Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên - đoàn Điện Biên cho biết, việc Bộ Công Thương cử công chức lãnh đạo, quản lý các đơn vị thuộc Bộ đi công tác để giúp các địa phương thực hiện được các nhiệm vụ mà Trung ương và Bộ đã ủy quyền, phân cấp kể từ ngày 1/7/2025 trong lĩnh vực ngành Công Thương là một quyết định hết sức cần thiết trong thời điểm này.
Mục tiêu của cải cách hành chính và vận hành theo mô hình chính quyền hai cấp chỉ đạt được khi có sự phối hợp nhịp nhàng, thông suốt, hiệu quả giữa các cấp chính quyền trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận thông tin và dịch vụ công một cách nhanh chóng, dễ dàng.
Thông qua việc cử cán bộ xuống địa phương, Bộ Công Thương sẽ nắm bắt rõ hơn thực tế tình hình, đánh giá khả năng thực thi nhiệm vụ theo phân cấp của cán bộ cấp tỉnh, cấp xã trong lĩnh vực quản lý nhà nước về ngành Công Thương. Đồng thời, trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ cán bộ cấp tỉnh, cấp xã về mặt nghiệp vụ.
Cũng từ việc nắm bắt, đánh giá đó, sẽ có những tham gia góp ý và đề xuất kịp thời đối với cơ sở từ lãnh đạo Sở Công Thương đến lãnh đạo tỉnh về việc sắp xếp, bố trí nhân sự làm công tác chuyên môn quản lý nhà nước trong lĩnh vực Công Thương sao cho phù hợp. Ngoài ra, có thể đề xuất bổ sung cơ sở vật chất, thiết bị máy móc cho cán bộ tại cơ sở để thực hiện nhiệm vụ.
Đặc biệt, trong quá trình làm việc, các cán bộ đi công tác có thể còn phát hiện được những tồn tại trong các văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới lĩnh vực hoạt động, từ đó, kịp thời phản ánh và kiến nghị đề xuất với lãnh đạo Bộ những nhiệm vụ, giải pháp khắc phục những điểm yếu, lỗ hổng trong pháp luật.
Đại biểu Tạ Thị Yên ghi nhận, việc đưa cán bộ về cơ sở để hướng dẫn triển khai chính quyền hai cấp là một nỗ lực của Bộ Công Thương nhằm tăng cường sự phối hợp và hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương ở cấp tỉnh và cấp xã trong lĩnh vực Công Thương.
Việc này được kỳ vọng đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong chỉ đạo, điều hành, tăng cường sự gắn kết giữa cấp trên và cấp dưới, giúp cán bộ địa phương tiếp thu được những kinh nghiệm, kiến thức thực tế, từ đó nâng cao chất lượng công việc và phục vụ người dân tốt hơn.
"Nhìn rộng hơn, hoạt động đó thể hiện quyết tâm đổi mới tư duy quản lý: Lấy cơ sở làm trung tâm thực hiện, lắng nghe ý kiến thực tiễn, kịp thời tháo gỡ vướng mắc ngay từ cơ sở, bảo đảm chính sách của Bộ đến với địa phương sát hợp, khả thi và hiệu quả hơn. Đây là tiền đề quan trọng để tăng cường niềm tin, nâng cao năng lực bộ máy chính quyền 2 cấp, đồng thời hoàn chỉnh hệ thống pháp luật và cơ chế thực thi trong lĩnh vực Công Thương” - đại biểu Tạ Thị Yên nói.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội đánh giá, quyết định của Bộ Công Thương trong việc cử 34 cán bộ lãnh đạo cấp cục, vụ trực tiếp xuống làm việc với các địa phương là một bước đi rất đáng hoan nghênh, thể hiện tư duy hành động, linh hoạt, sát thực tiễn.
Trong bối cảnh cả nước đang triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, yêu cầu đặt ra là phải có sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ giữa Trung ương và địa phương không chỉ trên văn bản, nghị quyết, mà phải thể hiện rõ trong tổ chức bộ máy, vận hành thực tế. Hơn thế, chúng ta đều biết, mô hình mới không đơn thuần là thay đổi về cơ cấu tổ chức, mà là một cuộc cải cách sâu rộng cả về phương thức quản trị, trách nhiệm phân công và cơ chế phối hợp.
Vì vậy, việc Bộ Công Thương chủ động phân công cán bộ lãnh đạo, quản lý bám địa bàn, cùng địa phương tháo gỡ các điểm nghẽn, hướng dẫn cụ thể các quy trình triển khai là cách làm đúng đắn. Điều này không chỉ giúp giải quyết kịp thời những khúc mắc phát sinh trong giai đoạn đầu, mà còn tạo ra sự tin cậy, thống nhất từ trên xuống dưới vốn là một yếu tố rất quan trọng khi nói đến phân cấp, phân quyền.
“Tôi đánh giá cao cách tiếp cận này ở chỗ, Bộ Công Thương không dừng lại ở việc ban hành chủ trương hay giao nhiệm vụ chung chung, mà đi thẳng vào việc “chia lửa” với địa phương, nâng đỡ bộ máy mới vận hành một cách thực chất và hiệu quả” - PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.
Đặc biệt, trong quá trình chuyển đổi, điều các địa phương cần nhất chính là sự đồng hành, hướng dẫn cụ thể từ các bộ, ngành Trung ương và Bộ Công Thương đang đi đầu thực hiện điều đó. Đây cũng là một minh chứng rõ nét cho mô hình nhà nước kiến tạo phát triển mà chúng ta đang hướng tới.
Khi được giao nhiệm vụ trực tiếp hỗ trợ địa phương, các cán bộ của Bộ Công Thương không chỉ đơn thuần là người của Trung ương về làm việc tại địa bàn, mà cần xác định rõ vai trò là “cầu nối” giữa tầm nhìn vĩ mô của Trung ương và thực tiễn vi mô của cơ sở.
Trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp vừa được triển khai, bộ máy đang trong giai đoạn chuyển động và làm quen, thì sự xuất hiện của những cán bộ có chuyên môn sâu, kinh nghiệm dày dạn là rất cần thiết để “gỡ rối”, tạo lực đẩy ban đầu. Các cán bộ từ Trung ương được xem như những “nhạc trưởng tạm thời” trong công cuộc đồng bộ hóa nhiệm vụ, tránh trùng lặp, chồng chéo giữa các cấp, các ngành.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, ngành Công Thương vốn là một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, có độ “phủ sóng” rộng lớn cả về không gian địa lý lẫn hệ thống ngành nghề, nên việc tổ chức quản trị hiện đại, hiệu lực, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để ngành tiếp tục phát huy vai trò là động lực tăng trưởng của đất nước.
Do đó, vị đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội đánh giá rất cao nỗ lực lần này của Bộ Công Thương khi đặt cải cách thể chế và xây dựng nền hành chính công minh bạch, liêm chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm.
Đây không chỉ là yêu cầu từ thực tiễn phát triển, mà còn là nội dung xuyên suốt trong các chủ trương lớn của Đảng, đặc biệt là tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
“Tôi kỳ vọng rất nhiều vào mô hình chính quyền địa phương hai cấp khi được vận hành một cách đồng bộ, đặc biệt trong lĩnh vực Công Thương, nơi tập trung rất nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, logistics và phát triển thị trường” - PGS.TS Bùi Hoài Sơn bày tỏ.
Nếu được tổ chức tốt, mô hình này sẽ góp phần quan trọng vào việc cải cách thủ tục hành chính một cách thực chất, giảm tầng nấc trung gian, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và nâng cao chất lượng phục vụ doanh nghiệp.
Điều doanh nghiệp mong đợi không phải là những khẩu hiệu hay lời hứa, mà là những thủ tục rõ ràng, minh bạch, có thể dự báo được; là sự tiếp cận dễ dàng với thông tin, là khả năng đối thoại trực tiếp với các cơ quan chức năng mà không bị đùn đẩy trách nhiệm.
Đồng thời, mở ra không gian mới để phát huy tính sáng tạo của các địa phương trong triển khai chính sách phát triển công nghiệp, thương mại, năng lượng, thương mại điện tử… phù hợp với điều kiện, đặc thù vùng miền.
TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) nhận định, việc Bộ Công Thương cử 34 cán bộ lãnh đạo cấp Cục, Vụ trực tiếp xuống các địa phương để hỗ trợ thực thi mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực ngành Công Thương đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới trong tư duy quản lý nhà nước, nhất là trong bối cảnh cải cách hành chính, thúc đẩy phân cấp, phân quyền đang là trọng tâm.
Mặt khác, đây là bước cụ thể hoá yêu cầu đồng bộ, gắn kết của bộ máy hành chính. Bởi, trong thời gian qua, chúng ta phải thấy rằng, hệ thống hành chính còn phân mảnh, mối liên kết giữa Trung ương và địa phương còn rời rạc, chưa chặt chẽ, cơ chế phối hợp còn nhiều điểm nghẽn, nên không phát huy hết mục tiêu của chính sách, cũng như chủ trương của Đảng, Nhà nước.
Ngoài ra, quyết định này của Bộ Công Thương thể hiện sự chủ động trong việc đưa chính sách sát với thực tiễn, tăng cường tính phản hồi từ cơ sở. Qua đó giúp cho việc điều chỉnh, hoàn chỉnh chính sách phù hợp với thực tế hơn.
“Chúng tôi đánh giá cao những nỗ lực về công tác cải cách hành chính của Bộ Công Thương, phải ghi nhận đây là bước tiến tích cực, có thể tạo ra những thay đổi tương đối căn cơ trong môi trường kinh doanh thời gian tới” - ông Tô Hoài Nam nhấn mạnh.
Với định hướng chuyển đổi mới mô hành quản lý hành chính đơn thuần sang mô hình hành chính phục vụ, lấy hiệu quả làm thước đo đây chính là “cánh cửa”, “chìa khoá” nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, ông Tô Hoài Nam mong muốn, Bộ Công Thương cần phải chuẩn hoá, số hoá tối đa các thủ tục hành chính trong ngành Công Thương; rút ngắn thời gian xử lý để giảm tối đa chi phí thủ tục của doanh nghiệp; có cơ chế đánh giá độc lập mức độ hài lòng của doanh nghiệp đối với dịch vụ hành chính công.
Từ góc độ là doanh nghiệp, ông Lê Văn Hiệp, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Miza Nghi Sơn chia sẻ, việc Bộ Công Thương đưa 34 cán bộ là lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ về địa phương hỗ trợ triển khai công tác trong lĩnh vực ngành Công Thương vừa giúp cơ sở nâng cao nghiệp vụ, chuyên môn, vừa hướng dẫn doanh nghiệp tháo gỡ và giải quyết kịp thời những khúc mắc phát sinh.
Với doanh nghiệp chúng tôi, chính quyền hai cấp đi vào thực thi điều mong đợi nhất là có sự phân cấp, phân định rõ ràng về trách nhiệm, quản lý của từng cấp. Đồng thời, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền từ Trung ương tới địa phương để giải quyết công tác chuyên môn, trong đó có lĩnh vực Công Thương. Bộ Công Thương đang làm rất tốt điều này.
Đặc biệt, hiện nay Bộ Công Thương đã phân cấp, phân quyền việc cấp 31 mẫu Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) ưu đãi và không ưu đãi về cho địa phương. Điều này, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cắt giảm chi phí hành chính. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu thực hiện, các địa phương cần phải hoàn thiện bộ máy tổ chức phù hợp để thực hiện cấp C/O như: Nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị… nên có thể sẽ gặp một số khó khăn.
“Các cán bộ của Bộ Công Thương về địa phương ở thời điểm này rất cần thiết nhằm giúp cả địa phương và doanh nghiệp vượt qua những lúng túng ở thời điểm ban đầu” - ông Lê Văn Hiệp nói.
(Còn nữa)