Tin Khu Vực 
Báo chí đi đầu, cảnh báo lừa đảo từ sớm, từ xa
Ngày 18/12, tại TP. Hồ Chí Minh, Tạp chí An ninh mạng Việt Nam tổ chức Hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số”. Đây là diễn đàn trao đổi, nhận diện toàn diện các rủi ro, đồng thời đề xuất giải pháp đồng bộ để bảo vệ an toàn cho người dùng và hệ thống tài chính - ngân hàng.
Sự kiện thu hút hơn 100 đại biểu đại, khách mời là đại diện lãnh đạo các cơ quan quản lý Nhà nước, ngân hàng thương mại, chuyên gia công nghệ, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và đông đảo phóng viên từ các cơ quan thông tấn, báo chí.
Quang cảnh Hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số”.
Phát biểu khai mạc, Thiếu tướng, TS. Lê Minh Mạnh - Chi hội trưởng Chi hội Phía Nam (Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia) nhấn mạnh, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng là xu thế tất yếu và mang lại nhiều giá trị cho nền kinh tế, song cũng đang đối mặt với những thách thức mới khi tội phạm lừa đảo qua ứng dụng ngân số ngày càng tinh vi. Ông cho rằng, tội phạm công nghệ cao không tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng, mà chủ yếu khai thác yếu tố con người - từ sự thiếu cảnh giác của khách hàng đến các lỗ hổng trong nhận thức an toàn thông tin.
"Lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số hiện nay không còn là hiện tượng cá biệt, mà đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính, trật tự xã hội và niềm tin của người dân”, Thiếu tướng, TS. Lê Minh Mạnh nhận định.
Thiếu tướng, TS. Lê Minh Mạnh nhấn mạnh vai trò của báo chí trong việc nâng cao nhận thức của người dân trên không gian mạng.
Báo chí với khả năng tiếp cận rộng rãi và nhanh chóng, có vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức, giúp người dân không trở thành ‘mắt xích yếu’ trên không gian mạng. Do đó, Thiếu tướng, TS. Lê Minh Mạnh cho rằng, vai trò của báo chí hiện nay là hết sức quan trọng trong công tác nhận diện vào phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số từ sớm, từ xa.
“Báo chí không chỉ là kênh phản ánh các vụ việc sau khi xảy ra, mà cần trở thành lực lượng đồng hành trong công tác cảnh báo sớm, tuyên truyền, giáo dục cộng đồng, góp phần hình thành “lá chắn nhận thức” cho xã hội. Mỗi bài viết, mỗi bản tin chính xác, kịp thời và có trách nhiệm sẽ góp phần bảo vệ người dân trước những rủi ro trên không gian mạng”, Thiếu tướng nhấn mạnh.
Ba trụ cột phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số
Tại hội thảo, đại diện Ngân hàng Nhà nước, các chuyên gia, nhà quản lý đã chỉ ra các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm: phishing (giả mạo website, ứng dụng ngân hàng), smishing (tin nhắn giả mạo thương hiệu), vishing (gọi điện giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng), cài cắm mã độc trên thiết bị di động, cũng như các thủ đoạn mới sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để tạo dựng kịch bản lừa đảo tinh vi. Đáng lo ngại, nhiều vụ việc không chỉ gây thiệt hại lớn về tài chính cho người dân mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các tổ chức tín dụng.
Các đại biểu trao đổi, thảo luận tại sự kiện.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Khu vực II chia sẻ, Ngân hàng Nhà nước luôn xác định an toàn, bảo mật hệ thống và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng dịch vụ tài chính là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng.
“Ngân hàng số mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế và người dân, nhưng chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với sự an toàn và niềm tin. Ngân hàng Nhà nước đã và đang ban hành nhiều quy định, tiêu chuẩn nhằm nâng cao mức độ an toàn hệ thống thông tin, đồng thời yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường biện pháp phòng, chống gian lận, lừa đảo trong giao dịch điện tử”, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết.
TS. Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiện cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng cho biết, tình trạng lừa đảo trong những năm qua tăng mạnh, trong đó, trên 80% vào lĩnh vực tài chính, ngân hàng, là mục tiêu trọng yếu của tội phạm mạng. Điều này gây tác hại lớn đến người dân và tiến trình phát triển Ngân hàng số ở Việt Nam. TS. Hiển cho rằng, ý thức người dùng là quan trọng nhất trong phòng, chống lừa đảo.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý cũng nhấn mạnh, công tác phòng, chống lừa đảo không thể chỉ dựa vào công nghệ hay chế tài, mà cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, ngân hàng, lực lượng chức năng và cơ quan báo chí - truyền thông, trong đó, báo chí chính là kênh đưa cảnh báo đến người dân một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Các chuyên gia cũng thống nhất, nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số cần phải triển khai trên ba trụ cột: Công nghệ - quy trình - con người.
Theo đó, về công nghệ, các ngân hàng cần tiếp tục đầu tư vào các giải pháp xác thực đa yếu tố, sinh trắc học, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phát hiện gian lận theo thời gian thực, đồng thời tăng cường giám sát, chuẩn hoá kết nối giữa ứng dụng với hệ thống dữ liệu (API).
Về quy trình, cần xây dựng và thường xuyên diễn tập các kịch bản ứng phó sự cố, nâng cao năng lực của trung tâm điều hành an ninh mạng (SOC).
Đối với trụ cột là con người, việc đào tạo nhân viên và tuyên truyền đến khách hàng về kỹ năng an toàn số được xem là “tuyến phòng thủ đầu tiên”. Xây dựng an ninh mạng cho ngân hàng số không chỉ là đầu tư công nghệ, mà phải xây dựng một văn hóa an toàn số, trong đó mỗi cán bộ ngân hàng và người dân đều là một “lá chắn” trên không gian mạng.
Theo Vụ Thanh toán - Ngân hàng Nhà nước, từ đầu năm 2025 đến nay thông qua hệ thống SIMO đã phát hiện 592.000 bản ghi tài khoản thanh toán/ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. Qua đó, cảnh báo khách hàng và ngăn chặn hàng trăm nghìn lượt giao dịch, bảo vệ hơn 2.570 tỷ đồng khỏi rủi ro.
Còn theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 - Bộ Công an), chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, với tổng thiệt hại ước tính trên 1.660 tỷ đồng. Đáng chú ý, phần lớn các vụ việc liên quan trực tiếp đến giao dịch tài chính và các ứng dụng ngân hàng số.
