Bền chặt tình yêu với điêu khắc gỗ

Sáng tạo từ tình yêu quê hương

Không phải con nhà nòi trong nghề làm gỗ mỹ nghệ, nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp đến với nghề mộc mỹ nghệ do niềm đam mê từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Cơ duyên đã đưa anh đến với một nghệ nhân làm nghề gỗ mỹ nghệ nổi tiếng ở Phù Khê (Bắc Ninh). Suốt 5 năm trời "rong ruổi" bên những khúc gỗ, luyện đôi tay thành thục với cưa đục, từng khúc gỗ thô sơ trở nên có hồn qua bàn tay khéo léo của anh. "Để tạo ra một sản phẩm chất lượng cao, ngay từ bé, tuổi thơ đã chứa đựng tiếng hát mẹ ru, lớn lên chứa đựng tinh thần yêu nghề, niềm say mê nghề như yêu câu dân ca bản xứ quê hương mình. Đó là điều căn bản nhất tạo nên linh hồn của một tác phẩm nghệ thuật. Ở Kinh Bắc, dân ca quan họ Bắc Ninh chính là linh hồn, đó là song ca, song tình để tạo nên một sản phẩm nghệ thuật" - nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp tâm sự.

Theo tay chỉ của nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp, tôi dõi mắt theo bức điêu khắc hình hoa mẫu đơn trên mặt gỗ nâu sáng bóng. Nhìn kỹ, có thể thấy cánh hoa được điêu khắc vô cùng mỏng manh, sống động, mềm mại như thật trên nền gỗ. Tác phẩm được anh đặt tên "Quốc sắc thiên hương", lấy cảm hứng từ vẻ đẹp của hoa mẫu đơn được mệnh danh "Quốc sắc thiên hương" - loài hoa vừa có sắc, hương, tượng trưng cho người con gái đẹp. Đóa mẫu đơn được điêu khắc trong khung hình tròn, tượng trưng cho tấm gương phản chiếu hình ảnh xinh đẹp…

Không chỉ có "Quốc sắc thiên hương", anh Hiệp còn sáng tạo nhiều tác phẩm điêu khắc độc đáo từ những loại gỗ quý: Kê, ngưu tương phùng tương ngộ, Long phượng tích phúc, Phúc phật... Trong mỗi tác phẩm, anh đã chuyển thể những câu chuyện, hình ảnh đẹp diễn ra trong cuộc sống hàng ngày cùng nhiều tích truyện mang đậm bản sắc Việt Nam, khiến tác phẩm trở nên sinh động, ý nghĩa.

Đối với nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp, "hình ảnh thiên nhiên, con người, đất nước Việt Nam trải dài được tích tụ vào tư duy. Vài đôi câu thơ thôi đã chứa đựng tinh túy làm nên một tác phẩm hay". Chính giá trị tinh hoa của nghệ thuật dân gian Việt Nam đã nuôi dưỡng tâm hồn của nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp, tiếp lửa cho đam mê rồi trở thành động lực để anh làm kinh tế, làm giàu không chỉ cho bản thân mà còn với quê hương mình.

Biến tài năng thành động lực

Trôi về những ký ức của những ngày gian khó, nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp tâm sự: "Thời gian sau khi học đạo xong, khi tay nghề khá vững, tôi đã về nhà mở xưởng mộc chỉ với vài ba triệu đồng. Chưa nhiều kinh nghiệm về thị trường nên các sản phẩm của tôi làm ra hoàn toàn ngẫu hứng. Hậu quả là hàng ế, khiến tôi phải ôm một mớ nợ lớn. Tôi phải bán chiếc xe máy duy nhất của mình để trả tiền công cho anh em trong xưởng".

Thất bại lần đầu không làm nhụt chí chàng trai trẻ Nguyễn Trần Hiệp khi đó. Anh lao vào nghiên cứu thị trường, tìm hướng phát triển bài bản rồi chuyển hướng sang sản xuất các sản phẩm phù hợp với thị hiếu khách hàng, tập trung vào khách du lịch nước ngoài. Nhờ mạnh dạn đổi mới, sáng tạo, từ cơ sở sản xuất mỹ nghệ Hiệp Thắng, Nguyễn Trần Hiệp tiếp tục mở rộng mô hình sản xuất trở thành HTX Gỗ mỹ nghệ Hiệp Thắng, nơi thực sự thay đổi nếp nghĩ, cách làm cho nhiều hộ dân trên địa bàn. "Hiện nay, nhiều người không chọn HTX mà thường chọn doanh nghiệp khi nuôi ý tưởng nâng cấp quy mô kinh doanh. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, tôi thấy mô hình HTX kiểu mới phù hợp với đặc thù riêng của nghề gỗ mỹ nghệ. Với cách làm HTX theo tư duy chủ động, đón đầu, tôi đã thành công với việc mở rộng mô hình sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Hiệp Thắng của mình" - nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp tâm sự.

Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ, máy móc đã hỗ trợ 60 - 65% phần công đoạn phá thô ban đầu. Công đoạn còn lại dựa vào đôi bàn tay tài hoa của người thợ, người nghệ nhân chế tác. Từng trưởng thành từ trong gian khó nên nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp luôn sẵn lòng giúp đỡ các thành viên trong HTX, đặc biệt là các bạn trẻ có ý chí vươn lên làm nghề.

Với sự nỗ lực không ngừng, biến tài năng thành động lực, nghệ nhân trẻ Nguyễn Trần Hiệp đã và đang góp phần tích cực vào việc bảo tồn phát huy những giá trị tinh hoa nghề truyền thống của dân tộc. Ở nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp, có sự kính nghiệp đến mức kiên định, chính những thứ đó đã dẫn anh tới thành công.