Từ Hà Nội, mất hơn 12h ô tô chạy, chúng tôi mới dừng chân tại huyện Cam Lộ. Đem thắc mắc vì sao lại chọn địa bàn xa xôi như Cam Lộ để đầu tư, chị Nguyễn Thị Huyền – Tổng Giám đốc Vinasamex chia sẻ: Sau một thời gian gặp gỡ, tìm hiểu, khảo sát, Vinasamex nhận thấy điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Cam Lộ khá phù hợp để cây quế phát triển. Đây cũng là thời điểm mà huyện Cam Lộ đang tìm kiếm một loại cây trồng cho có hiệu qủa kinh tế cao để chuyển đổi.
“Từ thực tế đầu tư, chế biến và xuất khẩu quế hơn 10 năm qua, chúng tôi tự tin khẳng định: Nếu cây quế được trồng và chăm sóc theo phương pháp hữu cơ thì giá trị kinh tế đem lại sẽ cao hơn 4-5 lần so với một số loại cây Cam Lộ đang trồng, như cây keo lai, cây tràm, cao su già cỗi… Đây cũng là lý do để Vinasamex quyết định sẽ đầu tư nhà máy chế biến quy mô lớn tại địa phương này” – Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Huyền khẳng định.
Các sản phẩm chế biến từ quế hữu cơ của Vinasamex đã xuất khẩu sang Châu Âu, Nhật, Hàn Quốc… |
Trước đó, kết quả khảo sát, cũng như nghiên cứu tiền khả thi do Vinasamex trình bày nhanh chóng nhận được sự đồng tình của chính quyền huyện Cam Lộ. Bởi theo ông Trần Anh Tuấn – Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ thì, một trong những mục tiêu mà Cam Lộ đang theo đuổi đó là cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo hướng giá trị gia tăng cao, phát triển bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Bước đầu, theo như phân tích cũng như cam kết của Vinasamex - cây quế hoàn toàn có thể đáp ứng được các yêu cầu này. Việc trồng thêm các loại cây ngắn ngày như nghệ, gừng xen với quế trong thời gian đợi quế cho thu hoạch cũng sẽ giúp người dân tăng thêm thu nhập. Đặc biệt, với quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ mà Vinasamex triển khai, người nông dân Cam Lộ sẽ từng bước thay đổi tập quán canh tác nông, lâm nghiệp thông thường sang hướng sản xuất sạch, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ hệ sinh thái; hướng tới vùng sản xuất hàng hóa tập trung, chất lượng cao để phục vụ xuất khẩu. Đây cũng là động lực để Cam Lộ và Vinasamex thống nhất thực hiện ký kết “Biên bản ghi nhớ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm quế, nghệ, gừng và tiêu hữu cơ” trên tinh thần hợp tác, cởi mở và chân thành.
Tháng 10/2021, huyện Cam Lộ và Vinasamex đã ký kết biên bản hợp tác trồng và chế biến quế tại huyện Cam Lộ |
Thực tế, những năm gần đây, việc cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp rất được Cam Lộ quan tâm. Hiện, địa phương này đã hình thành một số mô hình sản xuất và cơ sở chế biến dược liệu được nhiều người tiêu dùng biết tiếng. Tuy nhiên, để có được những vùng nguyên liệu dược liệu đảm bảo hữu cơ, chất lượng cao; có được nhà máy chế biến tinh, đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế…vẫn là một hạn chế lớn đối với Cam Lộ. Chính vì vậy, đề xuất của Vinasamex về việc liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm quế, nghệ, gừng và tiêu hữu cơ đang mở ra cho chính quyền và nhân dân huyện Cam Lộ nhiều hi vọng mới trong vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng đất lâm nghiệp, tăng thu nhập cho người nông dân.
“Gia đình tôi đang có 1 ha cây tràm, mỗi năm cho thu hoạch rất thấp – chỉ khoảng 10 triệu đồng. Có công ty Vinasamex cung cấp giống, hướng dẫn kĩ thuật và cam kết đầu ra cho cây quế, tới đây, tôi sẽ chặt 1 ha cây tràm này để trồng quế. Nếu cây quế phát triển tốt, sang năm tôi sẽ thu hoạch 8ha keo và mở rộng diện tích trồng quế” – anh Nguyễn Văn Phước (thôn Thanh Bình, xã Thanh An, huyện Cam Lộ) cho biết.
Với anh Lê Nhật Tiên – Chủ tịch xã Cam Thuỷ (huyện Cam Lộ) thì việc tìm đầu ra cho nông, lâm sản vẫn là vấn đề mà chính quyền địa phương luôn trăn trở. Bài học “được mùa mất giá, được giá mất mùa”, hay sản phẩm làm ra không có nơi tiêu thụ đã khiến người nông dân vô cùng lo ngại khi bắt tay vào sản xuất nông nghiệp. Chính vì vậy, với cam kết cung cấp giống quế hữu cơ, cử chuyên gia đào tạo kĩ thuật canh tác, thu mua với giá không thấp hơn giá thị trường của Vinasamex… xã Cam Thuỷ dự kiến sẽ chuyển đổi dần khoảng 50% diện tích rừng cao su và rừng tràm đã già cỗi của địa phương sang trồng quế, ngay khi có cây giống.
Là người rất tích cực và dành nhiều tâm huyết cho việc chuyển đổi cây trồng của địa phương, ông Trần Hoài Linh – Phó chủ tịch huyện Cam Lộ cho biết, Cam Lộ đang có trên 22.000 ha đất quy hoạch lâm nghiệp, hàng năm diện tích rừng khai thác và cao su đến thời hạn thay thế khoảng 1.500 ha. Bên cạnh đó, một diện tích không nhỏ rừng tràm và cao su đang trồng cho hiệu quả kinh tế thấp, nên quyết định đưa cây quế vào trồng để có hiệu quả kinh tế cao hơn, được người dân rất hưởng ứng.
Theo kế hoạch, năm 2021, Cam Lộ sẽ sử dụng quỹ đất của các tổ chức giao lại tại các xã Cam Nghĩa, Cam Chính, Cam Hiếu, Cam Thành và Cam Tuyền để đầu tư trồng thử nghiệm khoảng 100-150 ha quế hữu cơ. Nếu kết quả sản xuất thử nghiệm tốt, huyện sẽ tiếp tục triển khai chuyển đổi diện tích đất trồng cây lâm nghiệp, cây cao su sang trồng quế tại các xã, thị trấn, để có đủ nguyên liệu kịp phục vụ cho nhà máy khi đi vào hoạt động. Tiếp đó, nếu xét thấy hiệu quả thực sự, huyện Cam Lộ sẽ đề xuất UBND tỉnh Quảng Trị chỉ đạo để mở rộng diện tích quế ở các huyện lân cận nhằm đảm bảo đủ nguồn nguyên liệu cho nhà máy sản xuất lâu dài và bền vững.
Vinasamex đang hợp tác sản xuất theo chuỗi giá trị với 3.000 hộ nông dân trên diện tích 4.200 ha quế đạt tiêu chuẩn hữu cơ |
Thông tin về các bước chuẩn bị để hoàn thiện thủ tục đầu tư xây dựng nhà máy chế biến tại cụm công nghiệp Cam Hiếu với qui mô 10 ha, vốn đầu tư khoảng 300 tỷ đồng, phục vụ chế biến cho 20.000 ha quế hữu cơ, ông Nguyễn Quế Anh – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Vinasamex - cho biết: "Đây là nhà máy có diện tích lớn nhất mà Vinasamex xây dựng. Khi nhà máy đi vào hoạt động, mỗi năm sẽ chế biến 200.000 tấn vỏ quế tươi (chưa tính các sản phẩm phụ khác), 360 tấn dầu quế từ lá. Trong đó, lao động làm việc thường xuyên tại nhà máy là khoảng 400-500 người. Để dự án được thực hiện nhanh nhất có thể, việc cung cấp giống, hướng dẫn kĩ thuật trồng, chăm sóc cây quế sẽ được Vinasamex thực hiện ngay trong tháng 11/2021".
Hoạt động liên kết giữa Cam Lộ với Vinasamex mới chỉ tiến những bước đầu tiên. Tuy nhiên, với sự vào cuộc tích cực, trách nhiệm của chính quyền và nhân dân huyện Cam Lộ, cùng tinh thần đầu tư nghiêm túc, khẩn trương của Vinasamex, có cơ sở để tin rằng: Chỉ vài năm nữa thôi, khi những hạt giống thiện lành gieo trồng ngày hôm nay vươn cao thành những rừng quế hữu cơ xanh tươi; khi nhà máy chế biến của Vinasamex đi vào hoạt động - đời sống của nông dân, nông thôn ở Cam Lộ sẽ có nhiều thay đổi tích cực và rõ rệt – Giống như sự đổi thay kỳ diệu đã và đang diễn ra ở những vùng trồng quế hữu cơ ở Yên Bái, Lào Cai, Lạng Sơn hôm nay…