Ông Vũ Ngọc Hưng: Hiện nay cả nước có 31 nhà máy nhiệt điện đốt than có phát sinh tro, xỉ đang hoạt động và các nhà máy này đều có Đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao được lập, phê duyệt và thực hiện.

Tình hình xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao của các đơn vị có xu hướng gia tăng theo thời gian, năm sau cao hơn năm trước, cụ thể: Tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ trên lượng phát sinh trung bình các năm 2018, 2019, 2020, 2021 tương ứng là 37,5%, 50%, 60% và 84%). Năm 2022 và 2023 tỷ lệ tiêu thụ tăng đáng kể, có nhiều nhà máy đã tiêu thụ 100% lượng tro, xỉ phát sinh mới hàng ngày, có nhà máy ngoài việc tiêu thụ 100% lượng phát sinh mới hàng ngày còn tiêu thụ được một phần tro, xỉ đang tồn trên bãi. Trong số đó, các nhà máy thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Công nghiệp Năng lượng Quốc gia (PVN) có tỷ lệ tiêu thụ trung bình cao nhất - năm 2022 và 2023 đều đạt trên 100%.

Hầu hết các cơ sở nhiệt điện phát sinh tro, xỉ đều đã xác nhận hợp chuẩn, hợp quy đối với tro, xỉ là sản phẩm hàng hóa nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng (theo QCVN 16:2023/BXD), vật liệu san lấp (TCVN 12249:2018), phụ gia khoáng cho xi măng (TCVN 6882:2016). Tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy được thực hiện cho nhiều mục đích khác nhau, trong đó chủ yếu để làm phụ gia xi măng, vật liệu xây dựng, vật liệu san lấp.

Mặc dù thực trạng tiêu thụ tro xỉ nhìn chung tương đối khả quan nhưng vẫn còn tồn tại một số vướng mắc, khó khăn đối với công tác tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy, như: một số khu vực có nhu cầu sử dụng tro, xỉ thấp, nhà máy cách xa các cơ sở sản xuất, các hộ tiêu thụ lớn, việc vận chuyển bằng đường bộ gây nhiều khó khăn, phương án vận chuyển bằng đường biển đang được tính đến nhưng cần thời gian để triển khai; những phương án tiêu thụ đáng kể lượng tro xỉ như sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp khu cảng, khu công nghiệp; làm nền đường giao thông nông thôn; làm vật liệu lấn biển… chưa nhận được sự phê duyệt cần thiết của địa phương; Chủ đầu tư các dự án chưa mạnh dạn sử dụng tro xỉ đã hợp chuẩn, hợp quy làm vật liệu san lấp mặt bằng công trình.

Những khó khăn, vướng mắc này ảnh hưởng trực tiếp tới công tác tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện đốt than, đòi hỏi cần có sự chung tay của các cấp chính quyền và chủ đầu tư nhà máy nhiệt điện đốt than để giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên, thúc đẩy hơn nữa tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ nhiệt điện theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.

Ông Vũ Ngọc Hưng: Để tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong công tác tiêu thụ tro, xỉ, Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường công nghiệp (ATMT) đã chủ trì xây dựng và trình Bộ trưởng ký Quyết định số 1818/QĐ-BCT ngày 20/7/2021 về việc ban hành Kế hoạch của Bộ Công Thương thực hiện Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 26/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng làm cơ sở triển khai thống nhất, đồng bộ các giải pháp giúp các nhà máy tháo gỡ vướng mắc, tăng cường tiêu thụ tro, xỉ.

Theo đó, hàng năm, Cục ATMT đã chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương các tỉnh, thành phố có nhà máy nhiệt điện đốt than và các đơn vị có liên quan trong và ngoài Bộ tổ chức giám sát việc thực hiện Đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện nhằm ghi nhận hiện trạng, kịp thời đôn đốc các chủ nhà máy thực hiện đúng các quy định, yêu cầu về tiêu thụ tro, xỉ.

Bên cạnh đó, Cục cũng đã phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa tro, xỉ nhiệt điện đốt than vào danh mục chất thải rắn công nghiệp thông thường, không phải là chất thải nguy hại.

Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ Xây dựng, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng các Tiêu chuẩn, quy chuẩn sử dụng tro xỉ nhà máy nhiệt điện làm nguyên, vật liệu xây dựng và dùng trong các công trình xây dựng, tạo cơ sở để hợp chuẩn, hợp quy tro xỉ trở thành hàng hóa.

Cùng với công tác truyền thông, Bộ Công Thương cũng đã tăng cường kết nối các doanh nghiệp với các đơn vị tiêu thụ, đơn vị sử dụng tro, xỉ và các cơ quan quản lý thông qua các Hội thảo giúp các doanh nghiệp tìm kiếm được các đơn vị tiêu thụ phù hợp và có thêm kinh nghiệm trong việc tiêu thụ tro, xỉ từ các doanh nghiệp khác.

Cùng với quy định tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện đã được hợp chuẩn, hợp quy được quản lý như sản phẩm, hàng hóa theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ và chính thức có hiệu lực từ 10/2/2022.

Do vậy để góp phần phát triển thị trường cho hàng hóa “tro, xỉ” thì việc nắm bắt “tín hiệu” của thị trường; nhu cầu, thông tin của các doanh nghiệp, nhà thầu xử lý, tiêu thụ tro, xỉ được chúng tôi xác định là hết sức cần thiết.

Vì vậy, năm 2025 và trongthời gian tới Cục ATMT sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp môi trường trong lĩnh vực năng lượng để khuyến khích, hỗ trợ việc sản xuất, phân phối và tiêu dùng các sản phẩm tái chế từ tro xỉ, phù hợp với định hướng tại Nghị quyết số 55/NQ-TW của Bộ Chính trị và quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ.

Với những chính sách, hoạt động nêu trên, Cục ATMT đã và đang đồng hành cùng doanh nghiệp để từng bước tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong công tác tiêu thụ tro, xỉ, góp phần tăng tỷ lệ tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy theo định hướng, yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Ông Vũ Ngọc Hưng: Đề án phát triển ngành công nghiệp môi trường đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 192/QĐ-TTg ngày 13/2/2017 có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp môi trường, với nhiều nhóm giải pháp, trong đó có giải pháp “xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong lĩnh vực công nghiệp môi trường”.

Thời gian qua các Bộ ngành đã có nỗ lực trong xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, tiêu chí cho các sản phẩm xanh, cụ thể như: Bộ Tài nguyên và Môi trường đã quy định tiêu chí công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Thông tư 02/2022/TT-BTNMT; Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và công nghệ cùng Bộ Công Thương đã phối hợp ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn để các nhà máy nhiệt điện đốt than tiến hành hợp chuẩn, hợp quy sản phẩm, hàng hóa tro, xỉ làm vật liệu xây dựng, vật liệu san lấp, phụ gia khoáng cho xi măng, nền đường ô tô..., các nhà máy hóa chất phân bón tiến hành hợp chuẩn sản phẩm, hàng hóa thạch cao PG làm phụ gia xi măng…

Xác định công tác xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, tiêu chí cho các sản phẩm xanh có vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển ngành công nghiệp môi trường, Bộ Công Thương đang phối hợp các Bộ ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng, hoàn thiện và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường giai đoạn tới, trong đó có nội dung tiếp tục xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, tiêu chí cho sản phẩm, hàng hóa ngành công nghiệp môi trường, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đáp ứng nhu cầu bảo vệ môi trường ngày càng tăng cao ở nước ta./.

Xin trân trọng cảm ơn ông!