Xe tăng phương Tây sẽ làm thay đổi cục diện chiến trường Ukraine như thế nào?

Xe tăng Leopard 2 và Abrams được phương Tây cam kết sẽ giúp Ukraine tăng cường đáng kể trong cuộc chiến chống lại Nga, nhưng các chuyên gia cho biết quân số là yếu tố then chốt và thời gian là điều cốt yếu khi chiến tranh vẫn đang diễn ra và cả hai bên đều chuẩn bị cho các cuộc tấn công có thể xảy ra trong thời gian tới tháng.

Việc giao hàng như đã hứa cũng là một dấu hiệu quan trọng cho thấy sự hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh châu Âu, nhưng xe tăng không phải là vũ khí duy nhất mà Ukraine muốn từ phương Tây khi nước này phải vật lộn để chống lại các cuộc tấn công kéo dài, giành lại lãnh thổ và cuối cùng là đánh bật quân đội Nga. Sau nhiều tuần chịu áp lực mạnh mẽ từ các đồng minh NATO và Kiev, Đức đã đồng ý tặng xe tăng chiến đấu tiên tiến Leopard 2 cho Ukraine. Nước này cũng đã bật đèn xanh cho các thành viên NATO khác, chẳng hạn như Ba Lan, gửi xe tăng do Đức sản xuất tới Ukraine.

Quyết định của Đức được đưa ra khi Mỹ chuẩn bị gửi 31 xe tăng chiến đấu Abrams tới Ukraine, tương đương với một tiểu đoàn. Berlin được cho là đã tìm cách ràng buộc bất kỳ khoản quyên góp Leopard 2 nào với sự chấp thuận của Mỹ đối với việc chuyển giao xe tăng Abrams.

Ukraine được cho là đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công mùa xuân sẽ kết hợp hàng trăm xe tăng cùng với các phương tiện chiến đấu bọc thép, pháo binh, bộ binh và máy bay khác, một cách tiếp cận chiến tranh được gọi là vũ khí kết hợp. Cựu Thiếu tá quân đội Mỹ John Spencer - Chủ tịch nhóm chuyên gia cố vấn về an ninh có trụ sở tại New York cho rằng xe tăng là "một phần quan trọng của công thức". Ông cho biết các xe tăng phương Tây như Leopard 2 và Abrams vượt trội hơn vì chúng có khả năng quan sát tốt hơn, cho phép nhanh chóng tìm và nhắm mục tiêu vào thiết giáp của đối phương, đồng thời ổn định tốt hơn, cho phép khai hỏa chính xác khi đang di chuyển.

Các chuyên gia cho biết các xe tăng này cũng an toàn hơn so với các mẫu của Nga với cửa chống nổ bền chắc ngăn cách phi hành đoàn bên trong với kho đạn được cất giữ. Cho đến nay, Đức, Mỹ và Vương quốc Anh đã đồng ý chuyển giao khoảng 60 xe tăng, nhưng dự kiến sẽ có thêm thông báo trong những tuần tới. Đầu tháng này, Vương quốc Anh cho biết sẽ gửi 14 xe tăng chiến đấu Challenger 2 tới Ukraine.

Một câu hỏi lớn

Valeriy Zaluzhniy, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, cho biết vào tháng 12 năm ngoái rằng nước này cần 300 xe tăng, 600-700 xe chiến đấu bọc thép và 500 khẩu pháo để đẩy lùi quân Nga, những con số mà một cựu trung tướng Mỹ gọi là "một hỏi thật lớn”. Mark Cancian, nhà phân tích quân sự tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết Ukraine sẽ cần ít nhất 100-150 xe tăng phương Tây để chúng có tác động thực sự trên chiến trường. "Quy mô là quan trọng," mặc dù số lượng xe tăng như vậy sẽ không thay đổi cuộc chơi, nhưng lực lượng vũ trang sẽ hiệu quả hơn.

Ukraine có khoảng 850 xe tăng trước chiến tranh và đã mất ít nhất một nửa trong số đó. Tổn thất thực tế có thể cao hơn nhiều. Ukraine không tiết lộ số lượng xe tăng của mình, nói rằng đây là bí mật quốc gia. Các quốc gia NATO từ Đông Âu đã viện trợ hàng trăm xe tăng do Liên Xô sản xuất cho Ukraine trong 11 tháng đầu tiên của cuộc chiến, nhưng khả năng cung cấp những vũ khí đó của họ bị hạn chế, khiến xe tăng do phương Tây sản xuất trở thành lựa chọn thay thế rõ ràng nhất.

Hơn nữa, NATO có khả năng lớn hơn trong việc cung cấp đạn dược cho xe tăng của mình. Xe tăng của NATO sử dụng pháo 120 mm được sản xuất sẵn ở các quốc gia thành viên. Các chuyên gia cho biết, các xe tăng thời Liên Xô sử dụng pháo 125 mm và việc tìm nguồn cung cấp đạn dược cho việc này có thể trở nên khó khăn.

Xe tăng Leopard 2 do Đức sản xuất, được đưa ra lần đầu tiên vào năm 1979, là xe tăng chiến đấu chủ lực được sử dụng ở châu Âu trong khi Abrams, ra đời sau đó một năm, là lực lượng đáng gờm của lực lượng Mỹ. Xe tăng Leopard 2 có thể được triển khai trong thời gian ngắn hơn so với Abrams, loại xe tăng cần thời gian huấn luyện lâu hơn. Ukraine có thể sẵn sàng sử dụng Leopard 2 trong vòng vài tuần. Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ước tính rằng có hơn 2.000 xe tăng Leopard 2 ở châu Âu, bao gồm cả Thổ Nhĩ Kỳ, giúp các quốc gia dễ dàng tập hợp các nguồn lực của mình để đạt được mức hỗ trợ quan trọng.

Tuy nhiên, nhiều xe tăng Leopard 2 là những mẫu cũ hơn đã được cất giữ trong nhiều năm và có thể yêu cầu bảo trì và nâng cấp trước khi triển khai tiềm năng. Trong khi đó, các quan chức Mỹ cho biết sẽ mất vài tháng trước khi 31 chiếc Abrams đến Ukraine. Chính quyền Biden đã chần chừ trong việc gửi Abrams với lý do tuabin khí của nó đốt nhiên liệu phản lực và do đó sẽ khó sử dụng, bảo trì và cung cấp hơn so với Leopards. Một số chuyên gia đã bác bỏ những lo ngại như vậy, nói rằng lực lượng vũ trang của Ukraine đã cho thấy khả năng thích nghi với thiết bị mới. Hạn chế của việc vận hành các mẫu xe tăng phương Tây khác nhau là Ukraine sẽ phải xây dựng chuỗi cung ứng cho từng mẫu, gây phức tạp cho công tác hậu cần.

Rất quan trọng cho địa bàn chiến tranh đô thị

Các quan chức Mỹ cho biết xe tăng phương Tây sẽ là thành phần chủ chốt trong các trận chiến dự kiến diễn ra trên địa hình trống trải ở miền đông Ukraine trong những tuần và tháng tới. Nga cũng được cho là đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công vào mùa xuân. Xe tăng chiến đấu cũng rất quan trọng trong chiến tranh đô thị như đã thấy trong các trận chiến khốc liệt giành các thị trấn của Ukraine.

Người Ukraine cần xe tăng để tiến lên và chiếm lại các vùng lãnh thổ, đặc biệt là các vùng lãnh thổ đô thị. Xe tăng sẽ hoạt động cùng với các phương tiện chiến đấu bọc thép của phương Tây. Mỹ và các đồng minh NATO hồi đầu tháng này đã đồng ý gửi hàng trăm xe chiến đấu bọc thép, đôi khi được gọi là "xe tăng hạng nhẹ" tới Ukraine. Các phương tiện chiến đấu chủ yếu được sử dụng để vận chuyển quân đội xung quanh chiến trường nhưng một số có khả năng tiêu diệt xe tăng. Mặc dù các quyết định về việc cung cấp xe tăng là một bước đột phá lớn và là một minh chứng lớn cho sự đoàn kết ủng hộ Kiev, nhưng xe tăng không phải là hệ thống vũ khí cuối cùng mà Ukraine muốn từ phương Tây.

Kiev vẫn đang tìm kiếm máy bay chiến đấu phản lực và tên lửa tầm xa của phương Tây. Mỹ đã từ chối gửi cho Ukraine ATACMS, tên lửa chính xác có tầm bắn lên tới 300 km, vì lo ngại nó có thể leo thang. John Herbst, đại sứ Mỹ tại Ukraine từ năm 2003 đến 2006, cho biết tên lửa tầm xa thậm chí còn quan trọng hơn xe tăng phương Tây vì khả năng phá hủy chuỗi cung ứng của Nga. Điều "quan trọng nhất" đối với Ukraine là viện trợ quân sự tiếp tục ở mức cao từ Mỹ và các đồng minh NATO. Nhìn về lâu dài, điều đó quan trọng hơn nhiều so với bất kỳ hạng mục cụ thể nào trong gói viện trợ. Ukraine không thể tồn tại hoặc chiến thắng nếu lượng viện trợ giảm đáng kể hoặc cạn kiệt.