Từ năm 2016 đến nay, Chương trình 135 được bố trí tổng nguồn vốn gần 20 nghìn tỷ đồng. Trong đó, Ngân sách Trung ương bố trí hơn 15,3 nghìn tỷ đồng, ngân sách địa phương đóng góp gần 4,3 nghìn tỷ đồng. Ngoài ra, giai đoạn 2016 - 2020, Chính phủ Ai Len đã viện trợ không hoàn lại 12 triệu Euro (tương đương 318 tỷ đồng). Các nguồn lực này đã góp phần không nhỏ giúp vùng đồng bào DTTS xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển sinh kế, qua đó vươn lên thoát nghèo.
Trẻ em dân tộc Dao Thanh Phán (thôn Khe O, xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh) vui học tại ngôi trường được xây dựng từ nguồn vốn Chương trình 135 |
Câu chuyện của tỉnh Quảng Ninh là một ví dụ. Năm 2017, địa phương này có 20 xã (17 xã đặc biệt khó khăn và 3 xã biên giới), cùng với 54 thôn đặc biệt khó khăn thuộc Chương trình 135. Bám sát chỉ đạo của Trung ương, Quảng Ninh đã dành cơ chế riêng, ưu tiên, tập trung huy động, bố trí nguồn lực đầu tư hỗ trợ thực hiện chương trình. Tuy nhiên, do nguồn lực 135 và thu hút đầu tư vào các xã khó khăn còn thấp nên chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế; xã ra khỏi diện 135 chưa thực sự bền vững.
Trước thực trạng này và với quyết tâm đưa các xã, thôn đặc biệt khó khăn hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 một cách thực chất và bền vững; tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng Đề án 196 với quan điểm chỉ đạo: Tỉnh tập trung hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện; cấp huyện trực tiếp chỉ đạo; cấp xã trực tiếp thực hiện; thôn, bản đoàn kết, đồng lòng; người dân tích cực sản xuất, chủ động vươn lên thoát nghèo; không trông chờ ỷ lại và phải thực sự là chủ thể của đề án; cấp ủy, chính quyền, đoàn thể không làm thay người dân mà hỗ trợ, hướng dẫn theo hướng “cầm tay chỉ việc”.
Tăng cường sự tham gia của người dân vào các công trình cơ sở hạ tầng là yếu tố quan trọng để công trình đạt chất lượng và phù hợp với nhu cầu của người dân |
Sau 3 năm thực hiện Chương trình 135 và Đề án 196, kết thúc năm 2019, Quảng Ninh đã có 8 xã được công nhận hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2017 – 2020. Bao gồm: xã Minh Cầm, Đạp Thanh, Thanh Lâm, Nam Sơn (huyện Ba Chẽ); Tình Húc, Hoành Mô (huyện Bình Liêu); Bắc Sơn, Hải Sơn (TP. Móng Cái). 12 xã còn lại cũng đang tích cực phấn đấu về đích Chương trình 135 như lộ trình đã phê duyệt. Đáng ghi nhận là, các xã hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 đều cho thấy những chuyển biến tích cực, bền vững từ nhận thức tới cách làm, cách tổ chức sản xuất. Một số xã còn trở thành điểm sáng với các mô hình sản xuất có hiệu quả đang được nhân rộng; đời sống vật chất, tinh thần của người dân từng bước được ổn định và nâng cao.
Cùng với Quảng Ninh, đến hết năm 2019, đã có nhiều địa phương trên cả nước hoàn thành Chương trình 135, đưa số xã hoàn thành Chương trình lên thêm 125 xã và 1.298 thôn.
Theo ông Võ Văn Bảy, Vụ trưởng, Chánh Văn phòng điều phối Chương trình 135 của Ủy ban Dân tộc, Chương trình 135 thời gian tới sẽ chú trọng các giải pháp tăng cường sự tham gia của người dân vào các công trình cơ sở hạ tầng, tháo gỡ vướng mắc cho các địa phương trong thực hiện cơ chế đặc thù, phát huy hợp phần duy tu bảo dưỡng, phân bổ nguồn vốn theo hướng ưu tiên vùng lõi nghèo… “Trong quá trình phân bổ vốn trung hạn, chúng tôi cũng đã đề xuất về tỷ lệ nhất định vốn dự phòng để xử lý các trường hợp phát sinh như: phát sinh thêm diện đầu tư do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các xã an toàn khu, các xã do thiên tai nay trở thành đặc biệt khó khăn…”.