Từ chủ trương phân quyền đến yêu cầu hành động
Phân cấp, phân quyền không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu tất yếu để bộ máy quản lý nhà nước vận hành tinh gọn, hiệu lực và gắn chặt hơn với thực tiễn. Trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại, Chính phủ đã ban hành Nghị định 139/2025/NĐ-CP và Nghị định 146/2025/NĐ-CP, chuyển giao một phần đáng kể nhiệm vụ quản lý nhà nước cho cấp tỉnh và cấp xã. Đây là bước cải cách quan trọng, nhưng cũng đặt ra một câu hỏi lớn làm thế nào để quyền hạn mới được giao phát huy hiệu quả, không tạo ra khoảng trống trong chỉ đạo và điều hành?
Để trả lời câu hỏi đó, Bộ Công Thương đã thực hiện một bước đi được đánh giá là chưa từng có tiền lệ đó là cử 34 lãnh đạo cấp Cục, Vụ trực tiếp về cơ sở, cùng địa phương tháo gỡ vướng mắc, giám sát và điều chỉnh chính sách ngay tại nơi thực thi.
Với nhiều địa phương, đây là lần đầu tiên phải gánh vác khối lượng công việc lớn và phức tạp đến vậy, trong khi năng lực cán bộ, nguồn lực và kinh nghiệm triển khai chưa đồng đều, khiến nguy cơ chậm trễ, ách tắc hoặc áp dụng thiếu thống nhất luôn hiện hữu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì cuộc họp với các đơn vị về việc cử công chức lãnh đạo, quản lý cấp Cục, Vụ thuộc Bộ Công Thương đi công tác tại địa phương. Ảnh: Lê An
Trong bối cảnh hiện nay, sự có mặt của những lãnh đạo giàu kinh nghiệm tại cơ sở trở thành giải pháp then chốt để quá trình chuyển giao không bị gián đoạn. Họ trực tiếp nắm bắt tình hình, hướng dẫn nghiệp vụ, tháo gỡ khó khăn và phản ánh kịp thời những vấn đề phát sinh về Bộ. Nhờ đó, vướng mắc được giải quyết ngay tại chỗ, và các chính sách mới cũng được điều chỉnh sớm nếu phát hiện bất cập, bảo đảm vừa đúng định hướng, vừa phù hợp thực tế.
Trao đổi với Báo Công Thương, chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhận định, đây là cách tiếp cận kịp thời và thực chất. "Việc cán bộ quản lý của Bộ trực tiếp làm việc tại địa phương không chỉ giúp tháo gỡ nhanh các vướng mắc mà còn tạo ra sự kết nối thông suốt giữa bộ, ngành và chính quyền cơ sở. Những vấn đề tồn đọng lâu ngày có thể được xử lý ngay, đồng thời giúp định hình các chính sách sát với thực tế hơn", chuyên gia Đinh Trọng Thịnh nói.
Ông nhấn mạnh, bài học lớn nhất là sự chủ động và tinh thần đồng hành giữa Bộ và địa phương. Không chỉ dừng ở việc ban hành chủ trương, Bộ Công Thương đã trực tiếp tham gia, giám sát và điều chỉnh tại chỗ. Cách làm này rút ngắn quy trình, tăng hiệu quả phối hợp và có thể trở thành mô hình mẫu cho các bộ, ngành khác.
Bộ Công Thương "lấp" khoảng trống phân quyền
Sự hiện diện của cán bộ quản lý của Bộ tại cơ sở tạo ra những tác động trực tiếp và rõ rệt đối với cả công tác quản lý nhà nước lẫn quá trình phát triển kinh tế địa phương. Trước hết, nó thiết lập kênh chỉ đạo và phản hồi hai chiều nhanh chóng, giúp địa phương khi gặp vấn đề vượt thẩm quyền có thể trao đổi trực tiếp với lãnh đạo được phân công thay vì phải mất nhiều thời gian gửi báo cáo qua nhiều cấp trung gian.
Bên cạnh đó, sự có mặt của những cán bộ quản lý còn giúp thống nhất cách hiểu và triển khai chính sách, bảo đảm các quy định mới được thực hiện đồng bộ, đúng tinh thần ban hành. Quan trọng hơn, những thông tin thu thập từ thực tiễn sẽ trở thành cơ sở dữ liệu sống động để Bộ hoàn thiện thể chế, giúp các quyết định điều chỉnh chính sách vừa đúng luật, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương.

Chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh. Ảnh: Anh Huy
Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, để mô hình này phát huy tối đa hiệu quả, cần một khung pháp lý rõ ràng, minh bạch, xác định quyền hạn và trách nhiệm của các lãnh đạo được cử về cơ sở. Đồng thời, cần cơ chế giám sát và đánh giá thường xuyên với tiêu chí cụ thể để đo lường hiệu quả công việc.
Bên cạnh đó, phải có chính sách khuyến khích đổi mới và sáng tạo trong quản lý, tạo điều kiện cho cán bộ thử nghiệm các giải pháp mới. "Quan trọng hơn cả là duy trì kênh phối hợp trực tiếp và thường xuyên giữa bộ và địa phương, để mọi quyết sách đều xuất phát từ thực tiễn và phục vụ mục tiêu phát triển chung", chuyên gia Thịnh cho hay.
Cách làm của Bộ Công Thương cho thấy sự thay đổi trong tư duy quản lý không chỉ phân quyền mà còn đồng hành để bảo đảm quyền lực mới được giao phát huy đúng mục tiêu. Đây cũng là lời nhắc cho các ngành, các cấp rằng chính sách chỉ thực sự hiệu quả khi người ban hành sẵn sàng trực tiếp quan sát, lắng nghe và cùng giải quyết khó khăn với nơi thực thi.
Trong bối cảnh yêu cầu tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, việc đưa lãnh đạo quản lý xuống cơ sở có thể trở thành hình mẫu cải cách. Nó giúp bảo đảm sự thông suốt từ trung ương đến địa phương, đồng thời nuôi dưỡng niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào chính quyền.
Bước đi của Bộ Công Thương là minh chứng rõ ràng rằng chính sách phải sống trong thực tiễn. Khi lãnh đạo không chỉ ngồi ở bàn làm việc mà trực tiếp đến nơi vấn đề diễn ra, họ không chỉ hỗ trợ giải quyết khó khăn trước mắt mà còn tạo nền tảng cho những quyết sách bền vững hơn. Đây là con đường để rút ngắn khoảng cách giữa ý tưởng và hành động, giữa chỉ đạo và kết quả, điều kiện cần để bộ máy quản lý vận hành hiệu quả và sát với đời sống.
Trong tiến trình cải cách hành chính và phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, Bộ Công Thương vừa triển khai một quyết định quan trọng đó là cử 34 lãnh đạo cấp Cục, Vụ trực tiếp công tác tại các địa phương.
Đây là động thái cho thấy sự chuyển biến từ việc ban hành chủ trương ở Trung ương sang đồng hành trực tiếp với cơ sở, giúp chính sách bám sát đời sống và phát huy hiệu quả ngay trong quá trình thực thi.