Bảo đảm mục tiêu xuất khẩu: Bài toán dư địa tăng trưởng

Xuất khẩu những tháng cuối năm được dự báo vẫn còn nhiều khó khăn

Khó đạt chỉ tiêu

Theo Tập đoàn Dệt may Việt Nam, từ quý II/2016, đơn hàng XK có dấu hiệu chững lại và bắt đầu giảm từ đầu quý III. Các thị trường truyền thống như châu Âu, Nhật Bản… đều giảm khá sâu về giá trị và số lượng đơn hàng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do nhu cầu tiêu thụ hàng may mặc ở nhiều thị trường chững lại, giá xuất khẩu gần như không tăng, thậm chí có xu hướng giảm từ 10 -15%. Trong khi đó, các doanh nghiệp (DN) phải đối mặt với sức ép cạnh tranh từ các quốc gia XK hàng dệt may khác là Campuchia, Myanmar, Bangladesh…

Ông Phan Văn Chinh - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) - cho biết, các nhóm hàng XK chủ lực khác của nước ta đều gặp khó trong việc tìm cơ hội tăng trưởng. Nhóm hàng duy nhất “lội ngược dòng” thành công lại chính là nông - lâm - thủy sản. Từ đầu năm đến nay, nhóm hàng này đã “thoát đáy” thành công và duy trì tăng trưởng XK ở mức 4%. Đáng tiếc, nhóm công nghiệp chế biến và nhiên liệu khoáng sản lại đi theo chiều hướng ngược lại.

“Từ đầu năm đến nay, kim ngạch XK nhóm nhiên liệu khoáng sản đã giảm 40%. Nhóm công nghiệp chế biến như điện thoại, dệt may, da giày… dù được coi là “đầu tàu” và có khả năng kéo tăng kim ngạch XK nói chung nhưng hiện chỉ tăng trưởng 8% - thấp hơn chỉ tiêu chung của XK và thấp hơn mức tăng của những năm trước khá nhiều. Theo tính toán của Cục Xuất nhập khẩu, với xu thế này, khả năng năm nay tăng trưởng XK cả nước chỉ đạt 6%” - ông Phan Văn Chinh cho hay.

Phối hợp gỡ khó

XK những tháng cuối năm được dự báo vẫn còn nhiều khó khăn cả khách quan lẫn chủ quan. Khách quan là thời tiết không thuận lợi làm ảnh hưởng đến nguồn cung, năng suất, chất lượng các mặt hàng nông - thủy sản XK; bất ổn chính trị tại các thị trường chủ lực tiếp tục làm giảm nhu cầu tiêu dùng… Về chủ quan, sản xuất nông - thủy sản chủ yếu vẫn là quy mô nhỏ, tự phát, chưa chuyển dịch sang hướng chế biến sâu, nhiều mặt hàng công nghiệp chủ lực có giá trị XK cao nhưng chưa có ngành công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh…

Tuy nhiên, Bộ Công Thương vẫn quyết tâm đưa kim ngạch XK tăng cao hơn trong những tháng cuối năm. Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nêu rõ, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong những tháng cuối năm là tháo gỡ khó khăn cho nhóm hàng nông - lâm - thủy sản. Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ phối hợp với các hiệp hội, ngành hàng, DN thực hiện các giải pháp mở rộng thị trường, đặc biệt là các thị trường thuộc khu vực châu Á như Trung Quốc, Lào, Campuchia, ASEAN, Đông Bắc Á… Bởi lẽ, đây là khu vực thị trường trọng tâm, còn cơ hội và dư địa lớn để thúc đẩy XK. Đồng thời tiếp tục triển khai hình thức cấp C/O điện tử cho các DN để bảo đảm tạo thuận lợi tối đa về thủ tục hành chính, giúp DN tận dụng tốt nhất những cơ hội hội nhập.

Nhiều giải pháp đã được thực thi nhằm thúc đẩy xuất khẩu nông sản

Bộ Công Thương cũng kiến nghị về việc phối hợp với các bộ, ngành cùng giải quyết, tháo gỡ khó khăn cho DN. Cụ thể, Bộ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Hội đồng Tiền lương quốc gia rà soát, sửa đổi các vướng mắc trong việc thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội và quy định về thu phí công đoàn 2% phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện thực tiễn ở Việt Nam. Đề nghị Bộ Tài chính xem xét áp dụng chính sách thuế giá trị gia tăng ở mức 0% đối với mặt hàng chè và cao su sơ chế lưu thông nội địa (như đã áp dụng với mặt hàng cà phê, hồ tiêu, nhân điều…); xem xét thành lập Quỹ Phát triển cà phê thay cho Quỹ Bảo hiểm XK cà phê.

Bộ Công Thương cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ cho lĩnh vực sản xuất, XK, giúp tăng tính cạnh tranh cho các DN Việt Nam. Đồng thời phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát những khó khăn còn tồn tại về kênh thanh toán tại một số thị trường XK chủ lực của Việt Nam như: Trung Quốc, Liên bang Nga, một số nước châu Phi… Đặc biệt, xem xét có chính sách giãn nợ, xóa nợ đối với các hộ nông dân và DN thu mua, chế biến XK cà phê, hồ tiêu, cao su, thủy sản nợ quá hạn do bị ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, khô hạn, xâm nhập mặn; giãn thời gian cho vay ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu gỗ phục vụ sản xuất XK và có chính sách tín dụng dài hạn để DN có nguồn vốn vay đầu tư thay đổi công nghệ và thiết bị.