Chuyển đổi số trên nền tảng thương mại điện tử: Cơ hội cho doanh nghiệp khởi nghiệp

Tốc độ tăng trưởng nhanh

Ngày 27/11, tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân (Hà Nội), Báo Công Thương phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) và Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức Hội thảo "Thúc đẩy doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo chuyển đổi số thành công trên nền tảng thương mại điện tử". Đây là một hoạt động nằm trong khuôn khổ Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia (Techfest Vietnam 2020).

Ông Nguyễn Thế Quang - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phát biểu tại hội thảo

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Thế Quang - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết: Theo báo cáo Kinh tế số Đông Nam Á (SEA) 2020 do Google, Temasek và Bain & Company công bố thì nền kinh tế số Việt Nam đạt tổng giá trị 14 tỷ USD, tăng trưởng 16% so với năm 2019 và Việt Nam là nước có tỷ lệ người dùng Internet mới cao nhất trong khu vực Đông Nam Á, đạt 41%. Đặc biệt, tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh nằm trong top 10 thành phố năng động nhất thế giới năm 2019 theo bảng xếp hạng City Momentum Index 2019.

"Thương mại điện tử là một trong các lĩnh vực tiên phong của nền kinh tế số, nơi các công nghệ tiên tiến của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư được ứng dụng rộng rãi để tăng hiệu quả của chu trình kinh doanh, góp phần hiện đại hóa hệ thống phân phối, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước và xuất khẩu" - ông Nguyễn Thế Quang nhấn mạnh.

Theo Sách trắng thương mại điện tử Việt Nam 2020, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam (B2C) tăng trưởng trung bình hàng năm từ 20%-30%/năm, doanh thu thương mại điện tử B2C của Việt Nam 2019 đạt 10,08 tỷ USD, ước tính giá trị mua sắm trực tuyến đặt 225USD/người/năm (cao nhất trong khu vực).

"Hiện nay ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã ứng dụng thương mại điện tử nhằm hỗ trợ xuất nhập khẩu. Xét trên phạm vi toàn cầu, thương mại điện tử xuyên biên giới tăng trưởng nhanh và trở thành xu thế nổi bật của thương mại điện tử trong những năm gần đây. Và đây chính là cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp của chúng ta" - ông Nguyễn Thế Quang cho hay.

Ông Ngô Hoàng Gia Khánh - Phó Tổng Giám đốc Phát triển Doanh nghiệp, Công ty Tiki Việt Nam

Chia sẻ thêm về cơ hội cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này, ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng: Đại dịch Covid-19 là một cơ hội tốt để thay đổi tư duy của người sản xuất, tiêu dùng và những người đang làm các nền tảng cho thương mại điện tử. Các dự án startup trong lĩnh vực này đã tăng lên rất nhiều trong thời qua nhưng cũng gặp phải thách thức rất lớn, cạnh tranh với các “đại gia” đi trước trong sân chơi toàn cầu. Do đó, cần huyến khích tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Theo ông Phạm Hồng Quất: Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” (Đề án 844), Quyết định số 645/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030… là ba hành lang pháp lý thể hiện rất rõ nhận thức về vai trò quan trọng của thương mại điện tử, chuyển đổi số, kinh tế số và hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ông Trần Xuân Thủy - Giám đốc Global Selling Amazon Việt Nam

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Ngô Hoàng Gia Khánh - Phó Tổng Giám đốc Phát triển Doanh nghiệp tại Tiki cho biết, trong thời điểm hiện nay, doanh nghiệp có nhiều cơ hội để kinh doanh thành công trên các sàn thương mại điện tử. Theo đó, doanh nghiệp có thể không mất phí xây dựng và vận hành; giảm chi phí marketing, nhờ tiếp cận trực tiếp với tập khách hàng lớn; giảm chi phí đầu tư nhân sự; tăng chất lượng dịch vụ.

"Đặc biệt, các sàn thương mại điện tử cung cấp đa dạng mô hình vận hành, giúp doanh nghiệp linh hoạt trong việc quản lý tồn kho và cung ứng sản phẩm cũng như thủ tục lên sàn đơn giản, nộp hồ sơ và duyệt trực tuyến" - ông Ngô Hoàng Gia Khánh nói.

Qua các thống kê, ông Trần Xuân Thủy - Giám đốc Global Selling Amazon Việt Nam cũng đưa ra con số rất ấn tượng về tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử trong năm nay sẽ vượt 6 lần so với bán hàng truyền thống. Đặc biệt, dự báo quy mô thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ vượt quá 3.300 tỷ USD trong 2 năm tới.

“Trong đại dịch, các kênh bán hàng trực tuyến là phương thức an toàn nhất để người tiêu dùng mua sắm các nhu yếu phẩm. Việc chuyển đổi hình thức mua sắm từ trực tiếp sang trực tuyến sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai dài hạn" - ông Trần Xuân Thủy nhận định.

Một báo cáo gần đây được công bố bởi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã chỉ ra, đại dịch COVID-19 đã chứng minh thương mại điện tử không chỉ là một công cụ hay giải pháp hữu ích đối với người tiêu dùng trong thời kỳ khủng hoảng, mà còn là động lực kinh tế đối với sự tăng trưởng của thương mại nội địa và quốc tế, từ đó góp phần hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

“Dù đại dịch Covid-19 tác động đến kinh tế - thương mại toàn cầu song doanh thu thương mại điện tử tại Việt Nam năm 2020 vẫn tăng trưởng ở mức 2 con số” - bà Nguyễn Thúy Anh - Trưởng phòng nghiên cứu ứng dụng kinh tế số (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số) thông tin thêm.

Cơ hội khai thác các thị trường tiềm năng

Theo thống kê của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), quy mô thị trường thương mại điện tử B2C Việt Nam bao gồm doanh thu tất cả hàng hóa, dịch vụ bán qua kênh Thương mại điện tử liên tục tăng trong 5 năm qua. Nếu như 2015 số người tham gia mua sắm trực tuyến chỉ khoảng 30,3 triệu người thì 5 năm sau (tức là năm 2019) đã có 44,8 triệu người tham gia. Cùng với đó, giá trị mua sắm trực tuyến của một người cũng có thay đổi nhanh chóng, từ 160 USD vào năm 2015 tăng lên 225 USD vào 2019.

Trong xu hướng hiện nay, thương mại điện tử không còn quá xa vời với cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Tuy nhiên, ông Trịnh Hoàng Linh, Giám đốc điều hành iExport, Công ty CP Procom Việt Nam lại đưa ra một khảo sát không mấy khả quan với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME).

Theo đó, vẫn có hơn 70% các doanh nghiệp SME Việt Nam chưa triển khai xây dựng kênh thương mại điện tử cho doanh nghiệp, đặc biệt là thương mại điện tử quốc tế. Nguyên nhân chính là doanh nghiệp có sản phẩm tốt nhưng không biết làm thương hiệu, chỉ làm gia công cho khách hàng theo kiểu bán trực tiếp cho thương lái hoặc tìm kiếm khách hàng tại các hội chợ triển lãm quốc tế, họ không quan tâm đến Thương mại điện tử hoặc doanh nghiệp chưa có kiến thức về thương mại điện tử quốc tế.

Ông Trịnh Hoàng Linh - Giám đốc điều hành iExport, Công ty CP Procom Việt Nam

“Nhiều chủ doanh nghiệp biết về thương mại điện tử quốc tế nhưng không có kinh nghiệm và chưa biết cách làm nên khi bắt tay vào làm thì gặp nhiều khó khăn dẫn đến việc triển khai không hiệu quả, dần dần họ sẽ nghĩ rằng thương mại điện tử là không hiệu quả và từ bỏ nó” - ông Trịnh Hoàng Linh nêu.

Cũng chia sẻ về những điểm vướng mà doanh nghiệp đang gặp phải hiện nay, ông Vũ Đức Thịnh - Tổng Giám đốc Lazada Logistics Việt Nam cho biết, hiện nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam đang có định hướng chuyển đổi số nhưng hiện đối mặt với nhiều thách thức như: Chưa có nhiều cơ hội tiếp cận với các công nghệ kỹ thuật số; chưa được trang bị tư duy kinh doanh trên nền tảng số; thiếu sự thấu hiểu khách hàng và dữ liệu vận hành trên nền tảng số.

Theo ông Nguyễn Thế Quang, thực tế cho thấy có nhiều doanh nghiệp thành công và coi các nền tảng thương mại điện tử là công cụ hỗ trợ, là hình thức kinh doanh chủ yếu của mình. Ngày nay, với sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ, mọi doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, có thể tiếp cận trực tiếp tới người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Hơn nữa, nhờ công nghệ BigData, IoT, doanh nghiệp có thể phân tích hành vi của người tiêu dùng ở mọi thị trường. Qua đó, doanh nghiệp có thể tự cải tiến sản phẩm theo nhu cầu tiêu dùng, xây dựng chiến lược chăm sóc khách hàng, chiến lược tiếp thị đúng đối tượng với chi phí thấp…“Cơ hội là ngang nhau nhưng thành công là khác biệt. Các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể nắm bắt được cơ hội hôm nay để có thể gặt hái được nhiều thành công trong tương lai” - ông Nguyễn Thế Quang chia sẻ thêm.

Lễ ký kết biên bản ghi nhớ hỗ trợ kết nối sản phẩm của doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo lên nền tảng thương mại điện tử giữa đại diện Cục phát triển thị trường và doanh nghiệp - Bộ Khoa học và Công nghệ, Báo Công Thương và Công ty Lazada Việt Nam

Trong Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã nêu rõ thương mại điện tử là một trong các lĩnh vực tiên phong của nền kinh tế số, giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh. Chính phủ cũng đặt mục tiêu đến năm 2025, doanh số thương mại điện tử B2C (hình thức kinh doanh từ doanh nghiệp, công ty tới khách hàng) tính cho cả hàng hóa và dịch vị tiêu dùng trực tuyến tăng 25%, đạt 35 tỷ USD, chiếm 10% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Để thực hiện mục tiêu này, đại diện Bộ Công Thương cho biết, Chính phủ xác định thương mại điện tử là nơi các công nghệ tiên tiến của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư được ứng dụng rộng rãi để tăng hiệu quả, sản xuất-kinh doanh. Việc phát triển thương mại điện tử, kinh tế số được thực hiện theo mô hình lựa chọn và hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm một số lĩnh vực và địa phương, để tạo sự dẫn dắt, lan tỏa trong xã hội.