn thép sang châu Âu, tăng gần 34% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm khoảng 21% tổng cơ cấu xuất khẩu thép.

Cơ chế CBAM của EU: Động lực hay thách thức cho ngành sắt thép?
Tình hình xuất khẩu thép của Việt Nam sang EU

Ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Trung tâm Tin tức Hàng hoá Việt Nam cho biết: “So với giai đoạn 2019 – 2020 khi thị phần xuất khẩu sang EU chỉ chiếm khoảng 3% đến 6%, ngành thép Việt Nam đã có bước đột phá lớn trong việc chinh phục các thị trường tiêu chuẩn cao. Xuất khẩu gia tăng mạnh mẽ phần nào cho thấy các doanh nghiệp trong nước đã chuẩn hóa sản xuất, tận dụng tốt cơ hội cạnh tranh về giá và các ưu đãi thuế quan EVFTA. Tuy nhiên, với tham vọng tiên phong trong hoạt động giảm lượng khí thải nhà kính, thị trường EU dưới cơ chế CBAM sẽ đặt ra thách thức lớn hơn cho các doanh nghiệp xuất khẩu thép Việt Nam.”

Thách thức xuất khẩu dưới cơ chế CBAM

Theo cơ chế này, sau giai đoạn thí điểm, giai đoạn vận hành kể từ năm 2026 sẽ buộc các nhà nhập khẩu thép tại EU mua giấy chứng nhận CBAM. Giá của các chứng chỉ sẽ được tính tùy thuộc vào giá đấu giá trung bình hàng tuần của Hệ thống thương mại khí thải (ETS) của EU, biểu thị bằng EUR/tấn CO2 thải ra. Nếu các doanh nghiệp thép Việt không lên kế hoạch giảm lượng khí thải carbon trong sản xuất thì sản phẩm xuất khẩu sẽ khó cạnh tranh về mặt giá trị.

Cơ chế CBAM của EU: Động lực hay thách thức cho ngành sắt thép?
Cơ chế CBAM về lượng phát thải

Ngoài ra, thủ tục và cơ chế liên quan tới khai báo thông tin phát thải từ nhà xuất khẩu cũng có thể trở thành hàng rào kỹ thuật và hàng rào thương mại vào thị trường này

Theo ước tính của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), lĩnh vực thép có khả năng sẽ giảm khoảng 4% giá trị xuất khẩu dưới tác động của CBAM. Nhu cầu giảm kéo theo sản lượng giảm khoảng 0,8%, cùng với tác động bất lợi về khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Theo ước tính sơ bộ của VSA, CBAM làm giảm trung bình GDP hàng năm của Việt Nam khoảng 100 triệu USD. Mặc dù so với quy mô tổng thể nền kinh tế, đạt khoảng hơn 400 tỷ USD, con số này không đáng kể. Tuy nhiên, cơ chế tương tự đang nhen nhóm tại nhiều quốc gia như Mỹ, Úc, Canada… sẽ tác động mang tính dài hạn cho cả nền kinh tế.

Đây là thách thức, song cũng là động lực thúc đẩy ngành thép trong nước hướng tới sản xuất xanh. Hiện tại, đã có một số công ty dự tính giảm 50% lượng khí thải carbon bằng một số kỹ thuật tiên tiến, sản xuất thép bằng Hydro (H2). Đây là xu hướng tất yếu về dài hạn và phù hợp với mục tiêu Net zero của Chính phủ.

Động lực xanh hoá ngành thép, hướng đi tất yếu của Việt Nam

Việt Nam cũng đang bước đầu xây dựng lộ trình trung hoà carbon ngành thép. Trong đó, giai đoạn 2021 – 2025 sẽ tối ưu hoá quy trình, năng lượng, nguyên liệu thô và cải tiến công nghệ nhằm giảm 10 – 30% lượng phát thải CO2. Giai đoạn 2025 – 2030 sẽ sử dụng nguyên liệu carbon thấp, tăng cường lượng khí H2 trong các nhà máy sắt xốp lên 30%, phù hợp với xu hướng thế giới.

Cơ chế CBAM của EU: Động lực hay thách thức cho ngành sắt thép?
Phát thải ngành sắt thép theo kịch bản Net-zero

Ngoài ra, kế hoạch phát triển thị trường tín chỉ carbon được kỳ vọng sẽ thúc đẩy động lực xanh hóa trong ngành thép nói riêng và các ngành phát thải nói chung.

Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) cho biết về việc đang nghiên cứu và sẽ sớm triển khai giao dịch các sản phẩm tín chỉ carbon liên thông với các Sở Giao dịch lớn trên thế giới ngay trong quý IV năm nay. Đây sẽ là bước lấy đà rất quan trọng, trong quá trình phát triển thị trường giao dịch tín chỉ carbon tại Việt Nam.

Dự thảo Đề án “Phát triển thị trường carbon tại Việt Nam” cũng đã được xây dựng trên cơ sở Nghị định 06/2022. Theo đó, từ nay đến hết năm 2027, Việt Nam tập trung xây dựng quy định quản lý, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon. Qua đó, có thể thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất xanh và hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng về "0" vào năm 2050 theo thỏa thuận chung tại Hội nghị COP26.

Theo CBMA, nếu các nhà nhập khẩu EU có thể chứng minh rằng giá carbon đã được thanh toán trong quá trình sản xuất hàng hóa nhập khẩu, số tiền tương ứng có thể được khấu trừ vào hóa đơn. Các quốc gia ngoài EU có chính sách định giá carbon rõ ràng, như thuế carbon hoặc thị trường tín chỉ carbon, có thể được miễn trừ CBAM.

“Tác động của CBAM đối với hoạt động xuất khẩu sắt thép của Việt Nam sang thị trường EU rõ ràng là một thách thức không nhỏ, nếu xét về ngắn và trung hạn. Tuy nhiên, về dài hạn, cùng với quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế xanh, phát triển năng lượng xanh, sản xuất xanh thì đây là cơ hội cho các doanh nghiệp thép Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và phát triển bền vững”, ông Phạm Quang Anh nhận định.

Hồng Hạnh - Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV)
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: thuế các-bon (thuế carbon)

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Giá vàng giảm cực mạnh, đầu tư

Giá vàng giảm cực mạnh, đầu tư 'lướt sóng' thành …lỗ nặng

Giá vàng hôm nay, giá vàng đột ngột giảm rất mạnh. Sau 24h, mỗi lượng vàng SJC bán ra giảm đến 6 triệu đồng/lượng, giá vàng nhẫn cũng giảm rất mạnh.
Ham lợi nhuận, khách bán vàng ‘trao tay’ trước cửa tiệm

Ham lợi nhuận, khách bán vàng ‘trao tay’ trước cửa tiệm

Giá vàng tăng từng giờ, từng ngày, lên mức cao chưa từng có thì nhu cầu mua vàng cũng leo thang. Ham lợi nhuận, nhiều người đã bán "trao tay" trước tiệm vàng.
Giá dầu thế giới tiếp tục đà tăng hơn 3%

Giá dầu thế giới tiếp tục đà tăng hơn 3%

Kết thúc phiên giao dịch, giá dầu Brent chạm mốc 67,96 USD/thùng, tương ứng với mức tăng 3,2%. Giá dầu WTI cũng lên tới 3,54%, dừng ở mốc 64,68 USD/thùng.
Giá cà phê xuất khẩu tăng phiên thứ 5 liên tiếp

Giá cà phê xuất khẩu tăng phiên thứ 5 liên tiếp

Đóng cửa phiên giao dịch, giá cà phê Arabica tiếp tục tăng phiên thứ 5 liên tiếp, lấy lại mốc 8.290 USD/tấn và xác lập mức cao nhất trong hơn một tuần qua.
Quý I/2025, khối lượng giao dịch hàng hóa tiếp tục tăng

Quý I/2025, khối lượng giao dịch hàng hóa tiếp tục tăng

Quý I/2025, khối lượng giao dịch liên thông với thế giới tăng 27,73% so với cùng kỳ, tăng gần 26,5% so với quý trước, đạt trung bình 6.500 tỷ đồng mỗi ngày.

Tin cùng chuyên mục

Giá vàng hôm nay tăng ‘nóng’, đầu tư vàng lập kỷ lục

Giá vàng hôm nay tăng ‘nóng’, đầu tư vàng lập kỷ lục

Giá vàng hôm nay, giá vàng nhẫn, giá vàng miếng SJC tăng sốc, lên mức cao chưa từng có. Vàng miếng SJC 111 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn 110,5 triệu đồng bán ra.
Thị trường hàng hoá: Giá đậu tương mở rộng đà suy yếu

Thị trường hàng hoá: Giá đậu tương mở rộng đà suy yếu

Khép lại phiên giao dịch, giá đậu tương mở rộng đà suy yếu trong phiên giao dịch, khép lại với mức điều chỉnh 0,55% xuống mức 380 USD/tấn.
Giá vàng tăng chóng mặt, có nên đầu tư vàng ‘lướt sóng’?

Giá vàng tăng chóng mặt, có nên đầu tư vàng ‘lướt sóng’?

Giá vàng hôm nay, giá vàng trong nước tăng phi mã, xác lập kỷ lục giá mới. Giá vàng miếng SJC tăng chóng mặt, cán mốc 108 triệu đồng/lượng bán ra.
Thị trường hàng hoá: Giá dầu thế giới phục hồi nhẹ

Thị trường hàng hoá: Giá dầu thế giới phục hồi nhẹ

Kết thúc phiên giao dịch; giá dầu Brent tăng nhẹ 0,19%, lên mốc 64,88 USD/thùng. Giá dầu WTI cũng leo lên mốc 61,53 USD/thùng, tương ứng với mức tăng 0,05%.
Cheo leo trên đỉnh, dự báo giá vàng tăng 110 triệu đồng/lượng

Cheo leo trên đỉnh, dự báo giá vàng tăng 110 triệu đồng/lượng

Một tháng, giá vàng tăng gần 12 triệu đồng/lượng. Với đà tăng này, nhiều chuyên gia dự báo, giá vàng trong nước sẽ sớm chạm mốc 110 triệu đồng/lượng.
Giá cà phê Arabica hồi phục mạnh vào phiên cuối tuần

Giá cà phê Arabica hồi phục mạnh vào phiên cuối tuần

Kết phiên giao dịch cuối tuần, giá cà phê Arabica đã rút ngắn đà giảm của các phiên đầu tuần khi tăng 3,51%, lên mức 7.885 USD/tấn
Giá vàng tăng 6 triệu, người mua có chờ thêm ‘sóng’ lớn?

Giá vàng tăng 6 triệu, người mua có chờ thêm ‘sóng’ lớn?

Sau 1 tuần, giá vàng miếng SJC đã được điều chỉnh tăng đến 6,4 triệu đồng/lượng. Nhiều chuyên gia dự báo, giá vàng tuần tới sẽ tiếp đà tăng rất mạnh.
Giá vàng tăng cực mạnh, người dân vẫn xếp hàng mua

Giá vàng tăng cực mạnh, người dân vẫn xếp hàng mua

Giá vàng hôm nay 11/4, giá vàng tăng cao chưa từng có. Chiều nay, giá vàng giảm, song vẫn ở mức cao. Giá vàng tăng, nhiều người vẫn đi mua vàng đầu tư.
Giá xe máy Grande tháng 4/2025: Giá bán thấp hơn đề xuất

Giá xe máy Grande tháng 4/2025: Giá bán thấp hơn đề xuất

Giá xe máy Grande 2025 hôm nay ngày 11/4/2025, Yamaha Grande, giá xe Yamaha, giá lăn bánh Yamaha Grande 2025, giá xe Yamaha Grande cũ,bảng giá xe Yamaha Grande.
Giá dầu thế giới đột ngột quay đầu giảm mạnh hơn 3%

Giá dầu thế giới đột ngột quay đầu giảm mạnh hơn 3%

Giá dầu Brent giảm 3,28%, xuống mốc 63,33 USD/thùng; trong khi giá dầu WTI đã quay về gần mốc 60 USD/thùng, dừng ở mốc 60,07 USD/thùng, giảm tới 3,66%.
Giá vàng lại tăng sốc, nhà đầu tư đổ xô ‘gom vàng’

Giá vàng lại tăng sốc, nhà đầu tư đổ xô ‘gom vàng’

Giá vàng hôm nay 10/4, giá vàng tăng mạnh hơn vũ bão. Giá vàng nhẫn, giá vàng miếng SJC hôm nay thiết lập mốc lịch sử mới, cao chưa từng có.
Ngành Công Thương địa phương tăng tốc kích cầu tiêu dùng theo Chỉ thị 08

Ngành Công Thương địa phương tăng tốc kích cầu tiêu dùng theo Chỉ thị 08

Chỉ thị 08 ngày 4/4/2025 đã giao chỉ tiêu tổng mức bán lẻ hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng cho từng địa phương. Các địa phương đang nỗ lực đạt chỉ tiêu này.
Giá dầu Brent và dầu WTI đều tăng trên 4%

Giá dầu Brent và dầu WTI đều tăng trên 4%

Giá dầu Brent đạt mốc 65,48 USD/thùng, tăng 4,23%; còn giá dầu WTI đã quay trở lại trên mốc 60 USD/thùng, tăng 4,65% và dừng lại ở mốc 62,35 USD/thùng.
Tổ điều hành thị trường trong nước họp bàn giải pháp thúc tăng trưởng thị trường nội địa

Tổ điều hành thị trường trong nước họp bàn giải pháp thúc tăng trưởng thị trường nội địa

Sáng 10/4, tại Hà Nội, Tổ điều hành thị trường trong nước đã họp phiên thường kỳ quý I/2025, nhằm bàn giải pháp đẩy mạnh tăng trưởng thị trường nội địa.
Giá vàng hôm nay tăng

Giá vàng hôm nay tăng 'sốc', nhảy vọt từng phút

Giá vàng hôm nay tăng mạnh bất ngờ. Đầu giờ chiều ngày 9/4, giá vàng nhẫn, giá vàng miếng tăng 3 triệu đồng, lại chạm mốc 102 triệu đồng/lượng bán ra.
Thị trường hàng hoá: Giá dầu WTI rơi dưới mức 60 USD/thùng

Thị trường hàng hoá: Giá dầu WTI rơi dưới mức 60 USD/thùng

Đóng cửa, giá dầu WTI đã rơi xuống dưới ngưỡng 60 USD/thùng, dừng lại ở mốc 59,58 USD/thùng, giảm 1,85%. Giá dầu Brent giảm 2,16%, xuống mốc 62,82 USD/thùng.
Giá vàng giảm cực mạnh, nhà đầu tư ‘khóc ròng’ vì lỗ

Giá vàng giảm cực mạnh, nhà đầu tư ‘khóc ròng’ vì lỗ

Giá vàng hôm nay giảm rất mạnh. Sau kỳ nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương, giá vàng giảm sâu, mất mốc 100 triệu đồng/lượng, Vàng thế giới cũng dưới 3.000 USD/ounce.
Giá cà phê Arabica “đánh mất” vùng 8.000 USD/tấn

Giá cà phê Arabica “đánh mất” vùng 8.000 USD/tấn

Khép lại phiên giao dịch, giá cà phê Arabica giảm gần 6% về mức 7.601 USD/tấn, giá cà phê Robusta giảm hơn 6,1% về mức 4.796 USD/tấn.
Giá vàng tăng "sốc" hay giảm sâu sau kỳ nghỉ lễ?

Giá vàng tăng "sốc" hay giảm sâu sau kỳ nghỉ lễ?

Giá vàng hôm nay 7/4, trong ngày nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương 2025, giá vàng nhẫn, giá vàng miếng biến giảm nhẹ. Dù vậy, giá vàng bán ra vẫn trên 100 triệu đồng.
FASO Việt Nam ra mắt “nước gạo không đường” của Dr.Chung’s Food

FASO Việt Nam ra mắt “nước gạo không đường” của Dr.Chung’s Food

Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, FASO Việt Nam vừa cho ra mắt "Nước gạo không đường Hàn Quốc" và được khách hàng yêu thích.
Mobile VerionPhiên bản di động