Chống hành vi phản cạnh tranh, bài học từ vụ việc Google

Hành động lịch sử trong lĩnh vực cạnh tranh

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia thông tin, vào tháng 11/2024, Canada đã đưa ra một quyết định mang tính đột phá khi áp dụng hình phạt nặng đối với Google vì hành vi độc quyền trong lĩnh vực quảng cáo trực tuyến. Cục Cạnh tranh Quốc gia Canada kết luận, rằng gã khổng lồ công nghệ này đã vi phạm nghiêm trọng các quy tắc cạnh tranh công bằng, gây ra thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp nhỏ và người tiêu dùng. Đây được xem là một trong những bước đi mạnh mẽ nhất của Canada nhằm bảo vệ sự minh bạch và công bằng trong nền kinh tế số.

Cụ thể, cuộc điều tra kéo dài hai năm do Cục Cạnh tranh Canada tiến hành đã chỉ ra rằng, Google lợi dụng vị thế thống lĩnh trên thị trường quảng cáo trực tuyến để áp đặt các điều kiện không công bằng. Báo cáo điều tra nêu rõ các chiến lược bất hợp pháp mà Google đã sử dụng như kiểm soát nền tảng quảng cáo. Theo đó, Google chi phối các nền tảng quảng cáo để áp đặt các chính sách bất lợi, gây khó khăn cho các nhà quảng cáo và đối thủ cạnh tranh.

Bên cạnh đó, nền tảng này còn dùng các thuật toán định giá không minh bạch. Các thuật toán của Google được thiết kế để tăng chi phí quảng cáo một cách bất hợp lý, làm lợi cho chính họ và gây tổn hại đến các doanh nghiệp khác.

Đáng chú ý, Google ngăn cản sự tham gia của đối thủ nhỏ bằng việc đưa ra các quy tắc và điều kiện làm hạn chế sự tham gia của doanh nghiệp nhỏ, khiến họ không thể cạnh tranh hiệu quả.

“Những hành vi này không chỉ làm suy giảm tính sáng tạo và đổi mới trong ngành công nghiệp quảng cáo mà còn trực tiếp gây hại cho người tiêu dùng. Giá dịch vụ quảng cáo tăng cao và các lựa chọn bị hạn chế là hậu quả rõ ràng mà công chúng phải gánh chịu” - Báo cáo điều tra của Cục Cạnh tranh Canada nêu.

Biểu tượng Google tại trụ sở ở Mountain View, California (Mỹ). Ảnh: AFP/TTXVN

Với những hành động đó, Cục Cạnh tranh Canada đã đưa ra một phán quyết nghiêm khắc, buộc Google phải nộp phạt 120 triệu CAD (88 triệu USD). Đây là mức phạt cao nhất từ trước đến nay đối với một công ty công nghệ tại Canada. Ngoài tiền phạt, phán quyết còn yêu cầu Google thực hiện các biện pháp cụ thể nhằm ngăn chặn việc lạm dụng vị thế thống lĩnh trong tương lai, bao gồm: Chia tách hai nền tảng quảng cáo chính là Google Ads và Google Ad Manager phải được vận hành độc lập để giảm khả năng tập trung quyền lực.

Ngoài ra, Google còn phải minh bạch hóa dữ liệu quảng cáo, phải cung cấp thông tin đầy đủ và minh bạch cho các nhà quảng cáo để đảm bảo tính công bằng. Hãng này cũng phải thành lập hội đồng giám sát độc lập, hội đồng này có nhiệm vụ theo dõi và đảm bảo Google thực thi đầy đủ các cam kết đã đưa ra.

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia thông tin thêm, ngay sau phán quyết, Google tuyên bố sẽ kháng cáo và phủ nhận mọi cáo buộc. Đại diện công ty cho rằng, các dịch vụ của Google đã mang lại giá trị lớn cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Tuy nhiên, phán quyết của Cục Cạnh tranh Canada lại nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ nhiều chuyên gia và tổ chức xã hội. Ông Pierre Lemieux, một chuyên gia luật cạnh tranh tại Montreal (Canada), cho biết: “Đây là thông điệp mạnh mẽ rằng không một công ty nào, dù lớn đến đâu, có thể đứng trên luật pháp. Quyết định này được ca ngợi như một bước đi tiên phong trong việc hạn chế sức mạnh độc quyền của các tập đoàn công nghệ lớn”.

Bài học quý giá cho Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ

Theo Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh Việt Nam, hành động của Canada đã thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng quốc tế. Nhiều quốc gia như Mỹ và các thành viên Liên minh châu Âu cũng đang thực hiện các cuộc điều tra nhằm vào những tập đoàn công nghệ lớn như: Google, Amazon và Facebook. Quyết định của Canada được kỳ vọng sẽ trở thành tiền lệ, khuyến khích các quốc gia khác áp dụng biện pháp mạnh tay để bảo vệ sự cạnh tranh công bằng trong nền kinh tế số.

Riêng với Việt Nam, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho hay, vụ việc Google tại Canada mang lại nhiều bài học quý giá cho Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ.

Theo đó, Việt Nam cần hoàn thiện hệ thống pháp luật để xử lý các hành vi phản cạnh tranh trong nền kinh tế số. Các điều luật nên tập trung vào việc ngăn chặn hành vi độc quyền và bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp nhỏ.

Cùng đó, đây là bài học trong việc thành lập cơ quan giám sát độc lập. Bởi, “một cơ quan chuyên trách với quyền hạn đầy đủ sẽ giúp Việt Nam phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm cạnh tranh, đồng thời giám sát chặt chẽ hoạt động của các tập đoàn lớn” - Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho hay.

Đặc biệt, việc khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ trong nước là cần thiết để tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, góp phần phát triển nền kinh tế số bền vững.

“Cuối cùng là thúc đẩy sự hợp tác với các quốc gia khác nhằm chia sẻ kinh nghiệm và xây dựng chính sách phù hợp với thực tiễn trong nước. Điều này giúp Việt Nam hội nhập và bảo vệ lợi ích kinh tế một cách hiệu quả hơn” - Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh khẳng định.