Cần cái nhìn khách quan với giá điện

Đây là quan điểm của PGS.TS. Bùi Xuân Hồi - Bộ môn Kinh tế Công nghiệp Trường Đại học Bách khoa Hà Nội về giá điện sau những phản ánh hóa đơn điện kỳ tháng 4/2019 cao hơn nhiều so với tháng 3/2019.  
Công bằng với giá điện 3 nguyên nhân hóa đơn tiền điện tháng 4 tăng cao EVN lý giải hóa đơn tiền điện tăng cao Tăng giá điện là để tiến dần đến cơ chế thị trường
can cai nhin khach quan voi gia dien
Những thắc mắc của người dân về giá điện sẽ được giải đáp thỏa đáng

Trên quan điểm là người tiêu dùng, TS Hồi cũng không vui khi phải trả thêm tiền điện song cần có cái nhìn khách quan, thấu đáo và cần là người tiêu dùng thông minh thay vì đưa ra các thông tin thiếu căn cứ, nhất là trong bối cảnh nắng nóng gay gắt, nhu cầu sử dụng điện tiếp tục gia tăng.

Theo ông Hồi, khi Bộ Công Thương ban hành Quyết định điều chỉnh giá điện vào tháng 3 năm 2019, đã có ý kiến nói rằng giá điện nước ta còn thấp hơn giá của nhiều quốc gia đang phát triển. Đây là số liệu thực tế. Ngay lập tức nhiều chuyên gia đưa ra ý kiến, tại sao chúng ta so sánh giá điện mà không so sánh trong tương quan với thu nhập? Có lẽ ý kiến đó không sai lắm với những mặt hàng thiết yếu thông thường như lương thực thực phẩm, nhưng nó không đúng với sản phẩm như điện năng hay xăng dầu mà tính quốc tế từ lâu đã được thừa nhận. Tính quốc tế của ngành điện là những chuẩn mực, các chỉ tiêu chất lượng, hệ thống máy móc thiết bị, đường dây, trạm biến áp và các yếu tố vào đầu là than, là dầu mỏ, là khí đốt vv… dẫn tới giá thành cung ứng điện không có sự sai khác nhiều giữa giữa các nước phát triển và nước đang phát triển và vì thế không nên so sánh và đặt trong mối tương quan giá điện/thu nhập giữa các quốc gia.

Với giá bán điện năng áp dụng cho hộ tiêu dùng cuối cùng, hầu hết các nước đều có sự kiểm soát của Nhà nước. Dù xây dựng dựa trên phương pháp nào: giá điện theo giá trị sử dụng, giá điện theo chi phí bình quân hay giá điện theo chi phí biên thì nền tảng vẫn sẽ là chi phí cung ứng. Việc điều tiết của nhà nước với giá điện nhằm đảm bảo lợi ích tổng thể của xã hội là lớn nhất mà nói đúng ra là để bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng trước người người bán điện vốn dĩ là độc quyền tự nhiên. Do vậy quan điểm “biểu giá điện hiện nay thì người hưởng lợi là ngành điện, người dân sẽ chịu thiệt” thực sự là không được công bằng cho lắm, không công bằng cho ngành điện và không công bằng cho chính Chính phủ. Ngành điện không đưa ra giá bán của mình mà ngành điện phải bán điện theo biểu giá được nhà nước quy định.

Điện năng là một hàng hóa đặc biệt, là hàng hóa mà cung phải bằng cầu ở mọi thời điểm để thấy công tác điều độ khó khăn như thế nào. Điện năng được cung ứng bởi các nhà máy điện khác nhau: Thủy điện, nhiệt điện than, nhiệt điện dầu, nhiệt điện khí, điện nguyên tử, điện tái tạo vv… Vì vậy với nguyên tắc điều độ là đảm bảo an toàn về kỹ thuật và hiệu quả kinh tế cao nhất thì việc huy động các nhà máy điện đáp ứng lượng cầu ở các thời điểm khác nhau trong ngày là khác nhau và vì thế chi phí cung ứng ở các thời điểm của hệ thống là khác nhau. Về phía tiêu dùng cũng đa dạng và phức tạp không kém do tính chất tiêu dùng khác nhau: hộ nghèo, tiêu dùng sinh hoạt, tiêu dùng công nghiệp, dân dụng sinh hoạt, bơm nước tưới tiêu vv. Vì vậy hệ thống giá điện thường phải đa mục tiêu vừa đảm bảo những khía cạnh an sinh xã hội lại vừa đảm bảo các nguyên tắc kinh tế cần thiết là giá điện phản ánh đúng hoặc gần nhất các chi phí mà người tiêu dùng gây ra cho hệ thống nên thật dễ hiểu là nó phức tạp.

Giá cao điểm và thấp điểm là rất khác nhau vì chi phí cung ứng giữa thấp điểm và cao điểm là khác nhau (phía sản xuất). Cùng 1 thao tác ấn nút chạy máy rửa bát hay máy giặt lúc 19h và lúc 21h30 thì chi phí gây ra cho hệ thống điện là khác rất khác nhau (phía người tiêu dùng). Hay biểu giá bán điện 2 thành phần, phần trả cho công suất đăng ký và phần trả cho điện năng tiêu dùng như cách tính cước viễn thông. Vì sao lại phải phức tạp như vậy? hãy xem tình huống sau: một người tiêu dùng điện dùng 24kwh/ngày với công suất đăng ký chỉ 1kw tức là dùng liên tục 24h và một người khác cũng dùng 24kwh/ngày với công suất 24kw tức là chỉ dùng 1h/ngày. Nếu như chỉ có giá bán điện 1 thành phần trả cho điện năng tiêu dùng thì hóa đơn tiền điện của 2 người tiêu dùng này như nhau nhưng rõ ràng là chi phí 2 hộ gây ra cho ra hệ thống điện rất rất khác nhau.

Nói như vậy để chúng ta hiểu rằng sự phức tạp của hệ thống điện từ sản xuất đến tiêu dùng kéo theo sự phức tạp trong hệ thống giá bán điện mà bản chất chỉ để đảm bảo những nguyên tắc: tính đúng, tính đủ các chi phí cung ứng điện đồng thời, đảm bảo các chính sách xã hội mà nhà nước mong muốn đạt được. Nó không đơn giản như các ý kiến cho rằng biểu giá 6 bậc thang là bất hợp lý.

can cai nhin khach quan voi gia dien
TS. Bùi Xuân Hồi

TS Bùi Xuân Hồi cho rằng, biểu giá này đã được áp dụng từ rất lâu nhưng chắc chắn chưa khi nào chúng ta truyền thông thật sâu sắc về biểu giá bậc thang để người tiêu dùng có những hiểu biết và từ đó hiệu ứng giá thực sự có hiệu quả trong mục tiêu sử dụng hiệu quả và tiết kiệm điện năng. Hoặc đơn giản hơn để trả lời các câu hỏi vì sao dùng càng nhiều lại càng đắt cũng như hóa đơn tiền điện tăng cao sau kỳ điều chỉnh giá?

Chúng ta có thể tham khảo khá nhiều hệ thống giá điện của các quốc gia từ Âu sang Nam Mỹ và gần nhất chúng ta là giá bán điện bậc thang của Thái Lan với cách tính còn phức tạp hơn nhiều so với 6 bậc của Việt Nam. Với biểu giá này đặc trưng dùng càng nhiều càng đắt còn rõ ràng hơn nhiều so với biểu giá của Việt nam. Như vậy để nói rằng mức độ ứng dụng của loại biểu giá này là rất lớn chứ không chỉ ở Việt Nam có giá điện bậc thang.

Không phải hiển nhiên mà biểu giá này được ứng dụng nhiều như vậy, đơn giản là vì đó là biểu giá thể hiện rõ rất mối quan hệ giữa cái giá mà người tiêu dùng phải trả với chi phí mà họ gây ra cho hệ thống điện. Trước hết về tính chất của phụ tải sinh hoạt: đó là phụ tải khá đồng nhất ở điểm chỉ gia tăng vào các thời kỳ cao điểm. Nói cho dễ hiểu hơn vào chiều tối thì gần như hộ gia đình nào cũng nấu cơm, bật ti vi và đẩy phụ tải vào thời điểm này lên cao chúng ta gọi là thời kỳ cao điểm. Để đáp ứng được sự gia tăng phụ thải, hệ thống buộc phải huy động các nhà máy có chi phí cao hơn (xin nhắc lại nguyên tắc vận hành của hệ thống điện là đảm bảo về kỹ thuật và tối ưu về kinh tế nên thứ tự huy động sẽ là từ rẻ đến đắt). Do vậy phụ tải sinh hoạt càng tăng (dùng càng nhiều) thì càng phải huy động nhà máy có chi phí cao để đáp ứng (chi phí càng cao). Đó là logic của biểu giá sinh hoạt bậc thang: “Dùng càng nhiều càng đắt”. Không phải hiển nhiên loại biểu giá bậc thang chỉ áp dụng cho tiêu dùng sinh hoạt mà không áp dụng cho các hộ tiêu dùng điện khác.

Xét về việc tăng giá bán bình quân lên 8.36%, về nguyên tắc, Chính phủ chỉ quy định mức giá điện bình quân còn lại giao Bộ Công Thương xây dựng biểu giá điện đạt được 2 mục đích: Thứ nhất là đảm bảo chính sách an sinh xã hội; thứ 2 khuyến khích người dân sử dụng tiết kiệm điện. Tuy nhiên do biểu giá theo bậc thang nên không có nghĩa là tất cả đều tăng 8.36% mà sẽ căn cứ trên sản lượng điện tiêu dùng cụ thể tương ứng với bậc thang.

Lấy một ví dụ cụ thể cho một hộ tiêu dùng 500kwh/ tháng, theo giá cũ sẽ trả là 1.108.850đ còn theo biểu giá mới mức chi trả là 1.201.700đ. Tuy nhiên cũng phải nói thêm là sản lượng điện tiêu dùng trước và sau thời điểm tăng giá có cách tính chia đều khác nhau. Các dữ liệu biểu giá đã công khai và bất kể ai cũng có thể tự tính toán hóa đơn tiền điện cho mình.

Thống kê thực tế của ngành điện cho thấy, trong những ngày nắng nóng vừa qua, nếu không xét đến yếu tố tăng giá điện thì sản lượng điện của nhiều hộ gia đình đã tăng tới trên 30%. Số tăng này thường rơi vào các bậc thang có giá cao nên hóa đơn tiền điện tăng cao là lẽ đương nhiên.

Dù sao, theo TS Hồi, ngành điện cần đẩy mạnh tuyên truyền hơn nữa về cách tính giá điện, giải đáp các thắc mắc một cách thỏa đáng. Đồng thời khuyến nghị người dân có ý thức hơn trong việc sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm.

Nguyên Vũ
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

igus® đẩy nhanh quá trình chuyển đổi công nghiệp 4.0 bền vững

igus® đẩy nhanh quá trình chuyển đổi công nghiệp 4.0 bền vững

Ứng dụng igusGO của igus® dựa trên AI chỉ cần thao tác trong vài giây giúp hỗ trợ các công ty chuyển đổi sang công nghiệp 4.0 và sản xuất trung hòa CO2.
Đồng Nai: Khu công nghiệp Long Thành được Hisense “chọn mặt gửi vàng”

Đồng Nai: Khu công nghiệp Long Thành được Hisense “chọn mặt gửi vàng”

Công ty Hisense Visual Technology đề xuất với UBND tỉnh Đồng Nai đầu tư nhà máy sản xuất tivi tại khu công nghiệp Long Thành.
Khánh Hoà sắp có khu công nghiệp hơn 1.800 tỷ đồng

Khánh Hoà sắp có khu công nghiệp hơn 1.800 tỷ đồng

Dự án Khu công nghiệp Dốc Đá Trắng (Khánh Hòa) do Viglacera Yên Mỹ là nhà đầu tư vừa được chấp thuận với tổng vốn đầu tư hơn 1.800 tỷ đồng, quy mô 288 ha.
Châu Âu bắt đầu “siết” thời trang nhanh

Châu Âu bắt đầu “siết” thời trang nhanh

Hạ viện Pháp đã thông qua dự luật trừng phạt các sản phẩm thời trang nhanh nhằm giảm thiểu tác động tới môi trường.
Chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp có quyền lợi và nghĩa vụ gì?

Chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp có quyền lợi và nghĩa vụ gì?

Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp đầu tư hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp, nhà đầu tư được hưởng nhiều quyền lợi nhưng cũng phải tuân thủ những trách nhiệm.

Tin cùng chuyên mục

Cấp nào được quy định ngành nghề thu hút vào cụm công nghiệp?

Cấp nào được quy định ngành nghề thu hút vào cụm công nghiệp?

Theo Nghị định mới được ban hành, UBND cấp tỉnh quy định cụ thể ngành, nghề, cơ sở sản xuất kinh doanh trong cụm công nghiệp.
Hà Nội: Nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp chủ lực Thủ đô

Hà Nội: Nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp chủ lực Thủ đô

Đến nay, Hà Nội đã có 229 sản phẩm đạt danh hiệu công nghiệp chủ lực. Thành phố sẽ tiếp tục triển khai nhiều giải pháp ưu tiên phát triển sản phẩm có thế mạnh.
Nghị định mới cho phát triển cụm công nghiệp

Nghị định mới cho phát triển cụm công nghiệp

Chính phủ vừa ban hành Nghị định mới về cụm công nghiệp, kỳ vọng sẽ tháo gỡ những chồng chéo, tạo sự thông thoáng cho công tác quản lý, phát triển.
Thái Nguyên: Thêm 6 dự án mới được đầu tư vào các khu công nghiệp

Thái Nguyên: Thêm 6 dự án mới được đầu tư vào các khu công nghiệp

Trong hơn 2 tháng đầu năm 2024, đã có 6 dự án được cấp phép đầu tư mới vào các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Ngành công nghiệp ô tô: Tăng tỉ lệ nội địa hoá, đẩy mạnh liên kết

Ngành công nghiệp ô tô: Tăng tỉ lệ nội địa hoá, đẩy mạnh liên kết

Để phát triển được ngành công nghiệp ô tô phải tăng tỉ lệ nội địa hoá, bên cạnh đó, các DN trong nước rất cần đến sự hỗ trợ của những DN đầu tàu.
Củng cố về ‘chất’, mở cơ hội xuất khẩu cho sản phẩm công nghiệp

Củng cố về ‘chất’, mở cơ hội xuất khẩu cho sản phẩm công nghiệp

Tiếp tục củng cố về ‘chất’ sẽ là giải pháp quan trọng để các doanh nghiệp sớm hội nhập vào chuỗi sản xuất công nghiệp hỗ trợ ASEAN và toàn cầu.
Doanh nghiệp đồ uống đề xuất lùi lộ trình sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt

Doanh nghiệp đồ uống đề xuất lùi lộ trình sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt

Các doanh nghiệp đồ uống bày tỏ mong muốn Chính phủ lùi lộ trình sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trong điều kiện doanh nghiệp đồ uống đang gặp khó khăn.
Quy định mới về điều kiện thành lập, mở rộng cụm công nghiệp

Quy định mới về điều kiện thành lập, mở rộng cụm công nghiệp

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 32/2024/NĐ-CP ngày 15/3/2024 quy định rõ điều kiện thành lập, mở rộng cụm công nghiệp.
Nam Định khởi công cụm công nghiệp vốn đầu tư 600 tỷ đồng

Nam Định khởi công cụm công nghiệp vốn đầu tư 600 tỷ đồng

Ngày 15/3, Dự án đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp Giao Thiện với tổng vốn đầu tư khoảng 600 tỷ đồng đã được làm lễ khởi công.
Quảng Nam cho phép nghiên cứu, đề xuất 2 dự án khu công nghiệp lớn

Quảng Nam cho phép nghiên cứu, đề xuất 2 dự án khu công nghiệp lớn

UBND tỉnh Quảng Nam đã thống nhất cho phép nghiên cứu, đề xuất 2 dự án khu công nghiệp với tổng diện tích 725ha trên địa bàn tỉnh.
Bài 2: Nỗ lực, đổi mới đưa sản phẩm làng nghề ra thị trường lớn

Bài 2: Nỗ lực, đổi mới đưa sản phẩm làng nghề ra thị trường lớn

Để phát triển bền vững các làng nghề truyền thống, nhiều năm qua tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các chính sách hỗ trợ về vốn, nâng cao sức cạnh tranh hàng hóa.
Doanh nghiệp ngành Công Thương mong gỡ khó về nguồn vốn để ổn định sản xuất

Doanh nghiệp ngành Công Thương mong gỡ khó về nguồn vốn để ổn định sản xuất

Các doanh nghiệp ngành Công Thương mong các ngân hàng có những chính sách mới, có những gói tín dụng mới, gỡ khó nhằm phục hồi sản xuất, xuất khẩu.
Quảng Ninh: Nhiều chính sách thiết thực thu hút vốn FDI

Quảng Ninh: Nhiều chính sách thiết thực thu hút vốn FDI

Quảng Ninh triển khai nhiều giải pháp đồng bộ về hạ tầng, kỹ thuật, dịch vụ… tại các khu kinh tế, khu công nghiệp để thu hút nguồn vốn FDI lớn.
Lào Cai: Giá trị sản xuất trong các khu công nghiệp ước đạt 3.258 tỷ đồng

Lào Cai: Giá trị sản xuất trong các khu công nghiệp ước đạt 3.258 tỷ đồng

Theo Ban quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu tỉnh Lào Cai, 2 tháng đầu năm 2024, giá trị sản xuất trong các khu công nghiệp của địa phương ước đạt 3.258 tỷ đồng.
Khuyến công Điện Biên trợ sức nâng cao năng lực chế biến quả mắc ca

Khuyến công Điện Biên trợ sức nâng cao năng lực chế biến quả mắc ca

Đề án nhóm “Hỗ trợ ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến trong chế biến quả mắc ca” được khuyến công Điện Biên triển khai giúp gia tăng giá trị cho sản phẩm này.
Bài 1: Phát triển thiếu đồng bộ, chưa xứng với tiềm năng

Bài 1: Phát triển thiếu đồng bộ, chưa xứng với tiềm năng

Một số làng nghề ở Thanh Hóa đang có nguy cơ thất truyền, số còn lại phát triển chưa xứng tầm, thiếu đồng bộ…, quy mô manh mún, mang tính tự phát.
Doanh nghiệp Việt “bắt tay” đối tác ngoại thu gom bã cà phê làm sợi vải

Doanh nghiệp Việt “bắt tay” đối tác ngoại thu gom bã cà phê làm sợi vải

Theo xu hướng xanh của thế giới, doanh nghiệp thời trang Việt Nam đã bắt tay đối tác ngoại để biến vỏ cà phê thành sợi vải thân thiện môi trường.
Hướng dẫn chế độ báo cáo, công bố thông tin đối với doanh nghiệp trực tiếp phục vụ quốc phòng

Hướng dẫn chế độ báo cáo, công bố thông tin đối với doanh nghiệp trực tiếp phục vụ quốc phòng

Bộ Quốc phòng ban hành thông tư hướng dẫn chế độ báo cáo, công bố thông tin đối với doanh nghiệp trực tiếp phục vụ quốc phòng.
Quảng Ngãi: Đến năm 2030 tỷ trọng công nghiệp trong GRDP đạt trên 45%

Quảng Ngãi: Đến năm 2030 tỷ trọng công nghiệp trong GRDP đạt trên 45%

UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành kế hoạch số 222/KH- UBND về tái cơ cấu ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030 với tỷ trọng công nghiệp trong GRDP trên 45%.
Hơn 1.443 tỷ đồng mở rộng khu công nghiệp Thịnh Phát

Hơn 1.443 tỷ đồng mở rộng khu công nghiệp Thịnh Phát

Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp Thịnh Phát mở rộng đã được Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động