'Anti vaccine' - trào lưu nguy hiểm khiến bệnh sởi bùng phát

Chiều 15/3, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng, chống bệnh sởi.

Hội nghị được kết nối tới điểm cầu 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan chủ trì hội nghị.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan chủ trì hội nghị.

Dịch sởi bùng phát chu kỳ 5 năm

Thông tin tại hội nghị, TS.BS Hoàng Minh Đức - Cục Phòng bệnh - cho biết, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), báo cáo số ca mắc bệnh sởi gia tăng trên toàn cầu trong giai đoạn 2024-2025. Riêng năm 2023, WHO ước tính có hơn 10,3 triệu ca mắc sởi trên thế giới.

Đến năm 2024, châu Âu và Trung Á ghi nhận số ca mắc sởi cao nhất trong 25 năm qua (từ năm 1997) với 127.350 trường hợp, tăng gấp đôi so với năm 2023. Khu vực Đông Nam Á cũng chứng kiến số ca mắc sởi tăng cao, đặc biệt là Thái Lan với hơn 7.507 ca trong năm 2024.

Trong 5 năm qua, dịch sởi đã bùng phát tại 103 quốc gia, chủ yếu do tỷ lệ tiêm chủng thấp (dưới 80%). WHO đã đưa ra cảnh báo về nguy cơ bùng phát sởi tại nhiều khu vực trên toàn cầu.

Tại Việt Nam, việc triển khai giúp giảm mạnh tỷ lệ mắc bệnh, từ 112,8/100.000 dân (năm 1986) xuống 29,8/100.000 dân (năm 2010). Tuy nhiên, dịch vẫn bùng phát theo chu kỳ 5 năm (2014-2015, 2019-2020, 2024-2025).

Trong năm 2024, ghi nhận hơn 45.758 trường hợp sốt phát ban nghi sởi (45,2/100.000 dân), trong đó 7.838 trường hợp dương tính và 18 trường hợp tử vong liên quan đến sởi. Số trường hợp nghi sởi ghi nhận cao nhất tại khu vực miền Nam (66,6%), miền Trung (15%), miền Bắc (11%), Tây Nguyên (7,3%).

TS.BS Hoàng Minh Đức - Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) phát biểu tại hội nghị

Từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận rải rác 38.807 trường hợp nghi sởi tại 63 tỉnh, thành phố, trong đó có 3.447 trường hợp dương tính với sởi tại 61 tỉnh, thành phố; 5 trường hợp tử vong liên quan đến sởi tại TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương và Bình Phước; số mắc tăng cao so với cùng kỳ năm 2024 (111 trường hợp).

Trong số các ca mắc sởi, có 90,8% ca chưa tiêm vaccine, 4,9% không rõ tiền sử tiêm chủng và 4,3% đã tiêm.

Lý giải về nguyên nhân, Cục trưởng Hoàng Minh Đức cho hay, trong 2 năm đại dịch Covid-19, tỷ lệ tiêm chủng giảm mạnh, thời gian qua lại thiếu vaccine sởi - rubella trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Vì vậy, tỷ lệ tiêm chủng đạt thấp, dẫn tới miễn dịch cộng đồng thấp và khi có dịch thì dễ bùng lên.

Bộ Y tế đã có chiến dịch rà soát, tổ chức tiêm bù, vét vaccine cho trẻ chưa được tiêm phòng sởi. Tuy nhiên, vẫn còn một số tỉnh, thành phố triển khai chiến dịch chưa đảm bảo tiến độ.

Bên cạnh đó, nhiều phụ huynh còn "anti vaccine", nghi ngờ về sự an toàn của vaccine, sợ con phản ứng xấu với vaccine. "Đây là trào lưu rất nguy hiểm", TS Hoàng Minh Đức khẳng định.

"Lá chắn" vaccine

Cục trưởng Cục Phòng bệnh Hoàng Minh Đức cho hay, trong bối cảnh dịch bệnh sởi gia tăng, ngành y tế đã khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó mạnh mẽ, tăng cường tiêm chủng bổ sung và tiêm bù vaccine sởi để tạo "lá chắn" bảo vệ cộng đồng.

Bộ Y tế cũng đã có công văn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố cần khẩn trương tổ chức chiến dịch tiêm vaccine phòng sởi, ưu tiên đảm bảo đủ nhân lực, vật tư, thiết bị, và kinh phí để hoàn thành chiến dịch trong tháng 3/2025.

Việc đánh giá và theo dõi tình hình dịch bệnh cần được thực hiện thường xuyên, đặc biệt tại các khu vực có tỷ lệ tiêm vaccine thấp. Các chiến dịch tiêm chủng phải được triển khai linh hoạt, phù hợp với đặc thù địa phương, bao gồm tiêm chủng lưu động và tiêm ngoài giờ hành chính.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền và vận động người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh sởi và đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ là rất quan trọng.

Hội nghị được kết nối trực tuyến tới điểm cầu 63 tỉnh, thành phố

Theo Cục trưởng Cục Phòng bệnh Hoàng Minh Đức, dự báo dịch sởi đang có xu hướng chung giảm nhưng vẫn chưa dừng lại hoàn toàn, vẫn cần hết sức thận trọng với nguy cơ bùng phát.

Dự kiến, số ca sốt phát ban nghi sởi sẽ tiếp tục được ghi nhận trên phạm vi cả nước. Đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ cao như các tỉnh miền núi, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế còn hạn chế và các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng thấp là những khu vực dễ bùng phát dịch nhất.

"Trên cơ sở triển khai quyết liệt và hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch như khoanh vùng, dập dịch, tăng cường tiêm chủng vaccine sởi, dịch bệnh hiện vẫn đang được kiểm soát", TS Hoàng Minh Đức nhấn mạnh và cho rằng những giải pháp này sẽ từng bước giúp khống chế dịch, hạn chế sự lây lan, bùng phát trên diện rộng và giảm số ca mắc trong thời gian tới.