Bộ Công Thương đồng hành cùng nông dân số

Thương mại điện tử “cầu nối” trực tiếp giữa nông dân và thị trường

Đảng và Nhà nước đã xác định rõ chủ trương phát triển kinh tế số, xã hội số trong nhiều nghị quyết và chiến lược quan trọng, tạo hành lang pháp lý và định hướng chiến lược vững chắc cho ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cụ thể, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế số, xã hội số đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đã xác định rõ: Chuyển đổi số là động lực trọng yếu thúc đẩy phát triển bền vững, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh quốc gia.

Quốc hội và Chính phủ đã cụ thể hóa định hướng này bằng các Nghị quyết và Nghị định, trong đó Nghị quyết số 71/NQ-CP xác định “nông nghiệp số” và “môi trường số” là hai trụ cột quan trọng của tiến trình hiện đại hóa nền kinh tế. Nghị định số 88/2025/NĐ-CP cũng tạo cơ chế, chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông nghiệp và môi trường, thúc đẩy sự tham gia chủ động của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân.

Khung pháp lý và chiến lược toàn diện của Việt Nam về chuyển đổi số, từ các Nghị quyết của Đảng đến các quyết định của Chính phủ, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc tích hợp công nghệ số vào mọi lĩnh vực, bao gồm thương mại điện tử và xúc tiến thương mại.

Hiện thương mại điện tử đang trở thành giải pháp quan trọng giúp nông sản Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng, giảm khâu trung gian, nâng cao lợi nhuận cho nông hộ và doanh nghiệp nhỏ. Nhờ sự đồng hành của Bộ Công Thương, nhiều nông dân, hợp tác xã đã đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử trong nước và quốc tế như Shopee, Lazada, Voso, Alibaba, Amazon.

Điển hình là vải thiều Bắc Giang (nay Bắc Ninh), khi vào mùa vụ, hàng chục nghìn đơn hàng được “chốt” trực tuyến và giao tới tay khách chỉ sau 1–2 ngày. Nhiều hộ nông dân còn livestream bán hàng, trực tiếp tương tác với khách, giảm sự phụ thuộc vào thương lái và tăng giá bán.

Thương mại điện tử không chỉ giúp nông sản tiếp cận thị trường nội địa mà còn mở rộng ra quốc tế. Các sản phẩm rau, quả, thủy sản, cà phê và các mặt hàng chế biến sâu dễ dàng quảng bá đến người tiêu dùng trẻ, năng động và quan tâm đến chất lượng sản phẩm.

Thương hiệu Ê Đê Café của Y Pốt Niê - một startup người dân tộc Ê đê là một ví dụ. Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, anh Y Pốt Niê, Giám đốc Công ty CP Ê Đê Café của Y Pốt Niê, chia sẻ: Thông qua thương mại điện tử giúp chúng tôi tiếp cận hàng ngàn khách hàng mới trên cả nước và quốc tế. Từ những đơn hàng online đầu tiên của khách hàng tại Đức, đến nay, danh sách khách hàng nước ngoài của công ty đang dài ra. Nhiều đối tác trong và ngoài nước đã gọi về hàng ngày để trao đổi và hợp tác làm ăn.

“Khách hàng trong nước cũng tăng lên nhanh chóng. Sản phẩm của công ty không chỉ tiêu thụ tốt ở kênh đại lý, kênh thương mại điện tử mà còn xuất khẩu sang Singapore, Mỹ… Đa số khách hàng biết đến Ê Đê Café thông qua kênh mạng xã hội rồi tìm gặp trực tiếp để khảo sát, đánh giá nhà xưởng, sản phẩm… trước khi mua hàng”, anh Y Pốt Niê cho hay.

Bên cạnh đó, dữ liệu thương mại điện tử cũng giúp nông dân dự báo nhu cầu thị trường, giảm dư thừa và thất thoát. Đây là cơ sở để nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và từng bước xây dựng các thương hiệu nông sản Việt Nam bền vững.

Bộ Công Thương đồng hành, nông sản Việt vươn xa trên thị trường số

Mặc dù thương mại điện tử mở ra nhiều cơ hội, nông dân vẫn gặp thách thức về hạ tầng số, năng lực ứng dụng công nghệ và logistics cho nông sản tươi sống.

Việc mở gian hàng, chụp ảnh sản phẩm, livestream bán hàng hay quản lý đơn vẫn còn là rào cản với nhiều nông hộ. Anh Trung, một nông dân tại Bắc Ninh mới tiếp cận thương mại điện tử, chia sẻ: "Chúng tôi đã có định hướng lên sàn nhưng vẫn cần cầm tay chỉ việc. Chỉ đọc tài liệu trên mạng thì khó áp dụng".

Nhận thấy thực tế này, Bộ Công Thương cùng các ban, ngành, địa phương và Hội Nông dân đã tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn nông dân khai thác thương mại điện tử hiệu quả, đồng thời triển khai các chương trình hỗ trợ kỹ thuật số, kết nối ngân hàng và logistics.

Vấn đề logistics nông sản cũng được Bộ đặc biệt quan tâm. Chi phí vận chuyển hiện chiếm 20–25% giá thành, gần gấp đôi Thái Lan, do hạ tầng chưa đồng bộ, kho lạnh và trung tâm bảo quản chưa đủ. Bộ Công Thương đang phối hợp với doanh nghiệp và địa phương xây dựng các trung tâm logistics ưu tiên cho nông sản, giảm chi phí vận hành và bảo đảm chất lượng.

Tại xã Tân Biên (Tây Ninh), ông Nguyễn Văn Tiến phát triển mô hình dừa hữu cơ và thành lập Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp Dừa Việt 78, liên kết tổng diện tích gần 300ha. Điểm đặc biệt là HTX tiên phong gắn mã QR cho từng trái dừa, giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc, quy trình canh tác và thông tin chủ vườn chỉ bằng thao tác quét điện thoại.

Ông Nguyễn Văn Tiến cho biết: “Dừa Tây Ninh ngon, nhưng phải ngược dòng về miền Tây để tiêu thụ. Việc gắn mã QR giúp mỗi trái dừa có ‘căn cước riêng’, xây dựng thương hiệu, tiếp cận siêu thị và hướng tới xuất khẩu”.

Hiện nay, mỗi địa phương áp dụng một kiểu QR khác nhau, gây khó khăn cho người tiêu dùng và đối tác xuất khẩu. Trước thềm Diễn đàn "Bộ trưởng Bộ Công Thương và Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam - Lắng nghe nông dân nói", ông Tiến cùng nhiều nông dân kiến nghị Bộ Công Thương sớm xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia thống nhất, giúp nâng tầm thương hiệu, tăng giá trị và mở rộng thị trường.

Với vấn đề này, trong thời gian qua Bộ Công Thương cũng đã phối hợp hỗ trợ nông dân xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Các sản phẩm hữu cơ, rau sạch hay thực phẩm chế biến sâu giờ đây có thể được gắn mã QR, chứng nhận hữu cơ và tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế, giúp tăng niềm tin người tiêu dùng và mở rộng cơ hội xuất khẩu sang thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản hay EU.

Nhờ sự đồng hành của Bộ Công Thương trong đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật số, kết nối thị trường và logistics, nông dân đang biến sản phẩm truyền thống thành nông sản thông minh, có thương hiệu, sẵn sàng xuất khẩu. Thương mại điện tử trở thành “bệ đỡ” để nông sản Việt vươn ra thị trường trong nước và quốc tế, nâng cao giá trị và thương hiệu.

Chìa khóa thành công nông dân thời 4.0 gồm bán hàng online qua sàn thương mại điện tử, hệ thống logistics nông nghiệp hiện đại và truy xuất nguồn gốc minh bạch. Chính phủ cũng đặt mục tiêu đến năm 2025, xây dựng 70% xã có sản phẩm nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử; đến 2030, xây dựng nền nông nghiệp số toàn diện, mỗi sản phẩm có mã truy xuất, giao dịch minh bạch, logistics đạt chuẩn quốc tế. Nếu đạt được, thương mại số sẽ giúp nông nghiệp Việt Nam thoát khỏi sản xuất nhỏ lẻ, bấp bênh, nông dân không còn cảnh “được mùa mất giá”, mà có thể bán hàng từ quê nhà ra thị trường toàn cầu, nâng cao thu nhập và đóng góp vào phát triển kinh tế bền vững.

Với chủ đề "Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng hai con số", Diễn đàn ‘Bộ trưởng Bộ Công Thương và Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Lắng nghe nông dân nói’ do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp tổ chức sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 1/10.

Tham dự và đồng chủ trì diễn đàn có: Ông Nguyễn Hồng Diên - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương và ông Lương Quốc Đoàn - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam.