Bảy gợi mở quan trọng của Thứ trưởng Bộ Công Thương tại diễn đàn Logistics Vùng lần thứ VI

“Điểm hội tụ” của hàng hóa

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung sở hữu vị trí địa lý đặc biệt hiếm nơi nào có được. Ở vị trí trung độ của đất nước, đây là đoạn kết nối giữa hai cực tăng trưởng lớn nhất của đất nước - miền Bắc và miền Nam - thông qua hệ thống quốc lộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Đồng thời, là cầu nối quan trọng trong giao lưu kinh tế quốc tế, điểm trung chuyển hàng hóa với các tỉnh Tây Nguyên và là cửa ngõ ra biển thuận tiện nhất đối với các địa phương thuộc vùng Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan và Đông Bắc Campuchia thông qua hành lang kinh tế Đông - Tây.

Chính vị trí ấy đã khiến Khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung trở thành “điểm hội tụ” của hàng hóa: Từ nguyên liệu, nông sản, khoáng sản đến hàng công nghiệp chế biến, chế tạo… không chỉ phục vụ thị trường nội địa mà còn xuất nhập khẩu sang các nền kinh tế láng giềng và xa hơn nữa. Logistics xuyên biên giới vì thế là “đòn bẩy chiến lược” để khai mở và gia tăng giá trị chuỗi cung ứng toàn vùng.

Tại Quy hoạch phát triển vùng giai đoạn 2021-2030, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung được xác định là khu vực động lực, đi đầu cả nước về kinh tế biển. Tận dụng hệ thống cảng biển, cửa khẩu quốc tế, sân bay và hành lang kinh tế Đông - Tây, vùng này được định hướng trở thành đầu mối logistics liên kết cả Bắc - Nam và Đông - Tây, đóng góp trên 6% doanh thu ngành logistics toàn quốc vào năm 2050.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng, dù tiềm năng rất lớn, chúng ta cũng phải nhìn thẳng vào những hạn chế còn tồn tại khiến logistics khu vực này chưa phát triển xứng tầm. Hạ tầng logistics miền Trung hiện vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách đặc thù để thu hút đầu tư hạ tầng logistics quy mô lớn vẫn còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp logistics vừa và nhỏ chưa đủ nguồn lực áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến, dẫn đến năng suất thấp và khó cạnh tranh. Việc đào tạo, phát triển và thu hút nhân lực chất lượng cao để cung cấp cho ngành dịch vụ logistics tại khu vực này cũng còn nhiều hạn chế.

Tập trung vào các giải pháp trọng tâm

Thứ trưởng đánh giá cao về chủ đề diễn đàn “Logistics xuyên biên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung”. Đây là một chủ đề vừa mang tính chiến lược, vừa có giá trị thực tiễn sâu sắc. Bởi “xuyên biên giới” ở đây không chỉ nói đến phạm vi địa lý, mà còn là ý chí vượt qua những rào cản về hạ tầng, thể chế, công nghệ và năng lực con người, để tạo nên một mạng lưới logistics thông suốt, kết nối liên vùng, xuyên quốc gia. Sắp tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050, trong đó Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung có một vị trí quan trọng trong phát triển hệ thống logistics quốc gia.

Kết luận và đưa ra định hướng tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã nêu lên 7 gợi mở, giải pháp quan trọng phát triển lĩnh vực này.

Thứ nhất, khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch của các tỉnh, thành phố phù hợp với địa giới hành chính mới và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, nhằm tối ưu hóa nguồn lực phát triển sau sắp xếp địa giới hành chính và tổ chức bộ máy, gắn kết chặt chẽ với quy hoạch giao thông, công nghiệp và thương mại.

Thứ hai, đầu tư đồng bộ hạ tầng logistics đa phương thức, đặc biệt là kết nối đường sắt đến các cảng biển lớn như Chân Mây, Liên Chiểu, Dung Quất; phát triển cảng cạn (ICD) và khu trung chuyển hàng hóa nội vùng.

Thứ ba, xây dựng các trung tâm logistics quốc tế gắn với các cảng trọng điểm, vừa là kho bãi tập trung, vừa là điểm trung chuyển xuyên biên giới.

Thứ tư, khuyến khích việc thuê ngoài logistics, nghiên cứu, ban hành các chính sách ưu đãi nhằm hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện thu hút nguồn hàng về các cảng trong khu vực.

Thứ năm, tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực; cải cách thủ tục, hướng tới cơ chế hải quan “một cửa” với các nước láng giềng, giảm tối đa thời gian thông quan và chi phí giao dịch.

Thứ sáu, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để đáp ứng yêu cầu vận hành hiện đại. Khuyến khích áp dụng rộng rãi quản trị chuỗi cung ứng, quản trị logistics trong các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần.

Thứ bảy, phát huy hiệu quả hoạt động đào tạo tại chỗ, đẩy mạnh đào tạo ngành logistics tại các trường đại học tại miền Trung để cung ứng nhân lực tại nguồn. Đồng thời, có chính sách thu hút nguồn nhân lực logistics chất lượng cao từ các thành phố lớn trở về làm việc tại địa phương.

Tại diễn đàn, còn có các bài phát biểu, tham luận của ông Nguyễn Duy Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam: Phát triển hành lang vận tải thế hệ mới “đánh thức” tiềm năng Hành lang kinh tế Đông - Tây, đặc biệt kết nối thương mại xuyên biên giới Việt Nam - Lào.

Tham luận của TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược: Khuyến nghị lộ trình phát triển Huế thành Trung tâm logistics xanh và tiềm năng phát triển Khu Thương mại tự do tạo sức bật tăng trưởng Vùng.

Tham luận ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương: Định hướng phát triển đa dạng nguồn hàng hóa vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung với các nước trên Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC); tham luận của ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thuỷ Việt Nam: Quy hoạch phát triển hạ tầng cảng biển và dịch vụ cảng biển, hạ tầng logistics của Vùng, đề xuất giải pháp thu hút hàng hoá vận tải biển qua hệ thống cảng biển Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung...

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh: Logistics xuyên biên giới không chỉ là một thuật ngữ chuyên môn, mà là một phương thức phát triển. Nếu chúng ta khai thác tốt lợi thế địa lý, đầu tư hạ tầng đồng bộ, cải cách thủ tục và mở rộng hợp tác quốc tế, miền Trung sẽ không chỉ trở thành “trạm trung chuyển” của Việt Nam, mà còn là một “mắt xích chiến lược” trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Với quyết tâm chính trị, sự đồng hành của doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng quốc tế, sức bật từ logistics xuyên biên giới sẽ đưa Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung vươn lên mạnh mẽ, đóng góp xứng đáng vào tăng trưởng chung của đất nước.