Chính sách bảo hiểm xã hội: Trụ cột quan trọng số một của an sinh xã hội

Hiện nay, BHXH có hai loại hình, một là: BHXH bắt buộc (những người có quan hệ lao động, làm việc trong các khu vực nhà nước hoặc doanh nghiệp thì phải đóng BHXH, trong đó có cả phần của doanh nghiệp (DN) và của người lao động; được hưởng 5 chế độ (ngắn hạn: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động) và dài hạn (hưu trí và tử tuất).

Tham gia vào hệ thống BHXH để không ai bị bỏ lại phía sau

Hai là, đối với BHXH tự nguyện dành cho những người không có quan hệ lao động. BHXH tự nguyện đóng ở mức thấp hơn, thấp nhất bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn (tức 700.000 đồng hiện nay) và cao hơn do người dân tự nguyện đóng để đảm bảo nguyên tắc có đóng - có hưởng, đóng cao hưởng cao và đóng thấp hưởng thấp. Song BHXH tự nguyện chỉ có 2 chế độ là tử tuất và hưu trí.

Với những lợi ích đó, ông Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội - cho hay, nếu mọi người dân tham gia BHXH có nghĩa đó chính là trụ cột an sinh quan trọng để khi hết tuổi lao động, không còn khả năng lao động sẽ được hưởng lương hưu, được hưởng BHYT. Vì vậy, BHXH được đánh giá như là trụ cột quan trọng số một của an sinh xã hội.

Tuy vậy, gần đây có không ít thông tin “thêu dệt” thông tin vỡ quỹ BHXH và việc tăng tuổi nghỉ hưu tại Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2019. Ông Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh, những thông tin “thêu dệt” việc vỡ quỹ BHXH là không chính xác và thể hiện thái độ, trách nhiệm với xã hội không cao. “Đây là những tin bịa đặt, họ có thể lợi dụng một số phân tích của các nhà khoa học hoặc Tổ chức Lao động thế giới (ILO) khi chúng ta bàn sửa đổi Luật BHXH và Bộ luật Lao động. Bởi khi đó chúng ta dự báo nếu không có thay đổi về chính sách và tình trạng đóng ít hưởng nhiều, đóng ngắn hưởng dài thì có nguy cơ vỡ quỹ BHXH cho nên người ta “thêu dệt”, bịa đặt để người lao động lo lắng”- ông Lợi nói.

Thực tiễn hiện nay, quỹ BHXH đang kết dư rất cao và chúng ta quản lý quỹ này rất tốt, luôn luôn bảo đảm được giá trị của quỹ BHXH có sự đầu tư, tăng trưởng. Bên cạnh đó, người dân phải hiểu, quỹ BHXH là của nhà nước, do nhà nước quản lý bằng Hội đồng quản lý Trung ương mà Bộ trưởng Bộ Tài chính làm Chủ tịch hội đồng; quỹ BHXH công khai, minh bạch và hằng năm đều được Quốc hội giám sát cũng như công khai trước Quốc hội.

Phân tích về việc phải nâng tuổi nghỉ hưu, theo ông Hồ Sỹ Lợi, là bởi, nâng tuổi nghỉ hưu không phải vì nguyên nhân vỡ quỹ BHXH mà do xu hướng già hóa dân số. Chúng ta phải nâng thêm thời gian để đảm bảo lực lượng lao động cho quá trình phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, nếu chúng ta nâng được tuổi nghỉ hưu thì cũng là sự bảo tồn cho quỹ BHXH không bao giờ bị phá vỡ vì đóng dài hơn, hưởng dài hơn.

Với lý do đó, ông Bùi Sỹ Lợi - nêu rõ, quỹ BHXH là quỹ của người lao động đóng góp nhưng Nhà nước quản lý, có trách nhiệm bảo hộ cho người dân và đây chính là cam kết chính trị của nhà nước đối với chính sách an sinh xã hội. Mục tiêu là đảm bảo an sinh xã hội cho người dân theo Hiến định và quan trọng nhất phải đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu cho người nghỉ hưu khi họ đã tham gia vào hệ thống BHXH theo đúng nguyên tắc “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Khi đại dịch Covid-19 diễn ra, chúng ta thấy rõ vai trò quan trọng của chính sách BHXH, BH thất nghiệp. Nhà nước chi ra 62.000 tỷ hỗ trợ người lao động bị suy giảm thu nhập ở mức rất thấp, thấp hơn mức tiền lương cơ sở (1.490.000 đồng) thì quỹ BHXH cũng phải bù để đảm bảo đời sống cho người lao động. Quỹ BH thất nghiệp đã chi trả cho người lao động bị thất nghiệp, mất việc làm.

Trước những hỗ trợ kịp thời, thiết thực đó, ông Hồ Sỹ Lợi - khuyến nghị, người lao động và người dân hãy tham gia BHXH và tham gia BHYT hộ gia đình để đóng góp hôm nay được hưởng lợi sau này. Khi hết tuổi lao động, hoàn toàn hưởng lương hưu, được chăm lo cuộc sống khi về già và quan trọng nhất có thẻ BHYT chăm lo sức khỏe cho mình lúc tuổi già.

Mặt khác, người dân phải hết sức tỉnh táo và cần nghe các thông tin chính thống của Nhà nước, không nên nghe những tin bịa đặt trong tình hình hiện nay; các cơ quan nhà nước, các cơ quan BHXH tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu.