Châu Âu 'chỉnh' chiến lược năng lượng dưới áp lực thị trường

Bà Ursula von der Leyen khẳng định cam kết của EU trong việc đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Ảnh: AFP

Bruxelles vừa công bố lộ trình mới về năng lượng của EU, một sáng kiến do Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khởi xướng. Kế hoạch này được đưa ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc—hai cường quốc dẫn đầu về đổi mới công nghệ và khai thác năng lượng—ngày càng bỏ xa châu Âu.

Phản ứng trước áp lực kinh tế toàn cầu

Trước các chính sách ủng hộ của ông Donald Trump và làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào trí tuệ nhân tạo (AI), cũng như năng lượng sạch của Trung Quốc, EU đang tìm cách tái định vị để tránh suy giảm kinh tế. Chiến lược mới, được gọi là “Kim chỉ nam cạnh tranh”, đề xuất nhiều cải cách trong lĩnh vực năng lượng, bao gồm giảm chi phí cho doanh nghiệp và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Giảm gánh nặng thủ tục hành chính và đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng

Kế hoạch này hướng tới việc cắt giảm các quy định gây khó khăn cho doanh nghiệp, đặc biệt là các quy định liên quan đến giám sát chuỗi cung ứng. Đây là một phần trong nỗ lực tổng thể nhằm hợp lý hóa quy trình quản lý mà vẫn giữ vững mục tiêu môi trường của Thỏa thuận Xanh châu Âu.

Bà Ursula von der Leyen khẳng định cam kết của EU trong việc đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, dù có những điều chỉnh về kinh tế. Song song đó, Ủy ban châu Âu cũng lên kế hoạch tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo, đồng thời thừa nhận cần phải có một lộ trình chuyển đổi đa dạng, trong đó bao gồm cả điện hạt nhân.

“Chúng ta cần mở rộng hơn nữa sản xuất năng lượng tái tạo, và ở một số quốc gia, cả năng lượng hạt nhân”, bà phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, đánh dấu một sự thay đổi đáng chú ý trong chính sách năng lượng của EU.

Hỗ trợ doanh nghiệp đối phó với chi phí năng lượng tăng cao

Cuộc chiến tại Ukraine đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng năng lượng tại châu Âu, đẩy giá điện và khí đốt lên mức cao kỷ lục. EU, khi mất nguồn cung khí đốt từ Nga, đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Trong bối cảnh này, Ủy ban châu Âu đã đề xuất một loạt biện pháp để đảm bảo nguồn cung, bao gồm các hợp đồng mua điện dài hạn và đầu tư vào hệ thống lưu trữ và vận chuyển năng lượng.

Ngoài ra, EU cũng sẽ triển khai các gói hỗ trợ công "có mục tiêu và đơn giản hóa" nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong ngành công nghiệp. Trọng tâm của kế hoạch này là 100 khu công nghiệp phát thải nhiều nhất, chiếm hơn một nửa lượng khí thải công nghiệp của châu Âu. Mục tiêu là đẩy nhanh việc áp dụng công nghệ khai thác ít carbon, giúp các ngành công nghiệp chuyển đổi bền vững hơn trong dài hạn.

Tăng cường linh hoạt trong quy tắc cạnh tranh và quản lý tài nguyên chiến lược

Ủy ban châu Âu đang tìm cách nới lỏng một số quy định về cạnh tranh nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lớn của châu Âu phát triển mạnh hơn và đủ sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Việc điều chỉnh này đặc biệt quan trọng đối với các lĩnh vực trọng yếu như năng lượng, nguyên liệu thô và công nghệ.

Về nguồn tài nguyên chiến lược, EU đặt mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung và giảm phụ thuộc vào nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, bằng cách thúc đẩy khai thác khoáng sản ngay trong lãnh thổ châu Âu. Một số dự án khai thác kim loại hiếm đã được khởi động, bất chấp những lo ngại về tác động môi trường.

Thách thức của thị trường chung và tính cạnh tranh trong ngành năng lượng

Châu Âu đã xây dựng được thị trường chung trong các lĩnh vực quan trọng như hàng không và ô tô, nhưng năng lượng và viễn thông vẫn còn phân mảnh do sự khác biệt về quy định giữa các quốc gia. Theo Ủy ban châu Âu, thị trường chung về năng lượng và tài chính vẫn tồn tại nhiều “điểm mù”, cản trở sự đổi mới và làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp châu Âu trước các tập đoàn khổng lồ của Mỹ và Trung Quốc.

Vì vậy, Ủy ban châu Âu kêu gọi mở rộng thị trường chung nhằm giúp các doanh nghiệp tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.