Bà Mai Thị Thu Hiền: Mở đường cho kinh tế tư nhân vươn ra quốc tế

Sáng 29/10/2025, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chủ trì hội nghị. Cùng tham gia hội nghị có ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại - Bộ Công Thương, bà Mai Thu Hiền – Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp - Bộ Công Thương, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp, địa phương, đại diện các lãnh đạo cục, vụ thuộc Bộ và đại diện các tham tán thương mại Việt Nam tại nước ngoài.

Hội nghị có chủ đề thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam mở rộng hiện diện quốc tế, hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia, doanh nghiệp, hàng hóa, dịch vụ Việt Nam thông qua “Chương trình vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035” – “Go Global”.

Go Global – từ hành trình hội nhập đến yêu cầu mới của phát triển

Giới thiệu dự thảo “Chương trình vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035” – “Go Global” tại hội nghị, bà Mai Thị Thu Hiền cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển dịch mạnh mẽ của chuỗi cung ứng quốc tế, việc nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng không gian phát triển cho khu vực kinh tế tư nhân đang trở thành một trong những trọng tâm lớn của Chính phủ.

Nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 68-NQ/TƯ về phát triển kinh tế tư nhân, Bộ Công Thương đang chủ trì xây dựng Chương trình “Go Global” – Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 – 2035, hướng tới mục tiêu tạo bệ phóng để doanh nghiệp Việt Nam vững vàng hội nhập, khẳng định vị thế trên thương trường toàn cầu.

Theo bà Mai Thị Thu Hiền, khái niệm “Go Global” vốn đã được các quốc gia phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc hay các nước châu Âu áp dụng từ lâu, thể hiện một chiến lược tổng thể nhằm thúc đẩy các lĩnh vực xuất khẩu, đầu tư, công nghệ, văn hóa, giáo dục và ngoại giao kinh tế cùng phát triển ra thị trường quốc tế.

Tại Việt Nam, quá trình “Go Global” thực chất đã bắt đầu từ thời kỳ đổi mới, gắn liền với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và những mốc son quan trọng như gia nhập ASEAN (1995), ký Hiệp định Thương mại song phương Việt - Mỹ (2000), trở thành thành viên WTO (2007) và gần đây là các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA.

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã vươn lên nhóm 20 quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới, là một trong 10 nền kinh tế có độ mở lớn nhất, đồng thời hình thành khu vực kinh tế tư nhân năng động với xấp xỉ 1 triệu doanh nghiệp, đóng góp khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu.

“Thông qua tiến trình hội nhập, chúng ta đã học hỏi nhiều kinh nghiệm quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, ngành hàng, đồng thời cải thiện thu nhập cho người lao động và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” – bà Hiền nhấn mạnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình vươn ra thị trường quốc tế của Việt Nam vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể, xuất khẩu của Việt Nam vẫn chủ yếu do khối FDI dẫn dắt, trong khi doanh nghiệp tư nhân trong nước mới tham gia ở những công đoạn có giá trị gia tăng thấp.

Hoạt động đầu tư ra nước ngoài còn chậm, quy mô nhỏ; thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế dù đã cải thiện nhưng mới tập trung ở một số ngành hàng và doanh nghiệp. Hạ tầng logistics, tín dụng xuất khẩu, và chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

“Những yếu tố này khiến tiến trình vươn ra toàn cầu của Việt Nam chưa bền vững, chưa phát huy được hết nội lực sẵn có của khu vực tư nhân” - bà Hiền phân tích.

Trước thực tế đó, Bộ Công Thương được Chính phủ giao xây dựng “Chương trình Go Global”, dự kiến trình Thủ tướng phê duyệt trong năm 2025. Chương trình hướng tới đổi mới tư duy hội nhập toàn cầu, mở rộng không gian tăng trưởng, tăng cường sự hiện diện của Việt Nam ở nước ngoài và nâng cao vai trò dẫn dắt của kinh tế tư nhân.

Năm quan điểm, bốn trụ cột và lộ trình ba giai đoạn

Theo dự thảo, “Go Global” xác định hai định hướng nổi bật là: Đổi mới tư duy hội nhập, chuyển từ “tham gia” sang “chủ động kiến tạo” trong các chuỗi giá trị toàn cầu, kết hợp giữa thương mại, đầu tư, công nghệ và văn hóa và xác định kinh tế tư nhân là lực lượng tiên phong, dẫn dắt quá trình quốc tế hóa, phát triển thương hiệu Việt mang tầm khu vực và thế giới.

Bên cạnh đó, chương trình cũng hướng tới hình thành các doanh nghiệp đa quốc gia của Việt Nam, có năng lực cạnh tranh khu vực và toàn cầu, góp phần chuyển dịch từ gia công, lắp ráp sang “Made in Vietnam” thực thụ.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 gồm: Tăng tỷ trọng xuất khẩu của khu vực tư nhân lên 50 - 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia; hình thành 20 doanh nghiệp lớn dẫn dắt chuỗi giá trị toàn cầu và 30 doanh nghiệp vừa tiên phong tại các thị trường ngách; gia tăng đầu tư ra nước ngoài, mở rộng sự hiện diện của doanh nghiệp Việt tại các trung tâm kinh tế trọng điểm thế giới.

“Đây không chỉ là câu chuyện xuất khẩu hàng hóa, mà còn là quá trình định vị thương hiệu quốc gia thông qua năng lực của doanh nghiệp Việt Nam” - bà Mai Thị Thu Hiền nhấn mạnh.

Theo bà Mai Thị Thu Hiền, dự thảo Chương trình Go Global được thiết kế theo ba giai đoạn triển khai:

Giai đoạn 1 (2026 - 2027): Khởi động, hoàn thiện thể chế, phổ biến thông tin, nâng cao nhận thức và hình thành hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế.

Giai đoạn 2 (2028 - 2030): Thí điểm, hỗ trợ doanh nghiệp dẫn đầu và tiên phong trong các lĩnh vực xuất khẩu, đầu tư, thương mại điện tử xuyên biên giới.

Giai đoạn 3 (2031 - 2035): Củng cố và mở rộng, vận hành hiệu quả mạng lưới hỗ trợ doanh nghiệp, từng bước hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Với bốn định hướng trọng tâm của chương trình gồm:

Phát triển chiến lược thị trường theo mô hình sâu – rộng và đa phương thức, vừa mở rộng thị trường mới, vừa tăng độ thâm nhập ở các thị trường trọng điểm thông qua hiện diện đầu tư và thương hiệu.

Xây dựng hệ thống doanh nghiệp có quản trị hiện đại, minh bạch, tuân thủ chuẩn mực quốc tế, đồng thời hình thành đội ngũ doanh nhân toàn cầu, có tư duy chiến lược, năng lực đổi mới sáng tạo và am hiểu văn hóa quốc tế.

Phát triển lực lượng doanh nghiệp tiên phong, gồm nhóm doanh nghiệp lớn dẫn đầu và nhóm doanh nghiệp nhỏ, vừa tiên phong thâm nhập thị trường nước ngoài.

Xây dựng và đồng bộ hóa hệ sinh thái thông tin – dữ liệu quốc gia, với Cổng thông tin Go Global và mạng lưới tư vấn – hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam ra thị trường quốc tế.

"Chương trình không chỉ dừng ở định hướng mà còn đề ra những nhóm nhiệm vụ cụ thể nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân “Go Global” một cách thực chất" - bà Hiền nói. 

Theo đó, để triển khai chương trình, Bộ Công Thương sẽ xây dựng nền tảng nhận thức và năng lực hội nhập thông qua đào tạo, tư vấn và cung cấp thông tin chuyên sâu cho các doanh nghiệp về chiến lược đầu tư, quản trị quốc tế và tiêu chuẩn pháp lý nước ngoài.

Tiếp đó, chương trình sẽ thí điểm mô hình đầu tư ra nước ngoài, ưu tiên các dự án mua bán – sáp nhập (M&A) để giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận nguồn nguyên liệu, chuỗi cung ứng quốc tế và thị trường tiêu thụ.

Đặc biệt, “Go Global” cũng đặt trọng tâm vào thúc đẩy xuất khẩu trực tuyến qua các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, giúp doanh nghiệp Việt, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tham gia hiệu quả vào thị trường toàn cầu với chi phí thấp hơn.

“Chúng tôi muốn tạo ra những doanh nghiệp Việt thực sự "go global" bằng chính sản phẩm, trí tuệ và thương hiệu của mình, chứ không chỉ đi gia công cho người khác” – bà Hiền nhấn mạnh.

Ngoài ra, chương trình cũng hướng tới hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh đạt chuẩn quốc tế, tăng cường chính sách tín dụng xuất khẩu, phát triển mạng lưới logistics và trung tâm phân phối tại các thị trường trọng điểm, nhằm hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp Việt vươn ra nước ngoài.

Bà Mai Thị Thu Hiền nhấn mạnh: "Go Global không thể thành công nếu thiếu sự đồng hành, góp ý và tham gia của cộng đồng doanh nghiệp. Bộ Công Thương mong muốn các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế tích cực góp ý cho dự thảo để hoàn thiện chương trình, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2025.

Chúng tôi kỳ vọng rằng, khi Chương trình Go Global được phê duyệt và triển khai, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có đầy đủ hành trang, năng lực và công cụ hỗ trợ để tự tin bước ra thị trường toàn cầu, trở thành những thương hiệu đại diện cho bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam".