Báo chí và ngành Công Thương: Chung tay thực hiện “mục tiêu kép”

Thưa ông, năm 2021, Giải báo chí 70 năm ngành Công Thương được tổ chức lần thứ 2, là một trong những hoạt động ý nghĩa chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Công Thương. Với vai trò là Phó Trưởng Ban tổ chức, Trưởng Ban giám khảo, xin ông cho biết đánh giá về chất lượng cũng như sức lan tỏa của giải thưởng này?

Nhà báo Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam

Giải báo chí 70 năm ngành Công Thương đã thu hút gần 500 tác phẩm của các cơ quan báo chí trên cả nước, ở tất cả các loại hình như báo in, điện tử, phát thanh, truyền hình. Các tác phẩm này đã phản ánh một cách sống động hoạt động của ngành Công Thương, một ngành có vị trí hết sức quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội đất nước.

Hội đồng giám khảo gồm hơn 20 thành viên, ngoài các cơ quan quản lý báo chí, nhà báo chuyên nghiệp còn có thành viên là lãnh đạo của Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương - những người rất am hiểu vấn đề chuyên ngành. Hội đồng giám khảo hai cấp sơ khảo và chung khảo đã làm việc rất trách nhiệm, công tâm và từ gần 500 tác phẩm dự thi đã chọn được 4 tập thể và 41 tác phẩm để trao giải, gồm 1 giải Đặc biệt, 4 giải A, 8 giải B, 12 giải C, 16 giải Khuyến khích.

Có thể nói, các tác phẩm dự thi đã phản ánh một cách toàn diện các hoạt động của ngành Công Thương, trong đó nổi bật là vấn đề hội nhập, năng lượng, xuất nhập khẩu, quản lý thị trường, cải cách thể chế… Tôi cũng nhận thấy đây là một giải báo chí rất thành công, góp phần rất tích cực vào việc phản ánh những thành tựu, vấn đề nổi cộm, bức xúc cũng như đề xuất giải pháp giải quyết khó khăn, bất cập, góp phần để ngành Công Thương đóng góp hiệu quả hơn nữa vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trao giải tập thể cho cơ quan báo chí

Là Bộ quản lý đa ngành, những thông tin về Bộ Công Thương luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của các cơ quan truyền thông, báo chí. Sự đa dạng về nội dung, lĩnh vực của tác phẩm dự thi Giải báo chí 70 năm ngành Công Thương đã chứng minh điều này. Ở chiều ngược lại, chính sự tham gia, góp ý, phản biện của cơ quan truyền thông, báo chí đã góp phần giúp Bộ Công Thương làm tốt vai trò quản lý nhà nước của mình. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Trước hết, tôi muốn thay mặt Hội Nhà báo Việt Nam và giới báo chí cả nước trân trọng cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ rất hiệu quả của lãnh đạo Bộ Công Thương, các cơ quan chức năng của Bộ và cán bộ, công nhân viên hoạt động trực tiếp trong ngành trên tất cả các lĩnh vực. Bộ Công Thương đã có sự nỗ lực vượt bậc và có những cải tiến, đổi mới rất mạnh mẽ. Điều đó đã tạo ra một sức sống mới cho hoạt động của ngành Công Thương, là nguyên nhân quan trọng tạo nên những thành tựu nổi bật, ấn tượng của ngành Công Thương trong những năm vừa qua.

Đơn cử, để tạo môi trường kinh doanh tốt nhất cho doanh nghiệp, từ năm 2016 đến nay, Bộ Công Thương đã cắt giảm, đơn giản hóa tổng cộng 880 điều kiện đầu tư kinh doanh trên tổng số 1.216 điều kiện (chiếm 70%).

Giai đoạn 2015 - 2020, dù gặp nhiều khó khăn thách thức, song kinh tế Việt Nam đã có nhiều bước phát triển vượt bậc và đạt được những thành tựu to lớn. Kết quả đó có sự đóng góp quan trọng của ngành Công Thương, trong nhiều lĩnh vực như thương mại, sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu, hội nhập quốc tế… Đơn cử, trong giai đoạn 5 năm vừa qua, công nghiệp đã trở thành ngành có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong các ngành kinh tế quốc dân với mức tăng trên 7%. Lĩnh vực xuất nhập khẩu ngày càng củng cố được vai trò là một trong những động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế khi kim ngạch xuất nhập khẩu đã chính thức vượt mốc 500 tỷ USD năm 2019 và đang tiến dần tới mốc 600 tỷ USD trong năm nay. Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu bình quân 5 năm vừa qua ở mức rất cao, đạt 11,7% và thuộc nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao trên thế giới. Bên cạnh đó, thị trường trong nước đóng vai trò quan trọng, là một trong những trụ đỡ trụ cột trong tăng trưởng kinh tế với tổng mức bán lẻ của nước ta luôn ở mức hai con số.

Đặc biệt, từ năm 2020 đến nay, dù gặp khó khăn lớn do dịch Covid-19 nhưng sự điều phối hiệu quả thị trường nội địa với vai trò chính của ngành Công Thương đã giúp hàng hóa luôn dồi dào, giá ổn định, tâm lý người tiêu dùng tin tưởng, không có tình trạng đổ xô đi mua hàng hóa dù trong điều kiện giãn cách xã hội. Việt Nam cũng dịch chuyển dần từ một quốc gia tham gia hội nhập, trở thành một quốc gia dẫn dắt hội nhập với việc chủ động trong đàm phán và ký kết 15 FTA, trong đó có những FTA thế hệ mới như CPTPP hay EVFTA…

Tôi nghĩ rằng đó là những kết quả rất ấn tượng của ngành Công Thương, đóng góp rất quan trọng vào thành tựu có dấu ấn lịch sử của đất nước. Những nỗ lực và hoạt động sôi nổi như thế chính là chất liệu tươi mới cho các tác phẩm báo chí, tạo điều kiện cho anh em báo giới thâm nhập vào đời sống, thâm nhập vào thực tế của ngành Công Thương để tạo ra các tác phẩm có sức sống, sức thuyết phục cao và lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội.

Ngược lại, các tác phẩm báo chí cũng đặt ra những vấn đề và đặc biệt là các kiến nghị từ khâu hoạch định, điều hành chính sách đến thực hiện trên thực tế. Chính vai trò phản biện của báo chí, bám sát thực tế đầy trách nhiệm của nhà báo qua những kiến giải đã được lãnh đạo ngành Công Thương và các cấp hoạch định chính sách tiếp thu, từ đó chắt lọc, để có biện pháp giải quyết phù hợp.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các phóng viên, nhà báo cũng đang là một trong những lực lượng tiên phong trên tuyến đầu chống dịch. Từ góc độ chuyên môn, ông có thể cho biết đánh giá về vai trò của đội ngũ báo chí trong việc góp phần thực hiện “mục tiêu kép” của Chính phủ?

Cùng với lực lượng y tế, bộ đội, công an, lực lượng phóng viên báo chí đang thể hiện tinh thần dấn thân, cống hiến rất đáng tự hào. Tôi nghĩ đó là phẩm chất cao quý và đáng tự hào của báo chí Cách mạng Việt Nam và chính trong những lúc đất nước gặp khó khăn, thử thách, phẩm chất đó càng ngời sáng.

Đến nay, đất nước ta đã trải qua 3 đợt dịch và đợt dịch lần thứ 4 này phức tạp hơn, căng thẳng hơn. Chính phủ từ những ngày đầu đã kiên định mục tiêu kép không chỉ chống dịch mà còn phải khôi phục sản xuất và phát triển kinh tế - xã hội. Để giải quyết bài toán này cần sự điều hành rất khoa học, chặt chẽ, quyết liệt từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước cho đến các bộ, ngành, địa phương và từng người dân, làm saocho cả nước đồng lòng chung sức với ý chí và hành động để thực hiện thành công mục tiêu kép.

Tuy nhiên, có thể nói, người dân Việt Nam thể hiện tinh thần đoàn kết, cộng đồng và ý chí Việt Nam. Điều này được thể hiện nổi bật qua các tác phẩm báo chí. Có thể nói, báo chí đã đóng góp một phần hết sức quan trọng vào thành công chung của việc chống lại đại dịch, phát triển kinh tế.

Đơn cử gần đây, đối với vải thiều tại Hải Dương, Bắc Giang, chúng ta không còn dùng từ “giải cứu” nữa. Bởi nếu vẫn cứ tiếp tục giải cứu, trong một chừng mực nào đó sẽ làm cho giá trị sản phẩm có chất lượng cao bị hạ thấp. Cho nên chính trong lúc này, báo chí đã kịp thời có điều chỉnh trong tuyên truyền, vừa giúp vải thiều lưu thông hiệu quả, vừa giữ đúng giá trị sản phẩm. Hay ở những vùng dịch rất căng thẳng như Bắc Ninh, Bắc Giang, có những thời điểm phải dừng hoạt động nhiều khu công nghiệp lớn nhưng sau đó, chúng ta đã có những điều chỉnh phù hợp và trên thựctế, các khu công nghiệp lớn này đã sớm hoạt động trở lại. Tại đó, công nhân ăn ở và sản xuất tại chỗ. Có thể nói, chính sách điều hành này rất hiệu quả, và điều này đã được thể hiện rõ ràng trên các tác phẩm báo chí. Những thông tin báo chí như thế đã tạo được niềm tin cho người dân bước vào một trận chiến mới với một niềm tin là chúng ta sẽ kiểm soát được dịch bệnh, khôi phục sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội.

Không phải ngẫu nhiên mà Việt Nam là quốc gia duy nhất được các tổ chức xếp hạng uy tín trên thế giới nâng hạng tín nhiệm. Hình ảnh Việt Nam trên báo chí là hình ảnh của một đất nước kiên cường chống dịch, có môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, an toàn và hiệu quả, một xã hội nhân văn, yêu thương con người.

Dự báo, nền kinh tế trong thời gian tới sẽ còn chịu ảnh hưởng của dịch bệnh và ngành Công Thương sẽ có nhiều nhiệm vụ phải làm để góp phần duy trì sự tăng trưởng. Theo ông, các cơ quan báo chí, truyền thông cần lưu ý những vấn đề nào để góp phần tốt hơn nữa vào thành công chung của đất nước?

Tôi nghĩ, diễn biến dịch bệnh trong thời gian tới sẽ còn đặt ra những khó khăn, thách thức gay gắt. Để tiếp tục làm tốt hơn nữa vai trò của mình, báo chí phải tiếp tục bám sát chủ trương, chính sách, các biện pháp điều hành cụ thể của Đảng, Nhà nước ở từng thời điểm để tuyên truyền kịp thời, chính xác, làm sao để báo chí đưa ra xã hội những thông tin bổ ích, tin cậy và hiệu quả nhất.

Tôi thấy chính trong thời kỳ chống dịch này, gần như tin giả không còn đất sống trước thông tin chính xác, tin cậy của báo chí. Lực lượng phóng viên báo chí đang thể hiện tinh thần xung kích trên tuyến đầu rất đáng cảm phục và đây là tinh thần cần phát huy.

Tuy nhiên, các cơ quan báo chí cũng đang gặp nhiều khó khăn khi vừa phải thực hiện nhiệm vụ chính trị lại vừa phải tự chủ về tài chính, đảm bảo nguồn thu để duy trì hoạt động, ổn định đời sống của cán bộ, công nhân, viên chức. Đây là bài toán khó, đòi hỏi một sự quan tâm chung và cần phải được giải quyết trên một bình diện tổng thể. Giải quyết vấn đề kinh tế báo chí, tự chủ tài chính không là việc riêng của các cơ quan báo chí mà chúng cần phải được nhìn nhận bằng một kế hoạch tổng thể ở tầm quốc gia. Từ đó, có những thể chế, cơ chế, biện pháp phù hợp để từng bước tháo gỡ khó khăn, để báo chí tiếp tục có đầy đủ sức mạnh tham gia vào hoạt động quan trọng của đất nước, nhất là giải quyết những vấn đề, nhiệm vụ khó khăn và đột xuất như hiện nay.

Nhân dịp kỷ niệm 96 năm Ngày báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2021), ông có nhắn nhủ gì đến các đồng nghiệp nói chung và các phóng viên theo dõi ngành Công Thương nói riêng?

21/6 là ngày lễ thiêng liêng và vẻ vang của báo chí Cách mạng Việt Nam. Năm nay, trong điều kiện cả nước đang dồn sức để chống dịch, các hoạt động có tính chất bề nổi kỷ niệm ngày 21/6 không được duy trì như những năm trước. Nếu nhìn bên ngoài thì chúng ta thấy năm nay các hoạt động kỷ niệm lặng lẽ hơn, nhưng tinh thần của báo chí Cách mạng Việt Nam nằm ở trong tim của các nhà báo, thể hiện qua hoạt động tác nghiệp hàng ngày, qua hình ảnh hàng nghìn nhà báo ngày đêm cần mẫn và sáng tạo để cho ra đời các sản phẩm báo chí có độ tin cậy và sức thuyết phục cao.

Nhân Ngày báo chí Cách mạng Việt Nam, thay mặt lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam, tôi xin chúc các đồng nghiệp trên cả nước, trong đó có các đồng nghiệp báo chí ngành Công Thương dồi dào sức khỏe, tràn đầy năng lượng sáng tạo, để có thêm nhiều các tác phẩm báo chí chất lượng cao, làm bừng lên sức sống, khát vọng Việt Nam; góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân chung sức, đồng lòng xây dựng đất nước ta hùng cường, nhân dân ta hạnh phúc. Và, trong bất cứ hoàn cảnh nào, chúng ta luôn làm nghề theo phương châm khách quan, công tâm, tôn trọng sự thật, bảo vệ công lý và lẽ phải. Đó chính là lý tưởng, đạo đức, tâm thế làm nghề của những người làm báo Cách mạng Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!