Xử lý tin giả, tin nhiễu trong truyền thông về an toàn thực phẩm

Theo ông Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, báo chí đã và đang đóng một vai trò to lớn trong việc tuyên truyền phổ biến kiến thức, nâng cao nhận thức của người dân về vấn đề an toàn thực phẩm, giúp công chúng ngày càng ý thức hơn tới vai trò về việc sử dụng các sản phẩm nông nghiệp đầu vào để nâng cao giá trị dinh dưỡng cũng như đảm bảo tính an toàn. “Các chủ đề liên quan đến an toàn thực phẩm luôn được công chúng báo chí đón nhận, quan tâm đặc biệt. Tác động quan trọng của báo chí trong việc tuyên truyền, phổ biến thông tin về vấn đề an toàn thực phẩm là điều rất dễ nhận thấy”- ông Hồ Quang Lợi nhấn mạnh.

tham dự hội thảo lần này có sự góp mặt của hơn 40 phóng viên đến từ các cơ quan báo chí

Tuy nhiên, đại diện Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: Vẫn còn tình trạng thông tin về an toàn thực phẩm thiếu chính xác hoặc chưa được kiểm chứng, thiếu căn cứ khoa học, thậm chí thông tin phục vụ mục đích không trong sáng, mục đích vụ lợi. Nhiều vấn đề liên quan đến an toàn thực phẩm đã bị cường điệu hóa, bị giải thích sai lệch, bịa đặt, giả mạo, gây ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh, gây hoang mang trong xã hội. Điều đó cho thấy trách nhiệm to lớn của báo chí trong việc thông tin chính xác, khoa học, đồng thời nhận diện và phản bác những thông tin xấu độc, tin nhiễu, tin giả trong vấn đề an toàn thực phẩm, giúp người dân có kiến thức để lựa chọn thực phẩm tiêu dùng, tự chăm lo cho sức khỏe cá nhân.

Đơn cử như bài trình bày của Tiến sỹ Anastasia Bodnar, Cố vấn khoa học cao cấp (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ - USDA) đã phân biệt hai khái niệm quan trọng trong đánh giá an toàn thực phẩm, và các sản phẩm nông nghiệp đó là Risk - Nguy cơ (hay còn gọi là Rủi ro) và Hazard - Mối nguy, trong đó các “mối nguy” chỉ trở thành “nguy cơ” trong “điều kiện tiếp xúc” nhất định (exposure). Việc phân biệt này có vai trò quan trọng trong việc đánh giá an toàn thực phẩm đối với một sản phẩm cũng như giúp kiểm soát các sản phẩm chúng ta sử dụng một cách an toàn, vừa tận dụng được các lợi ích chúng mang đến vừa hạn chế được các tác động không mong muốn. “Công chúng thường có xu hướng xem nhẹ những nguy cơ gây hại của một số sản phẩm mà họ cảm thấy thân thuộc như thịt đỏ, trái cây, rau quả, các độc tố tự nhiên trong khi lại lo sợ “thái quá” với những thứ họ cho là không tự nhiên như thực phẩm biến đổi gen (BĐG), thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). Do đó, truyền thông “nguy cơ” đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin trung lập, minh bạch về cả hai khía cạnh”- Tiến sĩ lưu ý.

Tiến sỹ Anastasia Bodnar, Cố vấn khoa học cao cấp (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ - USDA) phát biểu trong hội thảo

Báo cáo năm 2016 “Quản lý Nguy Cơ An toàn thực phẩm - Cơ hội và thách thức” xuất bản bởi Ngân hàng Thế giới (World Bank) cũng chỉ ra nguyên nhân chủ yếu gây ngộ độc thực phẩm tại Việt Nam là do nhiễm khuẩn cao hơn nhiều so với ô nhiễm hoá chất.

Tiến sỹ Trần Thị Tuyết Hạnh - Giảng viên Sức khoẻ Môi trường, Trưởng phòng Quản lý khoa học và công nghệ, Trường đại học Y tế Công cộng chia sẻ: Mặc dù theo một số nghiên cứu tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm độc thực phẩm xảy ra do nguyên nhân về độc tố tự nhiên hoặc ô nhiễm vi sinh cao hơn nhiều so với ô nhiễm hoá chất, trong đó có thuốc bảo vệ thực vật. Tuy nhiên lý do khiến công chúng Việt Nam lo ngại đối với mất an toàn thực phẩm lại là thuốc bảo vệ thực vật, cụ thể là dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Các diễn giả tại Hội thảo

Rõ ràng, trong vấn đề truyền thông về an toàn thực phẩm và sức khỏe thì ngoài nỗ lực phát hiện cũng như tránh bị “sập bẫy” tin giả thì người làm báo cũng cần phải đảm bảo tính chính xác, tính thời sự của thông tin, cung cấp nguồn thông tin sạch về vấn đề này chính là lựa chọn cấp thiết mang tính sống còn trong bối cảnh hiện nay.