1 năm chiến sự Ukraine và cách nền kinh tế Nga chống đỡ lệnh trừng phạt

Trong những ngày kịch tính sau cuộc chiến Ukraine một năm trước, nền kinh tế Nga đã bị xáo trộn nghiêm trọng.
Chiến sự Ukraine: Viễn cảnh vũ khí hóa năng lượng trong năm 2023 Chiến sự Ukraine năm 2023: Con đường nào dẫn đến hòa bình?

Các đồng minh phương Tây, dẫn đầu là Mỹ và Liên minh châu Âu, đã áp đặt các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với hệ thống tài chính của đất nước này. Đồng rúp giảm xuống mức thấp kỷ lục so với đô la Mỹ, ngân hàng trung ương Nga tăng lãi suất gấp đôi và Sở giao dịch chứng khoán Moscow đóng cửa trong vài ngày.

Trong một tuyên bố, các nhà lãnh đạo EU mô tả "những hậu quả to lớn và nghiêm trọng" đối với Nga. Các nhà kinh tế dự đoán một sự sụt giảm lớn trong GDP. Vài tuần sau khi lệnh trừng phạt được đưa ra, Nhà Trắng cho biết các chuyên gia dự đoán GDP của Nga sẽ giảm tới 15% trong năm nay, xóa sạch thành quả kinh tế đạt được trong 15 năm qua. Gần một năm sau, điều đó đã không xảy ra. Mặc dù 12 tháng qua rất khó khăn đối với nền kinh tế Nga, nhưng nó đã hoạt động tốt hơn nhiều so với dự kiến.

1 năm chiến sự Ukraine và cách nền kinh tế Nga chống đỡ lệnh trừng phạt

Điện Kremlin đã phân loại rất nhiều dữ liệu kinh tế quan trọng sau khi phát động cuộc chiến với Ukraine, và vẫn như vậy cho đến ngày nay. Hình dạng cơ bản của nền kinh tế là không chắc chắn. Tuy nhiên, rõ ràng là sự sụp đổ mà nhiều người dự đoán đã không thành hiện thực. Alexandra Vacroux, Giám đốc điều hành của Trung tâm Nghiên cứu Nga và Á-Âu Davis tại Đại học Harvard, cho rằng nền kinh tế đã suy giảm ít hơn rất nhiều so với mức 10 đến 15% mà mọi người nói đến khi bắt đầu chiến tranh.

GDP của Nga đã giảm từ 3% đến 4% trong 12 tháng qua. Điều đó hoàn toàn phù hợp với ước tính của Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế. Cơ quan thống kê chính thức của Nga cho biết nền kinh tế đã giảm 2,1% vào năm 2022, sau khi dự đoán mức giảm là 12%. Đã có rất nhiều sự hoảng loạn thực sự bên trong nước Nga về nền kinh tế trong những tháng đầu tiên sau cuộc chiến. Đó không chỉ là do các biện pháp trừng phạt mà còn bởi vì nhiều công ty đã tự nguyện rời khỏi Nga. Tuy nhiên, tình hình đã "được cải thiện nhanh chóng".

Có một số lý do tại sao nền kinh tế Nga đã vượt xa mong đợi. Một trong những chính là hydrocarbon, cụ thể là dầu và khí đốt. EU đã không trừng phạt nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga trong những tháng đầu tiên của cuộc chiến, vì khu vực này quá phụ thuộc vào chúng để đáp ứng nhu cầu năng lượng của mình. Châu Âu tiếp tục mua dầu và khí đốt của Nga trong phần lớn năm 2022, trong khi Moscow cũng tìm thấy các đối tác thương mại năng lượng mới sẵn sàng ở Trung Quốc, Ấn Độ và các nơi khác.

Đầu tháng này, Ngân hàng Trung ương Nga đã báo cáo thặng dư thương mại cao kỷ lục 227 tỷ đô la (211 tỷ euro) cho năm 2022, chủ yếu nhờ xuất khẩu năng lượng khổng lồ của nước này. Nga đã có thể kiếm được doanh thu gần như trời cho từ việc xuất khẩu những sản phẩm đó ở mức rất cao vì các thương nhân ở châu Âu không chỉ tiếp tục mua các sản phẩm của Nga mà còn bắt đầu tích trữ chúng.

Điều đó có nghĩa là chính phủ Nga có thể hạn chế đáng kể tác động của các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với dự trữ ngoại hối của nước này. Nga có thể sử dụng tiền để cung cấp trợ cấp cho các ngành công nghiệp then chốt, hỗ trợ việc làm, đảm bảo rằng nó tiếp tục tài trợ không chỉ cho quân đội mà còn cho các chương trình xã hội và nói chung là duy trì sự ổn định kinh tế và xã hội trong nước.

Đổi lại, điều đó đã giúp giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp, theo báo cáo là khoảng 4%. Một yếu tố khác đã giúp giữ cho nền kinh tế Nga tiếp tục phát triển là phần lớn các công ty phương Tây vẫn tiếp tục hoạt động ở nước này sau khi tiếng kêu gọi rời khỏi thị trường ban đầu giảm dần. Trong khi các công ty như McDonald's chịu áp lực rời đi rất lớn trên mạng xã hội, thì hầu hết những công ty khác đã vượt qua cơn bão.

Đặc biệt là những người quan trọng đối với nền kinh tế, chẳng hạn như những người nộp thuế lớn hoặc người tạo doanh thu hoặc những người sử dụng lao động đặc biệt lớn, họ rời đi chậm hơn rất, rất nhiều. Một lý do khác cho sự vững mạnh của nền kinh tế Nga liên quan đến chính các biện pháp trừng phạt. Các biện pháp trừng phạt đã liên tục không đáp ứng được kỳ vọng ở các quốc gia như Venezuela, Iran và chính Nga.

Thực tế là các biện pháp trừng phạt có hiệu quả nhất ngay trước khi áp dụng. Có một thực tế là Điện Kremlin đã quen với việc đối phó với các biện pháp trừng phạt trong gần một thập kỷ, kể từ khi sáp nhập Crimea vào năm 2014. Ngân hàng Trung ương Nga, vốn rất thành thạo trong việc quản lý khủng hoảng, đã có hành động quyết đoán để củng cố hệ thống tài chính của mình vào tháng 2 và tháng 3/2022. Việc tăng lãi suất đã giúp ngăn chặn tình trạng rút tiền ồ ạt của các ngân hàng khi tỷ lệ lạm phát của nước này giảm dần.

Một thập kỷ bị trừng phạt có nghĩa là các ngân hàng của đất nước đã bị thử thách nặng nề, trong khi Nga cũng trở nên tương đối tự cung tự cấp trong các ngành công nghiệp chính, đặc biệt là sản xuất lương thực. Một yếu tố chính khác thúc đẩy khả năng phục hồi kinh tế của Nga là tăng cường quan hệ thương mại với Trung Quốc và Ấn Độ. Thương mại giữa các quốc gia đã tăng vọt.

Nga cũng có thể ngày càng được hưởng lợi từ cái gọi là nhập khẩu song song. Theo đó các sản phẩm phương Tây hiện đang tìm đường vào Nga một lần nữa thông qua các nước bên thứ ba như Trung Quốc, Ấn Độ và các nước khác trên khắp Trung Á. Trung Quốc là "người chiến thắng lớn", khi thương mại giữa các nước tăng vọt, thì sự phụ thuộc của Moscow vào Bắc Kinh cũng tăng theo.

Triển vọng cho nền kinh tế Nga vào năm 2023 có nhiều kịch bản khác nhau. IMF gần đây dự kiến ​​nền kinh tế của đất nước này sẽ tăng trưởng 0,3% vào năm 2023, mặc dù những tổ chức khác đã dự báo GDP giảm khoảng 2%. Châu Âu đã cố gắng loại bỏ phần lớn sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga trong suốt 12 tháng qua.

Tuy nhiên, cho đến nay có rất ít bằng chứng cho thấy lệnh trừng phạt trần giá của khối đối với dầu mỏ của Nga - được đưa ra vào tháng 12 đang phát huy hiệu quả. Theo nghiên cứu được thực hiện bởi The Economist của Anh, doanh số bán dầu thô của Nga vẫn cao do nhu cầu từ Trung Quốc và Ấn Độ.

Các biện pháp trừng phạt mới của EU, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 5/2 và nhắm vào dầu diesel cũng như các sản phẩm tinh chế khác, là một thời điểm quan trọng tiềm tàng. Có một dấu hỏi lớn về việc Nga sẽ kiếm được bao nhiêu tiền từ việc xuất khẩu hydrocarbon và các ngành công nghiệp khai thác trong năm nay. Và nó chắc chắn sẽ ít hơn đáng kể so với năm 2022, đó là điều chắc chắn.

Duy Hưng (tổng hợp)
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Chiến sự Nga - Ukraine

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Kinh nghiệm của Bắc Âu với phát triển kinh tế xanh ở Việt Nam

Kinh nghiệm của Bắc Âu với phát triển kinh tế xanh ở Việt Nam

Đại diện các nước Bắc Âu đã có những chia sẻ về giải pháp kinh tế xanh với Việt Nam.
Việt Nam nỗ lực thúc đẩy quan hệ ASEAN - Nhật Bản phát triển hiệu quả

Việt Nam nỗ lực thúc đẩy quan hệ ASEAN - Nhật Bản phát triển hiệu quả

​Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng cùng các nước ASEAN và Nhật Bản thúc đẩy quan hệ hai bên phát triển lên tầm cao mới.
Việt Nam thông tin về báo cáo Nhân quyền của Hoa Kỳ

Việt Nam thông tin về báo cáo Nhân quyền của Hoa Kỳ

Việt Nam lấy làm tiếc vì Báo cáo Nhân quyền thường niên năm 2022 của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đưa ra một số nhận định thiếu khách quan.
Phiên chính thức của AEM Retreat lần thứ 29: Nỗ lực xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN

Phiên chính thức của AEM Retreat lần thứ 29: Nỗ lực xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN

Ngày 22/3, phiên họp chính thức của Hội nghị hẹp các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN (AEM Retreat) lần thứ 29 đã diễn ra tại Magelang, Indonesia.
Việt Nam nêu quan điểm về thỏa thuận tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Việt Nam nêu quan điểm về thỏa thuận tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao khẳng định việc sử dụng và phát triển năng lượng hạt nhân phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho con người cũng như môi trường.

Tin cùng chuyên mục

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 25/3: Tổng thống Ukraine thừa nhận không thể tổ chức phản công lớn ở miền Đông

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 25/3: Tổng thống Ukraine thừa nhận không thể tổ chức phản công lớn ở miền Đông

Tổng thống Volodymir Zelensky đã thừa nhận Lực lượng vũ trang Ukraine hiện không đủ khả năng tổ chức một đợt phản công lớn ở miền Đông.
Chiến sự Nga - Ukraine 25/3: Nga cảnh báo Ukraine nếu giành lại kiểm soát Crimea, giao tranh khốc liệt ở Bakhmut

Chiến sự Nga - Ukraine 25/3: Nga cảnh báo Ukraine nếu giành lại kiểm soát Crimea, giao tranh khốc liệt ở Bakhmut

Một số thông tin tình hình chiến sự Nga - Ukraine: Nga cảnh báo Ukraine nếu giành lại kiểm soát Crimea, giao tranh khốc liệt ở Bakhmut.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 24/3: Chỉ còn kiểm soát 1/3 Bakhmut, Kiev vẫn tố Nga “hụt hơi”

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 24/3: Chỉ còn kiểm soát 1/3 Bakhmut, Kiev vẫn tố Nga “hụt hơi”

Tư lệnh Lục quân Oleksandr Syrskyi khẳng định Lực lượng vũ trang Ukraine sẽ sơm tiến hành một cuộc phản công sau 4 tháng giữ thế phòng thủ ở thị trấn Bakhmut.
Chiến sự Nga - Ukraine 24/3: Ukraine tập trung quân, sắp phản công ở Bakhmut

Chiến sự Nga - Ukraine 24/3: Ukraine tập trung quân, sắp phản công ở Bakhmut

Một số thông tin tình hình chiến sự Nga - Ukraine: Ukraine tập trung quân, sắp phản công ở Bakhmut.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 23/3: Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye có thể là tâm điểm xung đột sắp tới

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 23/3: Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye có thể là tâm điểm xung đột sắp tới

Theo Chủ tịch phong trào "Chúng tôi cùng với Nga" Volodymir Rogov, Ukraine đang chuẩn bị thực hiện hành động khiêu khích khác chống lại NMĐ hạt nhân Zaporozhye.
Chiến sự Nga - Ukraine 23/3: Nga đẩy lùi vụ tấn công ở cảng Crimea, Ukraine nói Nga thay đổi chiến thuật

Chiến sự Nga - Ukraine 23/3: Nga đẩy lùi vụ tấn công ở cảng Crimea, Ukraine nói Nga thay đổi chiến thuật

Một số thông tin tình hình chiến sự Nga - Ukraine: Nga đẩy lùi vụ tấn công ở cảng Crimea, Ukraine nói Nga thay đổi chiến thuật.
Công bố Logo chính thức kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Bỉ - Việt Nam

Công bố Logo chính thức kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Bỉ - Việt Nam

Đại sứ quán Bỉ tại Việt Nam đã tổ chức lễ công bố Logo chính thức kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Bỉ - Việt Nam.
Châu Á chuẩn bị phương án ứng phó với thuế biên giới carbon của EU

Châu Á chuẩn bị phương án ứng phó với thuế biên giới carbon của EU

Thuế biên giới carbon của EU sắp được thực thi sẽ có những tác động tại châu Á, nhưng có khả năng sẽ tạo ra cơ sở cho việc giám sát chặt chẽ hơn trong tương lai
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 22/3: Không đạt mục tiêu khiến Nga sa lầy, Mỹ và phương Tây tìm đường rút trong danh dự

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 22/3: Không đạt mục tiêu khiến Nga sa lầy, Mỹ và phương Tây tìm đường rút trong danh dự

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tướng Mark Milley tin rằng chiến sự Nga-Ukrai khiến cả 2 bên đều thiệt hại.
Chiến sự Nga - Ukraine 22/3: Nga nói UAV Ukraine tấn công lãnh thổ, Kiev sắp phản công quy mô lớn

Chiến sự Nga - Ukraine 22/3: Nga nói UAV Ukraine tấn công lãnh thổ, Kiev sắp phản công quy mô lớn

Một số thông tin tình hình chiến sự Nga - Ukraine: Nga nói UAV Ukraine tấn công lãnh thổ, Kiev sắp phản công quy mô lớn.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 21/3: Siết vòng vây ở Avdiivka, Nga đang chia cắt khối chủ lực Ukraine trong "nồi hầm" Bakhmut

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 21/3: Siết vòng vây ở Avdiivka, Nga đang chia cắt khối chủ lực Ukraine trong "nồi hầm" Bakhmut

Theo các kênh theo dõi chiến sự tại Donbass, các đơn vị chủ lực của Quân đội Nga đang có động thái khép vòng vây tại Avdiivka và có thể sớm thành Bakhmut thứ 2.
Hội nghị hẹp của các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN: Chủ tịch ASEAN thúc đẩy 7 nội dung kinh tế ưu tiên

Hội nghị hẹp của các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN: Chủ tịch ASEAN thúc đẩy 7 nội dung kinh tế ưu tiên

Từ ngày 20-22/3, Hội nghị hẹp của các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 29 (AEM Retreat 29) tổ chức tại Magelang, Trung Java, Indonesia.
Chiến sự Nga - Ukraine 21/3: Ukraine lên kế hoạch phản công lực lượng Wagner, Nga kiểm soát 70% Bakhmut

Chiến sự Nga - Ukraine 21/3: Ukraine lên kế hoạch phản công lực lượng Wagner, Nga kiểm soát 70% Bakhmut

Một số thông tin tình hình chiến sự Nga - Ukraine: Ukraine lên kế hoạch phản công lực lượng Wagner, Nga kiểm soát 70% Bakhmut.
Tác động kinh tế thế giới từ “dư chấn” SVB nhớ lại hai cuộc khủng hoảng tài chính

Tác động kinh tế thế giới từ “dư chấn” SVB nhớ lại hai cuộc khủng hoảng tài chính

Cuộc khủng hoảng ngân hàng xảy ra với Ngân hàng Silicon Valley (SVB) vào đầu tháng 3 đã lan rộng, làm nhớ lại hai sự lây lan tài chính gần đây.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Nga

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Nga

Chiếc máy bay chở ông Tập Cận Bình đã hạ cánh xuống sân bay quốc tế Vnukovo nằm ở phía tây nam Moscow, Nga lúc 13h chiều nay (giờ địa phương).
Nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế, đầu tư Việt Nam - Campuchia

Nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế, đầu tư Việt Nam - Campuchia

Việt Nam và Campuchia cần đẩy mạnh và không ngừng nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế, tạo ra những động lực mới cho sự phát triển của mỗi nước.
Giá dầu thế giới có thể rơi xuống 40 USD/thùng trong kịch bản xấu nhất

Giá dầu thế giới có thể rơi xuống 40 USD/thùng trong kịch bản xấu nhất

Giá dầu thế giới lại giảm vào 17/3 vừa qua, chạm mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm 2021.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 20/3: Lãnh đạo Wagner: Ukraine có thể mạo hiểm tấn công vào lãnh thổ Nga

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 20/3: Lãnh đạo Wagner: Ukraine có thể mạo hiểm tấn công vào lãnh thổ Nga

Người sáng lập Wagner PMC cho biết, Ukraine đang chuẩn bị cho đợt phản công lớn sắp tới và có khả năng tấn công trực tiếp vào lãnh thổ nước Nga.
Chiến sự Nga - Ukraine 20/3: Nga cảnh báo Mỹ can dự trực tiếp chiến sự

Chiến sự Nga - Ukraine 20/3: Nga cảnh báo Mỹ can dự trực tiếp chiến sự

Một số thông tin tình hình chiến sự Nga - Ukraine: Nga cảnh báo Mỹ can dự trực tiếp chiến sự, châu Âu thiếu hụt thuốc súng cho Ukraine.
Chuyến thăm Nga của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình: Thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác

Chuyến thăm Nga của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình: Thúc đẩy hòa bình, hữu nghị, hợp tác

Theo lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt đầu có chuyến thăm cấp nhà nước tới Nga từ ngày 20 đến 22/3.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động