“Nhiệm vụ của các đồng chí là sao chụp tình hình, bắt mạch điểm yếu, tháo gỡ ách tắc để cùng địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ lĩnh vực Công Thương ở cơ sở” là lời căn dặn, đồng thời cũng là trao nhiệm vụ từ Tư lệnh ngành Công Thương - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên với 34 lãnh đạo các đơn vị chức năng của Bộ trước khi về công tác tại 34 tỉnh, thành phố cả nước.
Đã không ít lần cán bộ lãnh đạo ngành Công Thương đi tăng cường cho cơ sở nhưng lần đi này mang ý nghĩa thật đặc biệt. Đặc biệt ở chỗ nó được diễn ra trong bối cảnh khi mà có đến 52% nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực Công Thương đã được phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền cho cơ sở.
Đặc biệt hơn khi chuyến công tác này không ấn định thời gian cụ thể mà thay vào đó, mục tiêu cao nhất là đến khi các địa phương triển khai nhiệm vụ theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại cơ bản thông suốt, ổn định.
Có thể có những lĩnh vực, “mảng miếng” Công Thương sẽ nhanh chóng được thông suốt, đi vào bài bản hoặc chuyên sâu nhưng cũng sẽ có những lĩnh vực đòi hỏi thời gian, sự thích ứng, thậm chí là cả thay đổi tư duy để có thể chuyên nghiệp, bắt kịp xu thế.
Bởi như câu ngạn ngữ “trăm hay không bằng tay quen”, hoạt động công nghiệp, thương mại và năng lượng vừa đòi hỏi tính đặc thù lại vừa phải rất nhạy bén, linh hoạt và phản ứng chính sách cũng theo đó mà kịp thời, bài bản trong bối cảnh hội nhập.
Thời gian 34 cán bộ lãnh đạo Bộ Công Thương về cơ sở tuy chưa lâu song điều dễ nhận thấy là việc này đã khẳng định tính đúng đắn, trách nhiệm của Bộ Công Thương trong chủ trương đưa cán bộ lãnh đạo đồng hành cùng cơ sở để công việc đó trở thành định kỳ, tập trung cho những “mảng miếng” cần tập trung triển khai. Cũng từ đó, giúp cho các đơn vị trên cơ sở vận hành tốt các nghiệp vụ, khơi thông được các tiềm năng, động lực để đẩy nhanh nhịp độ phát triển.
Việc đưa cán bộ về trực tiếp hỗ trợ địa phương đang tạo ra tín hiệu tốt hay có thể gọi là hiệu ứng tốt. Các địa phương nói chung và cán bộ thực hiện công tác quản lý các lĩnh vực Công Thương tại địa phương nói riêng trước mắt có thể hoàn toàn yên tâm khi có sự hỗ trợ từ Trung ương, từ Bộ Công Thương, từ cán bộ được cử đi biệt phái tại địa phương.
Khi có vấn đề phát sinh, địa phương có "địa chỉ" để được giải đáp, hướng dẫn kịp thời, giảm áp lực đáng kể khi tiếp cận vấn đề mới và bảo đảm phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.
Đó là một cách khẳng định quan điểm phát triển “trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt” trong quản lý từ Công Thương trung ương đến Công Thương địa phương. Nó khẳng định vai trò tiên phong của Bộ Công Thương trong việc đưa chính sách đi vào thực tiễn - nơi người dân và doanh nghiệp đang chờ đợi sự hỗ trợ thiết thực nhất.
Có thể nói, Bộ Công Thương đã tiên phong đi đầu với cách làm khác biệt mà có thể nói là chưa có tiền lệ: Không chờ địa phương “hỏi” mà chủ động “đến”, cùng tháo gỡ khó khăn ngay từ cơ sở.
Đây không chỉ là sáng kiến hỗ trợ địa phương trong giai đoạn đầu nhiều bỡ ngỡ, mà còn là một “khóa tập huấn thực tiễn” giúp cán bộ cơ sở trưởng thành nhanh hơn, tự tin hơn. Đồng thời, ngay cả với cán bộ lãnh đạo Bộ, tư duy quản lý chắc chắn sẽ sắc bén hơn, khả thi hơn khi “đầu vào” tình huống được nạp một cách liên tục.
Qua ghi nhận thực tiễn những tuần đầu khi 34 cán bộ xuống địa phương cho thấy, nguồn lực cán bộ “thực chiến” còn hạn chế tại các địa phương. Điều cần được bổ sung kịp thời là đầu tư cả về phần cứng (máy móc thiết bị, công nghệ…) và phần mềm (bộ máy con người). Trong đó, về phần cứng có thể nâng cấp dần dần nhưng về phần mềm nên có sự đồng bộ, cán bộ địa phương cần tích cực cập nhật kiến thức, tiếp thu hướng dẫn về chuyên môn.
Cũng qua các buổi làm việc với địa phương nhìn ra có nhiều vấn đề trong quá trình trao đổi, địa phương mới thấy cần sự hướng dẫn, giải đáp cụ thể. Đặc biệt, có những vấn đề địa phương biết vướng như thế, nhưng không biết là vấn đề đó được phân loại vào lĩnh vực nào, do đơn vị nào thuộc Bộ phụ trách giải quyết.
Điều này hoàn toàn dễ hiểu, bởi Công Thương là ngành rộng với nhiều lĩnh vực trải dài. Trong khi đó, 208 nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền cho địa phương không phải là con số nhỏ.
Tóm lại, từ thời gian 34 cán bộ lãnh đạo Bộ Công Thương xuống địa phương, bước đầu đã có thể rút ra một số bài học bước đầu để làm nền cho giai đoạn tiếp theo.
Một là, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tuy mới song việc bảo đảm sự thông suốt trong quản lý điều hành từ trung ương đến cơ sở là yêu cầu mang tính nguyên tắc lẫn trong thực tiễn, phải được coi như ưu tiên cao nhất.
Hai là, không được để xuất hiện những khoảng trống, “lỗ hổng” cán bộ làm công tác chuyên môn Công Thương.
Ba là, trong việc thiết kế cán bộ về cơ sở cần đặc biệt coi trọng năng lực thực tiễn, khả năng thích ứng nhanh với môi trường mới, tinh thần sáng tạo và ý thức phụng sự nhân dân. Từ đó, tạo ra sự lan tỏa về phong cách làm việc chuyên nghiệp, đổi mới, chuẩn mực, góp phần định hình một bộ máy chính quyền mới thực sự vì dân.
Bốn là, coi trọng lắng nghe, phản hồi từ cơ sở, kịp thời “hoá giải” các khó khăn thách thức, dù nhỏ nhưng như thực tiễn đã chứng minh, một vấn đề nhỏ có thể thành “đốm lửa lớn”, hoặc giả nếu được giải quyết kịp thời vẫn có thể có khả năng xoay chuyển tình thế.
Năm là, cần có cam kết trách nhiệm và cơ chế phản hồi từ doanh nghiệp, chính quyền địa phương, nhân dân để tránh tình trạng "cắm chốt cho có". Nếu làm tốt, không chỉ là giám sát, mà có thể xem đây là một mô hình cải cách hành chính kiểu mẫu cần được các bộ ngành chức năng nghiên cứu đồng hành và nhân rộng trong thời gian tới.
Tại cuộc họp ngày 12/8/2025, để triển khai những nội dung hỗ trợ các địa phương triển khai chính quyền địa phương hai cấp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh, để duy trì hiệu quả công việc, các cán bộ lãnh đạo của Bộ cần tận dụng thời gian có mặt ở cơ sở, phát huy kết quả đã đạt, nâng cao tính cụ thể, sâu sát và sự chủ động trong mọi công việc.
Đồng thời, chú trọng công tác tập huấn, chuẩn hóa thông tin và ứng dụng chuyển đổi số. Tài liệu tập huấn cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, nếu có thể ghi hình để phục vụ lâu dài.
“Các đơn vị chuyên môn khi nhận được câu hỏi từ các cán bộ lãnh đạo đi địa phương phải trả lời trong ngày, trừ những vấn đề cần xin ý kiến từ cấp có thẩm quyền” - Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nói.
Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng đề nghị các đơn vị khẩn trương xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu chung, tổng hợp các câu hỏi và hướng dẫn liên quan, chú trọng chuẩn hóa thông tin và ứng dụng chuyển đổi số để tạo ra sự đồng bộ trong việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp, hỗ trợ các cán bộ địa phương vừa nắm vững quy định, vừa linh hoạt xử lý tình huống.
Thành quả ngày mai chỉ có được từ quyết tâm và hành động hôm nay. Mục tiêu có thể là một, nhưng để đạt được đòi hỏi nhiều giải pháp đồng bộ và sự vào cuộc quyết liệt hơn gấp nhiều lần. Với kịch bản, giải pháp đã chuẩn bị cùng tinh thần chủ động vượt khó từ cơ sở, toàn ngành có đủ cơ sở để tin tưởng: Tăng trưởng kinh tế năm 2025 sẽ đạt 8,3 - 8,5%, tạo nền tảng vững chắc cho bước bứt phá hai con số trong những năm tiếp theo.
