Cơ cấu gạo xuất khẩu chuyển biến tích cực

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh

Lượng gạo XK trong tháng 6 ước đạt khoảng 450.000 tấn. Tính chung 6 tháng đầu năm, tổng lượng gạo XK đạt 2,732 triệu tấn với kim ngạch khoảng 1,2 tỷ USD.

Đáng chú ý, trong cơ cấu gạo XK, tỷ lệ gạo thơm giống Jasmine tăng từ 22% trong năm ngoái lên 29% sau 6 tháng đầu năm nay. Tỷ lệ gạo nếp cũng tăng từ 6,58% năm 2015 lên 16% tổng lượng gạo XK trong 6 tháng đầu năm.

Dự báo, 6 tháng cuối năm, nhu cầu nhập khẩu gạo từ các thị trường chính như Trung Quốc, Philippines và Indonesia tiếp tục ổn định. Trong khi đó, qua cân đối tình hình sản xuất vụ lúa hè thu và thu đông năm 2016, lượng gạo hàng hóa cần tiêu thụ trong 6 tháng cuối năm chỉ khoảng 3,9 triệu tấn. Với lượng gạo hàng hóa còn lại không quá lớn, trong khi triển vọng thị trường còn nhiều, việc tiêu thụ không đáng lo ngại.

Dự kiến cả năm 2016, Việt Nam sẽ XK khoảng 5,7 triệu tấn gạo. Đáng chú ý hơn, giá mua lúa cũng như giá gạo XK đang có chiều hướng tăng và nếu có thêm hợp đồng, kim ngạch XK gạo cả năm có thể sẽ còn tăng hơn so với con số dự báo.

Tập trung cho gạo chất lượng cao

Một trong những điểm nổi bật của tình hình XK gạo những tháng đầu năm là tỷ lệ gạo chất lượng cao đang dần tăng. Đây không phải là tình trạng đột biến mà những năm gần đây, XK gạo chất lượng cao của nước ta luôn có xu hướng tăng, từ chỗ không đáng kể, đến nay đã chiếm khoảng 30% trong tổng lượng gạo XK.

Là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong XK gạo cao cấp tới một số thị trường truyền thống như Hồng Kông, Mỹ, Australia, Hà Lan, Đài Loan..., đại diện Tập đoàn Lộc Trời cho biết, vài năm gần đây, dòng gạo phổ thông XK của công ty dần sụt giảm, trong khi đó, gạo cao cấp giữ thế chủ đạo. Lợi nhuận mà dòng sản phẩm cao cấp mang lại cũng hấp dẫn hơn nhiều so với hàng phổ thông và cấp thấp. Cụ thể, với dòng gạo cao cấp, công ty này đang XK với mức giá khoảng 700 USD/tấn, còn gạo trắng thông thường chỉ bán với mức giá 370-380 USD/tấn.

Theo các chuyên gia ngành nông nghiệp, từ trước đến nay, Việt Nam chủ yếu XK gạo phẩm cấp thấp và trung bình với giá thấp. Tuy nhiên, thời gian tới, ưu điểm về giá không còn là lợi thế bởi gạo tồn kho của Thái Lan rất lớn. Ngoài ra, lợi thế về địa lý cũng đang tạo điều kiện cho gạo Ấn Độ và Pakistan phát triển mạnh, cạnh tranh gay gắt với gạo Việt ở một trong những thị trường lớn là châu Phi.

Bên cạnh đó, nhu cầu thị trường thế giới với loại gạo chất lượng cao ngày càng tăng. Cùng với các loại gạo truyền thống, gạo chất lượng cao là dòng gạo DN cần đầu tư sản xuất để đa dạng hóa mặt hàng, phát triển XK bền vững. Để làm được điều này, đòi hỏi phải có sự đồng bộ từ sản xuất đến tiêu thụ, sự thay đổi tư duy XK và tăng cường tìm kiếm các thị trường không lớn nhưng mang lại giá trị cao.

“Nâng cấp gạo XK là chủ trương đúng của ngành nông nghiệp trong xu hướng chuyển dần từ thị trường cấp thấp sang thị trường cấp cao, đặc biệt trong bối cảnh các đối thủ XK hiện nay đang bám rất sát và cạnh tranh khốc liệt với nước ta” - TS. Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn - khẳng định.