Dấu mốc lịch sử ngoại giao kinh tế Việt Nam - Pakistan sau 20 năm

Hướng tới mục tiêu kim ngạch 5 tỷ USD

Có thể nói, chuyến thăm và làm việc của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tại Cộng hoà Hồi giáo Pakistan trong các ngày từ 13 - 15/10/2025 mang ý nghĩa lịch sử để thúc đẩy mối quan hệ kinh tế thương mại giữa hai quốc gia Nam Á.

Nói lịch sử là bởi, sau 20 năm mới có một chuyến thăm làm việc cấp Bộ trưởng của Việt Nam tới nước bạn. Phía Pakistan cũng hết sức coi trọng chuyến thăm và làm việc của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đồng nghĩa với việc tăng tốc quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước để mở ra những chân trời hợp tác mới.

Tại Diễn đàn Kinh doanh Pakistan - Việt Nam tại thủ đô Islamabad hôm 14/10, bên cạnh người đồng cấp của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên là Bộ trưởng Thương mại Liên bang Jam Kamal Khan, bạn còn bố trí tới 4 bộ trưởng cùng tham dự gồm Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Liên bang Khalid Hussain Magsi, Bộ trưởng Truyền thông Liên bang Abdul Aleem Khan, Bộ trưởng Liên bang về Hàng hải Junaid Anwar Chaudhry, Bộ trưởng Liên bang về An ninh Lương thực và Công nghiệp quốc gia Rana Tanveer Hussain cùng Thư ký Quốc hội về Văn hóa và Du lịch Nawabzada Mir Zarain Khan Magsi.

Điều hết sức có ý nghĩa nữa là số đại biểu mong muốn được tham dự diễn đàn này dường như vượt quá sức chứa của hội trường. Có thể hiểu được điều này bởi lý do an ninh không cho phép.

Tất cả những điều này thể hiện kỳ vọng thúc đẩy hơn nữa, tăng tốc hơn nữa những cơ hội hợp tác xứng đáng với quan hệ ngoại giao tốt đẹp giữa hai nước với truyền thống hơn nửa thế kỷ trong bối cảnh mới để không dừng lại ở con số kim ngạch song phương 1 tỷ USD.

Chương trình công tác của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tuy ngắn nhưng dày đặc các buổi hội đàm, làm việc, tiếp xúc quan chức nước bạn, gặp gỡ doanh nghiệp để từ đó đúc kết những thoả thuận hợp tác song phương mang tính thực chất, tạo đà cho hợp tác song phương trong bối cảnh tăng trưởng mới của cả hai nước.

Một trong những kết quả quan trọng nhất từ chuyến thăm của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên là việc hai nước thống nhất việc khởi động và đàm phán Thỏa thuận thương mại ưu đãi Việt Nam - Pakistan (VPPTA).

Như Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định, việc hai nước khởi động đàm phán và ký kết VPPTA là bước đi vô cùng quan trọng, có ý nghĩa chiến lược và thực tiễn sâu sắc, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của lãnh đạo hai nước trong việc từng bước nâng tầm hợp tác chính trị, kinh tế - thương mại và đầu tư song phương.

Cùng đó, VPPTA còn giúp doanh nghiệp hai nước thâm nhập thị trường của nhau tốt hơn, lòng tin được củng cố hơn, thị trường sẽ đa dạng hơn, sức cạnh tranh của hàng hoá sẽ tốt hơn. Trong bối cảnh khó đoán định của thương mại thế giới, những yếu tố này càng lúc càng trở nên cần thiết.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng khẳng định, “hiện nay, kim ngạch thương mại giữa hai nước chưa đầy 1 tỷ USD/năm - một con số còn khá nhỏ so với tiềm năng, lợi thế và quan hệ tốt đẹp của 2 nước. Nếu chúng ta biết kết nối các chuỗi giá trị, có đường bay thẳng và tuyến vận tải biển trực tiếp, khai thác các ưu đãi thuế quan trong khuôn khổ Thỏa thuận thương mại song phương, thì con số này có thể tăng gấp 5 - 10 lần chỉ trong vài năm tới”.

Điều đặc biệt có ý nghĩa là hai nước sẽ triển khai đàm phán với mục tiêu phấn đấu hoàn tất đàm phán để có thể tiến tới ký kết thỏa thuận ngay trong năm 2025.

Một vấn đề rất quan trọng được Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trao đổi với cán bộ nhân viên, sứ quán Việt Nam tại Pakistan chiều 14/10. Bộ trưởng đánh giá, không chỉ mở một thị trường rộng với hơn 250 triệu dân mà quan trọng còn giúp Việt Nam đa dạng hóa chuỗi cung ứng với rất nhiều nguyên liệu đầu vào cho sản xuất có thể nhập khẩu từ Pakistan. Đồng thời, một trong những nguyên nhân dẫn đến kim ngạch xuất nhập khẩu 2 bên còn hạn chế là do thiếu sự tương tác thường xuyên, còn có những hàng rào dẫn đến hạn chế hóa. Nếu hai bên tháo gỡ được những rào cản thương mại thì chắc chắn trong thời gian tới kim ngạch 2 chiều sẽ tăng tốc. Điều này cũng phù hợp với chủ trương hội nhập kinh tế quốc tế theo tinh thần Nghị quyết số 59-NQ/TW, ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Bộ trưởng cho biết, xuất khẩu của Việt Nam hiện nay có quy mô ở tốp 20 thế giới và sẽ còn phát triển hơn nữa thì nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu đầu vào cho sản xuất lên tới hàng trăm tỷ đô la mỗi năm. Do đó, thúc đẩy tăng trưởng nhập khẩu nguyên liệu từ Pakistan là hoàn toàn có thể.

Mở ra tiềm năng hợp tác cho thị trường 350 triệu dân

Có thể nói, Pakistan với số dân trên 250 triệu người và Việt Nam với dân số trên 100 triệu người là động lực hết sức quý giá cho quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước trong việc đáp ứng cho nhu cầu thị trường của nhau. Không những vậy, Việt Nam và Pakistan hoàn toàn có thể phát huy vị trí địa lý của mình để hàng hoá và dịch vụ mỗi nước đi xa hơn, tiến xa hơn tới các thị trường khu vực và thế giới.

Pakistan nằm ở khu vực Nam Á, có cửa ra biển, có thể trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng tới Trung Đông, Trung Á. Việt Nam cũng có lợi thế trong kết nối với ASEAN, Đông Nam Á. Tăng cường chuỗi cung ứng, logistics giữa hai nước và vùng ảnh hưởng là cơ hội lớn.

Nét nổi bật trong quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước là tính bổ sung lẫn nhau, đặc biệt trong xuất nhập khẩu. Việt Nam có thế mạnh trong nhiều sản phẩm nông nghiệp, thủy sản, quả, hồ tiêu, chè, hàng chế biến; trong khi Pakistan có nguồn cung về nguyên liệu thô, dệt may, thủy sản và thị trường tiêu thụ lớn cho thực phẩm Halal. Đây là cơ hội để khai thác tính bổ trợ trong thương mại hai chiều.

Việc công nhận lẫn nhau về tiêu chuẩn Halal, kiểm dịch, chất lượng sản phẩm, các biện pháp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm sẽ giúp giảm chi phí, rào cản, thúc đẩy thương mại nhanh hơn. Ngoài ra, phát triển thanh toán điện tử, digital banking, hợp tác ngân hàng sẽ hỗ trợ rất nhiều.

Cùng với việc nhanh chóng đàm phán và ký kết VPPTA, thực tế cho thấy, hai nước cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác về tiêu chuẩn, chất lượng, chứng nhận. Đặc biệt là tiêu chuẩn Halal, kiểm dịch thực vật, bảo quản lạnh, an toàn vệ sinh thực phẩm; hợp tác nghiên cứu, đào tạo trong lĩnh vực này.

Tăng cường kết nối doanh nghiệp với việc tổ chức các diễn đàn doanh nghiệp, hội chợ thương mại, trao đổi các đoàn làm việc, tiếp xúc trực tiếp giữa doanh nghiệp hai bên để hiểu rõ thị trường và nhu cầu cụ thể.

Cùng đó, phát triển logistics và hạ tầng hỗ trợ như đầu tư kho lạnh, cải thiện vận tải đường biển, mở các đường bay hoặc đường vận chuyển phù hợp; tạo điều kiện cho giảm chi phí vận chuyển.

Đây là những động thái hết sức cần thiết để một khi VPPTA đi vào thực hiện sẽ cộng hưởng động lực để quan hệ kinh tế thương mại song phương thực sự cất cánh.

Dặm đường địa lý giữa Việt Nam và Pakistan tuy xa nhưng không gian hợp tác giữa hai quốc gia đang càng lúc càng gần lại từ Thủ đô Hà Nội đến Thủ đô Islamabad, từ ngay mỗi doanh nghiệp trong từng kế hoạch mở thị trường của mình.

Xin được mượn bình luận của của tờ báo Mettis Global chuyên về tài chính của nước bạn làm lời kết cho bài viết này: “Việt Nam nổi bật với vai trò là một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu năng động nhất châu Á. Việc Pakistan thúc đẩy hợp tác thương mại với Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa song phương, mà còn giúp nước này tiếp cận sâu hơn vào thị trường Đông Nam Á, khu vực đang đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu".

Nét nổi bật trong quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước là tính bổ sung lẫn nhau, đặc biệt trong xuất nhập khẩu. Việt Nam có thế mạnh trong nhiều sản phẩm nông nghiệp, thủy sản, quả, hồ tiêu, chè, hàng chế biến; trong khi Pakistan có nguồn cung về nguyên liệu thô, dệt may, thủy sản và thị trường tiêu thụ lớn cho thực phẩm Halal. Đây là cơ hội để khai thác tính bổ trợ trong thương mại hai chiều.