Bàn biện pháp xử lý hơn 9,5 triệu bao thuốc lá nhập lậu tồn kho

Ông Đàm Thanh Thế - Chánh Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia - cho biết, tổng số lượng thuốc lá nhập lậu bị tịch thu chưa xử lý còn tồn đọng trong cả nước tính đến hết tháng 10/2019 là trên 9,5 triệu bao các loại. Đến nay chưa thực hiện được vụ nào bán đấu giá thuốc lá ngoại nhập lậu; số lượng thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu đã tiêu hủy 672.644 bao. Đơn vị thực hiện tiêu hủy là tỉnh Long An, kinh phí hỗ trợ cho việc tiêu hủy là 2.027.261.400 đồng. Số lượng thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu từ khi có Quyết định số 20 (ngày 26/4/2018) đến hết tháng 10/2019 tịch thu hơn 9.510.399 bao, giảm 17,7 triệu bao so với cùng kỳ trước khi có Quyết định số 20 là 27.269.266 bao.

Theo ông Thế, khó khăn, vướng mắc trong việc xử lý thuốc lá nhập lậu là do hiện tại các ngành, đơn vị chức năng chưa có kho riêng để lưu giữ, bảo quản thuốc lá ngoại nhập bị tịch thu; việc lưu giữ, bảo quản chung với các loại hàng hóa khác thuốc lá dễ bị hư hỏng. Các kho lưu giữ, bảo quản hiện có không đảm bảo điều kiện về không gian, nhiệt độ... Hiện tại, không có kho chuyên dùng dành cho thuốc lá nên ảnh hưởng đến chất lượng; chi phí lưu giữ do thuê kho bãi cao. Các lực lượng chức năng muốn tiêu hủy thuốc lá nhập lậu cũng không tiêu hủy được, muốn tiêu hủy thì phải có cơ quan chức năng đánh giá và kết luận thuốc lá đó còn chất lượng hay không; sau đó mới chọn được phương án xử lý là tiêu hủy hoặc bán đấu giá.

Theo Quyết định số 20, thuốc lá lậu trước khi tiêu hủy hoặc bán đấu giá phải giám định chất lượng, trong khi hiện nay các địa phương cũng chưa có cơ quan chức năng nào được chỉ định giám định chất lượng thuốc lá ngoại; chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn để có căn cứ đánh giá, giám định chất lượng với hơn 180 loại thuốc lá ngoại nhập lậu hiện nay.

Long An là địa phương có số lượng thuốc lá nhập lậu đang tồn với số lượng lớn, mặc dù đã xử lý nhưng vẫn còn tồn đọng số lượng lớn. Ông Phạm Đức Chinh - quyền Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (QLTT) kiêm Phó Ban thường trực Ban chỉ đạo 389 tỉnh Long An - cho biết, công tác xử lý thuốc lá nhập lậu do UBND tỉnh thành lập hội đồng giám định và giao cho Sở khoa học - Công nghệ tỉnh Long An chịu trách nhiệm giám định chất lượng. Ban chỉ đạo 389 tỉnh đầu mối làm thủ tục tiêu hủy thuốc lá lậu theo Quyết định số 20. Cho đến nay, Long An đã giám định, tiêu hủy được 720.000 gói thuốc lá lậu và sẽ tiêu hủy tiếp 1.600.000 gói nhưng vẫn còn tồn kho 1.100.000 gói.

Nhiều đại biểu tham gia hội nghị cho rằng, các bộ ngành nên chỉ định cơ quan giám định chất lượng thuốc lá ngoại, tránh tình trạng mỗi nơi làm một kiểu, riêng Bộ Khoa học - Công nghệ và Bộ Y tế cần phối hợp xây dựng những tiêu chuẩn thuốc lá ngoại để cơ quan thẩm định có cơ sở xác định chất lượng. Đối với thuốc lá nhập lậu, một số đại biểu ý kiến, thuốc lá nhập lậu nên tiêu hủy, không đấu thầu để bán vì nó không mang lại hiệu quả, do đây là sản phẩm tiêu thụ nhanh và cần có đặc thù về điều kiện bảo quản song việc lưu hàng tại kho chứa như hiện nay là không đảm bảo chất lượng, trong khi thủ tục đấu thầu hiện mất khoảng 45 ngày, thời gian kéo dài rất dễ hư.

Để gỡ vướng cho việc xử lý thuốc lá nhập lậu đang tồn đọng, Văn phòng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia yêu cầu các địa phương học cách làm của Long An trong việc tổ chức xác định chất lượng thuốc lá, các địa phương phải thực hiện tốt việc bảo quản thuốc lá, nhất là khâu phòng chống cháy nổ. Ông Đàm Thanh Thế nhìn nhận, hiện nay số lượng thuốc lá lậu đang tồn rất nhiều, vì thế những giải pháp và kinh nghiệm trong việc xử lý hiệu quả Ban chỉ đạo 389 Quốc gia sẽ kiến nghị đến trung ương hỗ trợ để lực lượng chức năng xử lý lượng thuốc lậu còn tồn, đồng thời sẽ làm việc với cơ quan chức năng để xác định cơ quan chức năng nào thẩm định chất lượng thuốc lá ngoại nhập lậu để có cơ sở xử lý.

Nhiều đại biểu nhận định, với số lượng hơn 9,5 triệu bao thuốc lá nhập lậu còn tồn chưa xử lý, nguy cơ số lượng thuốc lá nhập lậu tồn kho sẽ tiếp tục tăng khi hoạt động buôn lậu thuốc lá chưa được đẩy lùi. Ông Đàm Thanh Thế nhận định, kết quả phát hiện, bắt giữ số lượng thuốc lá nhập lậu hiện nay chưa tương xứng với tình hình thực tế hoạt động buôn lậu thuốc lá trên địa bàn cả nước. Hiện nay, hoạt động buôn lậu thuốc lá vẫn còn đang diễn biến phức tạp, nhất là ở các địa bàn trọng điểm như Long An, An Giang, Tây Ninh, Bình Phước, Đồng Tháp, TP. Hồ Chí Minh, Quảng Trị... Thuốc lá lậu được các đối tượng tập kết sát biên giới để chờ thời cơ thuận lợi sau đó dùng phương tiện vỏ lãi, xuồng máy hoặc thuê người đai vác, vận chuyển qua biên giới; sau khi qua được biên giới lập tức được đưa lên các phương tiện như xe gắn máy, ôtô tải, ôtô khách... để đưa vào nội địa tiêu thụ với nhiều diễn biến phức tạp, khó kiểm soát.