Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giải trình, làm rõ 6 nhóm vấn đề lớn trong Luật Hóa chất sửa đổi

Tại phiên thảo luận ngày 8/5 trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày phát biểu tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Bài phát biểu làm rõ các vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm, thể hiện tinh thần cầu thị và quyết tâm hoàn thiện dự luật trên cơ sở tiếp thu tối đa các ý kiến xác đáng.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trình bày phát biểu tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) trước Quốc hội. Ảnh: VPQH

Thay mặt Cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trân trọng cảm ơn các vị Đại biểu Quốc hội đã tham gia góp ý rất thẳng thắn, trách nhiệm, tâm huyết đối với dự án Luật Hóa chất (sửa đổi). Bộ trưởng cho biết, sau Kỳ họp thứ Tám, Bộ Công Thương đã chủ động phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nghiên cứu tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách, Thường trực Hội đồng Dân tộc, Thường trực các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội và các cơ quan, tổ chức hữu quan để bổ sung, hoàn thiện dự thảo Luật. Đến nay, về cơ bản, các nội dung của dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Cơ quan chủ trì thẩm tra thống nhất.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, tại Hội trường hôm nay, có 15 lượt ý kiến tiếp tục góp ý vào dự thảo Luật. Bộ trưởng trân trọng cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật, trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: VPQH

Để làm rõ thêm một số vấn đề mà nhiều Đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề cập 6 nhóm vấn đề chính.

Về lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm

Cơ quan chủ trì soạn thảo cho rằng quy định về ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt đối với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (tại Điều 8 của dự thảo Luật) là cần thiết với các lý do sau:

Các lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm tại dự thảo Luật gồm các dự án đầu tư sản xuất sản phẩm để cung cấp nguyên liệu cơ bản, thiết yếu cho nhiều ngành, lĩnh vực sản xuất khác (như hóa chất cơ bản, hóa dầu, cao su); lĩnh vực bảo đảm an ninh lương thực, an ninh y tế (hóa dược, phân bón chất lượng cao); lĩnh vực thúc đẩy phát triển bền vững, hướng tới kinh tế tuần hoàn (sản xuất hóa chất hydro, amoniac và các dẫn xuất từ nguồn năng lượng tái tạo; dự án đầu tư khu, cụm công nghiệp chuyên ngành hóa chất, tổ hợp hóa chất),... Đây là những lĩnh vực sản xuất có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và hướng tới nền kinh tế độc lập, tự chủ.

Đối với lĩnh vực hóa dược, theo phân loại của Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO), công nghiệp dược của Việt Nam được xếp loại ở mức 3 trên 5, nghĩa là "công nghiệp dược nội địa sản xuất đa số thành phẩm từ nguyên liệu nhập khẩu".

Thực tế cũng cho thấy phần lớn nguyên liệu cần thiết cho sản xuất thuốc (như dược chất, tá dược) phải nhập khẩu (khoảng 90%), sản phẩm hóa dược trong nước mới chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu (khoảng 5,2% nhu cầu cho sản xuất thuốc tân dược và 20% nhu cầu cho thuốc đông dược).

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: “Trong bối cảnh đó, việc có chính sách ưu đãi mạnh mẽ, khả thi để phát triển công nghiệp hóa dược trong nước là rất cần thiết nhằm tăng khả năng tự chủ, ngăn chặn rủi ro thiếu thuốc thiết yếu, nâng cao hiệu quả kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội. Để tránh chồng chéo với Luật Dược, dự thảo Luật đã chỉnh lý khái niệm "sản phẩm hóa dược" tại khoản 10, Điều 2”.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, về quy định liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp, nhằm bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, Cơ quan soạn thảo kiến nghị bổ sung "lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm theo quy định tại Luật Hóa chất (sửa đổi)" vào khoản 2, Điều 12 dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), đang trình Quốc hội xem xét. Trong đó, mức ưu đãi đối với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm được áp dụng tương đồng với một số ngành công nghiệp nền tảng khác đang được quy định tại dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi, như sản xuất năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, vật liệu quý hiếm...

Về hoạt động tư vấn chuyên ngành hóa chất và điều kiện tư vấn

Liên quan đến hoạt động tư vấn trong lĩnh vực hóa chất, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết quy định tại Điều 9 và Điều 10 là cần thiết với lý do đã nêu trong Báo cáo giải trình, tiếp thu gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trường hợp được Quốc hội chấp thuận theo phương án nêu trên, Chính phủ sẽ chỉ đạo xây dựng Nghị định hướng dẫn theo hướng cải cách thủ tục hành chính, trong đó việc cấp chứng chỉ tư vấn sẽ được thực hiện trực tuyến, dựa trên hồ sơ đánh giá do người đề nghị cung cấp (không tổ chức sát hạch để cấp chứng chỉ).

Về xây dựng Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất

Việc xây dựng, thẩm định Kế hoạch này đã được triển khai ổn định từ Luật Hóa chất năm 2007. Qua rà soát, đối chiếu cho thấy quy định về Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất và Kế hoạch ứng phó sự cố môi trường có sự khác nhau về đối tượng, nội dung, yêu cầu kỹ thuật và thủ tục ban hành.

Bộ trưởng cho biết các ý kiến của Đại biểu Quốc hội hôm nay là những gợi ý rất hay và quý để Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ, ngành tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định trong thời gian tới. Ảnh: VPQH

Bộ trưởng cho biết, việc tích hợp hai loại kế hoạch nêu trên sẽ gây khó khăn cho cả cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp trong quá trình thực thi. Do đó, cơ quan chủ trì soạn thảo kiến nghị Quốc hội cho giữ nguyên quy định tại dự thảo Luật, không tích hợp kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất và Kế hoạch ứng phó sự cố môi trường.

Về một số vấn đề cụ thể mà Đại biểu Quốc hội nêu tại hội trường, đối với các vấn đề cụ thể liên quan đến chiến lược phát triển công nghiệp hóa chất, nguyên tắc hóa học xanh, an toàn hóa chất, chất thải hóa chất, thông tin hóa chất, hóa chất trọng điểm, sự cố hóa chất, cắt giảm các thủ tục hành chính,... Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo xin được nghiêm túc tiếp thu và sẽ có những giải trình cụ thể trong quá trình hoàn thiện Luật để trình Quốc hội thông qua.

Về điều khoản hợp tác quốc tế

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng hợp tác quốc tế đã được quy định rất rõ trong Luật điều ước Quốc tế, do đó Bộ trưởng đề nghị không nên bổ sung điều này trong phạm vi của Luật để tránh sự chồng chéo.

Về chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi và hỗ trợ đầu tư cũng đã được quy định tại Luật Đầu tư, trong đó Điều 20 của Luật Đầu tư đã quy định ưu đãi về thuế, đất đai và các ưu đãi khác được thực hiện theo luật khác có liên quan như Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc là sẽ được xây dựng bổ sung trong chiến lược phát triển công nghiệp hóa chất trong thời gian tới.

Về chế tài xử phạt các hành vi vi phạm liên quan đến công nghiệp hóa chất sẽ được quy định tại nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hóa chất.

Còn về vấn đề thẩm quyền, trách nhiệm thuộc thẩm quyền của bộ, ngành, địa phương ban soạn thảo xin được tiếp thu theo hướng giao Chính phủ quy định cụ thể trong Nghị định và sẽ ban hành ngay sau khi Luật được thông qua.

Về một số nội dung giao Chính phủ quy định

Một nội dung quan trọng khác được Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề cập là những nội dung trong Luật được giao Chính phủ quy định chi tiết. Các nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết là cần thiết để bảo đảm tính chủ động, linh hoạt trong điều hành. Chính phủ hiện đang chỉ đạo xây dựng Nghị định hướng dẫn thi hành Luật và dự kiến ban hành cùng thời điểm Luật có hiệu lực.

Bộ trưởng ghi nhận các ý kiến khác nữa của các Đại biểu Quốc hội hôm nay là những gợi ý rất hay và quý để Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ ngành tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định trong thời gian tới.

Về thủ tục hành chính

Nội dung cuối cùng được Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giải trình là việc cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hóa chất. Bộ trưởng cho rằng, các thủ tục hành chính tại dự thảo Luật được xây dựng theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tăng cường phân cấp, đơn giản hóa quy trình và ứng dụng công nghệ thông tin, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, không ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh.

Bộ trưởng khẳng định: “Với tinh thần cầu thị, trong quá trình hoàn thiện dự án Luật, Cơ quan soạn thảo đã nỗ lực tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học và các tổ chức liên quan. Sau phiên thảo luận hôm nay, chúng tôi cam kết tiếp tục cùng Cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa ý kiến xác đáng của các đại biểu để hoàn thiện dự thảo Luật, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này”.