Cách tốt nhất phát hiện, phòng tránh HIV

Xét nghiệm HIV nhanh chóng, bảo mật

HIV dễ dàng lây truyền khi có sự tiếp xúc trực tiếp giữa máu hoặc dịch sinh học, do vậy không chỉ lây truyền từ mẹ sang con, tình dục, kim tiêm không an toàn mà khi có tai nạn, chữa trị, tiếp xúc không an toàn đều có thể lây truyền HIV.

Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật và mạng lưới các cơ sở y tế rộng khắp, việc xét nghiệm sàng lọc HIV được thực hiện đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện và được bảo mật thông tin. Chỉ cần một xét nghiệm máu và thử nhanh là có thể biết mình có nhiễm HIV hay không, dịch vụ này lại hoàn toàn miễn phí hoặc mất một khoản phí rất nhỏ.

Tại Việt Nam, hầu hết các cơ sở y tế đều có thể xét nghiệm sàng lọc để phát hiện sớm HIV. Ngoài hơn 1.000 cơ sở y tế có khả năng xét nghiệm sàng lọc HIV, hiện nay, các cán bộ y tế lưu động hoặc nhân viên tiếp cận cộng đồng được hướng dẫn, tập huấn cũng có thể thực hiện xét nghiệm sàng lọc HIV tại cộng đồng. Đây chính là điều kiện rất thuận lợi để người dân được chủ động xét nghiệm HIV khi có nhu cầu.

Thực tế, người Việt vốn chưa có thói quen khám sức khỏe định kỳ, nhất là khi còn cảm thấy khỏe. Trong khi, HIV có thời thời kỳ ủ bệnh kéo dài nhiều năm nên người nhiễm HIV thời gian đầu thường không biết mình có bệnh. Chính vì vậy, chủ động xét nghiệm HIV là việc nên làm đối với cả người bình thường, chứ không nhất thiết là chỉ dành cho những người “không đứng đắn”, không chung thủy hay những người đã có những quá khứ ăn chơi sa đà, lầm lỗi. Việc tiếp cận sớm các dịch vụ này không chỉ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho chính bản thân mình mà còn là trách nhiệm của mình với gia đình, cộng đồng trong việc giảm lây nhiễm HIV.

Làm gì khi nghi nhiễm HIV

Nếu chẳng may bị vật sắc nhọn, bơm kim tiêm chích vào cơ thể có nguy cơ lây nhiễm HIV, người dân cần hết sức bình tĩnh, xử lý vết thương tại chỗ. Nếu tổn thương da chảy máu cần rửa ngay vết thương dưới vòi nước. Để vết thương tự chảy máu trong một thời gian ngắn, không nặn bóp vết thương.

Biện pháp khác là rửa kỹ vết thương bằng xà phòng và nước sạch. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc mắt thì rửa mắt bằng nước cất hoặc nước muối sinh lý 0,9% liên tục trong 5 phút. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc miệng, mũi thì rửa mũi bằng nước cất hoặc dung dịch nước muối sinh lý 0,9%, súc miệng bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% nhiều lần. Sau đó, đến ngay cơ sở y tế để được đánh giá nguy cơ phơi nhiễm theo mức độ tổn thương và diện tích tiếp xúc, được tư vấn và điều trị bằng thuốc ARV miễn phí nếu cần thiết.

Hiểu đúng để điều trị đúng

Với các trường hợp phơi nhiễm HIV, Bộ Y tế khuyến cáo điều trị bằng thuốc ARV càng sớm càng tốt. Tối ưu nhất trong vòng 6 giờ đầu và không quá 72 giờ sau phơi nhiễm. Thuốc ARV sẽ giúp giảm tải lượng vi-rút HIV trong máu và có thể giảm đến 95% khả năng lây nhiễm HIV cho vợ hay bạn tình qua quan hệ tình dục. Hiện nay, việc điều trị ARV rất đơn giản. Thuốc ARV được cấp miễn phí tại bệnh viện huyện hoặc trạm y tế xã. Với người xét nghiệm và biết tình trạng nhiễm HIV sớm, cũng sẽ được điều trị kịp thời. Dù chưa có thuốc điều trị HIV triệt để nhưng thuốc kháng vi-rút ARV giúp người nhiễm HIV kéo dài cuộc sống, duy trì sức khỏe, có thể học tập và làm việc bình thường, giảm khả năng lây truyền cho người khác. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, người nhiễm HIV nếu được điều trị sớm và tuân thủ điều trị sẽ có tuổi thọ tương đương với người không nhiễm HIV.