Xuất khẩu: Động lực đưa Việt Nam vào nhóm tăng trưởng cao của thế giới

Khẳng định sức chống chịu trong bối cảnh đầy biến động

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường - đoàn TP Hà Nội, năm 2025 được dự báo là một năm đầy thách thức với nhiều biến động từ thị trường thế giới, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động thương mại, đầu tư và tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và nỗ lực lớn từ cộng đồng doanh nghiệp, nền kinh tế Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng tích cực.

Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2026 cho thấy, bước sang năm 2025 năm bản lề của kế hoạch 5 năm 2021 - 2025, kinh tế Việt Nam tiếp tục khẳng định sức chống chịu và năng lực thích ứng trước những biến động khó lường của kinh tế toàn cầu.

Cụ thể, GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%, đưa tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 - 2025 đạt 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước (6,2%). Đáng chú ý, trong bốn năm liên tiếp từ 2022 - 2025, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt tới 7,2%/năm, vượt mục tiêu 6,5 - 7% mà Quốc hội đề ra.

Quy mô nền kinh tế được mở rộng mạnh mẽ, từ 346 tỷ USD năm 2020 lên khoảng 510 tỷ USD năm 2025, tăng 5 bậc trên bảng xếp hạng toàn cầu, đứng thứ 32 thế giới. Thu nhập bình quân đầu người ước đạt 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, đưa Việt Nam vững bước vào nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao.

Đại biểu Hoàng Văn Cường khẳng định, mặc dù chịu tác động từ xung đột thương mại, biến đổi khí hậu và suy giảm nhu cầu thế giới, Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới.

Xuất khẩu: Điểm sáng nổi bật của nền kinh tế

Theo đó, điểm sáng rõ nhất là hoạt động xuất khẩu, Việt Nam đã chủ động tận dụng cơ hội từ các chính sách thương mại mới, linh hoạt, nhờ đó kim ngạch xuất khẩu 3 quý đầu năm tăng mạnh.

“Việc đa dạng hóa thị trường, mở rộng tiếp cận các thị trường mới đã giúp nền kinh tế tăng tính tự chủ, giảm phụ thuộc vào một số khu vực truyền thống”- đại biểu Hoàng Văn Cường đánh giá và nhấn mạnh, xuất khẩu tiếp tục là động lực chủ lực của tăng trưởng và là minh chứng rõ nét cho khả năng thích ứng, khai thác cơ hội của doanh nghiệp Việt Nam.

Tổng kim ngạch thương mại của cả nước tăng gần gấp đôi, từ 545,4 tỷ USD năm 2020 lên mức kỷ lục khoảng 900 tỷ USD năm 2025, đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế có thương mại dẫn đầu thế giới.

Thặng dư thương mại liên tục được duy trì ở mức cao. Xuất siêu năm 2021 đạt 3,2 tỷ USD; năm 2022 đạt 12,4 tỷ USD; năm 2023 đạt 28 tỷ USD; năm 2024 đạt 24,7 tỷ USD và ước đạt 20 tỷ USD năm 2025, nâng tổng giá trị xuất siêu toàn nhiệm kỳ lên 88,3 tỷ USD, gấp hơn hai lần so với giai đoạn 2016 – 2020.

Động lực tăng trưởng xuất khẩu đến từ việc khai thác hiệu quả 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết và chủ động mở rộng không gian kinh tế mới. Việt Nam đã hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Israel (VIFTA), ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam – UAE (CEPA), đồng thời thúc đẩy đàm phán FTA với Ấn Độ và khối Mercosur (Nam Mỹ)…

“Những hiệp định này không chỉ mở rộng thị trường mà còn tạo hành lang pháp lý cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu”- đại biểu Hoàng  Văn Cường nhấn mạnh.

Với các chỉ số kinh tế vĩ mô tích cực, quy mô thương mại mở rộng, xuất khẩu và du lịch phục hồi mạnh mẽ, Việt Nam đang khẳng định vị thế mới trong chuỗi giá trị toàn cầu. Từ một nền kinh tế phụ thuộc vào khu vực gia công, Việt Nam đã và đang tiến tới nền kinh tế sản xuất, sáng tạo, định hình vai trò trung tâm trong mạng lưới thương mại khu vực.

Ông Hoàng Văn Cường nhận định: “Những con số tăng trưởng không chỉ thể hiện năng lực điều hành và khả năng chống chịu của nền kinh tế, mà quan trọng hơn là sự chuyển đổi về chất, từ ổn định sang phát triển bền vững, từ hội nhập sang chủ động kiến tạo.”

Cùng với đó, giải ngân đầu tư công tiếp tục được đẩy mạnh. “Tính đến thời điểm hiện nay, giá trị giải ngân đạt cao hơn cả về số tuyệt đối và tỷ lệ tương đối so với cùng kỳ năm trước, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kết nối vùng và hạ tầng kinh tế - xã hội đã hoàn thành và phát huy hiệu quả thực tế”- ông chia sẻ.

Ngoài ra, ngành dịch vụ và du lịch quốc tế phục hồi mạnh, tạo cán cân tích cực cho tiêu dùng trong nước. Ngành nông nghiệp cũng giữ được tốc độ tăng trưởng tốt, dù chịu ảnh hưởng của thiên tai, đặc biệt là với các mặt hàng nông sản chiến lược.

Đầu tư công: Cần tháo gỡ “nút thắt” ở cấp cơ sở

Đại biểu Nguyễn Văn Cường cũng chỉ rõ rằng, dù kết quả giải ngân đầu tư công có cải thiện, song vẫn tồn tại những khó khăn nhất định, đặc biệt ở cấp địa phương.

Nguyên nhân được xác định chủ yếu xuất phát từ việc thay đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh/ thành phố – xã/phường), dẫn đến sự điều chỉnh về thẩm quyền và trách nhiệm trong quản lý dự án.

“Trước đây, nhiều dự án được thực hiện ở cấp huyện hoặc tỉnh. Nay chuyển giao xuống cấp xã, đòi hỏi năng lực cán bộ cơ sở phải đủ khả năng lập, phê duyệt và triển khai dự án đầu tư,” ông phân tích.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, đây là một bước chuyển hợp lý về phân cấp, song cũng tạo ra thách thức trong giai đoạn đầu. Chính phủ đã nhận diện rõ vấn đề này và đang chỉ đạo các địa phương tăng cường bồi dưỡng năng lực quản lý dự án cho cán bộ cấp xã, nhằm khắc phục tình trạng chậm tiến độ và nâng cao hiệu quả đầu tư công.

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, ngày 29/10, Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận tại Hội trường về kết quả kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026; Kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 05 năm giai đoạn 2021-2025: phát triển kinh tế - xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế.

Đồng thời, Quốc hội cũng thảo luận về: Báo cáo của Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về việc ban hành văn bản điều chỉnh nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội để xử lý vấn đề phát sinh khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tháo gỡ vướng mắc do quy định của pháp luật (theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật). Báo cáo của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2025.