Việt Nam - Singapore ký bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo, đảm bảo an ninh lương thực

Ngày 30/10/2025, bên lề Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) được tổ chức tại Gyeongju, Hàn Quốc, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có cuộc gặp gỡ, làm việc song phương với Bộ trưởng Bộ Môi trường và Phát triển bền vững, kiêm Bộ trưởng Phụ trách quan hệ thương mại Singapore - bà Grace Fu.

Trong buổi làm việc song phương, Bộ trưởng Bộ Phát triển Bền vững và Môi trường, kiêm Bộ trưởng phụ trách Quan hệ Thương mại Singapore Grace Fu, và Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo giữa hai quốc gia (MOC).

Tháp tùng Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tham dự buổi tiếp và làm việc có đại diện các cục, vụ chuyên môn và Thương vụ Việt Nam tại Singapore...

Về phía Singapore, có đại diện các đơn vị chuyên môn liên quan tháp tùng Bộ trưởng Grace Fu.

Nền tảng thúc đẩy thương mại gạo phát triển ổn định, bền vững

Trong buổi làm việc, hai Bộ trưởng đánh giá cao quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước luôn có sự tăng trưởng tích cực trong thời gian qua.

Liên quan đến Bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã gửi lời cảm ơn Bộ trưởng Grace Fu đã tích cực chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương Việt Nam hoàn tất đàm phán ký kết Bản Ghi nhớ hợp tác thương mại gạo giữa hai Chính phủ trong thời gian rất ngắn, chỉ hơn 3 tháng.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Bản ghi nhớ hợp tác là cơ sở để thúc đẩy thương mại gạo phát triển ổn định, bền vững, góp phần đảm bảo an ninh lương thực song phương, thông qua việc tránh áp dụng các biện pháp hạn chế thương mại không cần thiết.

Theo Bản ghi nhớ hợp tác, Việt Nam sẽ tạo thuận lợi cho các hoạt động xuất khẩu gạo sang Singapore một lượng gạo được hai bên thống nhất, với điều kiện thỏa thuận cụ thể, căn cứ trên nhu cầu từ phía Singapore.

Tương tự, Bộ trưởng Grace Fu cũng cho biết, đây là Bản Ghi nhớ hợp tác thương mại gạo đầu tiên Singapore ký với một đối tác, và chúng tôi rất vui khi đối tác đó là Việt Nam - một trong những quốc gia cung cấp gạo lớn nhất của Singapore.

Cũng theo Bộ trưởng Grace Fu, là quốc gia nhập khẩu hơn 90% nhu cầu lương thực, Singapore không tránh khỏi các tác động từ các gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính vì vậy, việc thiết lập các quan hệ đối tác toàn cầu và khu vực là yếu tố thiết yếu để đảm bảo nguồn cung gạo ổn định cho Singapore.

Singapore là đối tác kinh tế hàng đầu và là thị trường quan trọng của Việt Nam. Việc ký kết Bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo là một bước đi cụ thể để triển khai mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, góp phần tăng cường sự gắn kết giữa hai nền kinh tế, tạo nền tảng cho hợp tác ổn định, bền vững trong lĩnh vực thương mại gạo trong bối cảnh biến động khó lường của thị trường toàn cầu.

Đồng thời góp phần tăng cường hợp tác thương mại gạo giữa Việt Nam và Singapore cũng là một minh chứng cụ thể cho những nỗ lực phối hợp đảm bảo chuỗi cung ứng và an ninh lương thực trong ASEAN.

Để sớm đưa Bản ghi nhớ đi vào thực chất, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đề nghị hai nước Việt Nam - Singapore cần:

Một là, sớm chỉ định đầu mối thực hiện và thống nhất cơ chế phối hợp cụ thể giữa Vụ Phát triển thị trường nước ngoài và Cơ quan Thực phẩm Singapore (SFA).

Hai là, xây dựng Kế hoạch hành động giai đoạn 2025 - 2026, bao gồm các hoạt động xúc tiến thương mại, chia sẻ thông tin thị trường và hỗ trợ doanh nghiệp hai nước.

Ba là, hai nước cần duy trì cơ chế trao đổi định kỳ hằng năm để rà soát tiến độ, kịp thời điều chỉnh các nội dung hợp tác cho phù hợp với tình hình thực tế.

“Tôi đề nghị Singapore tiếp tục tạo thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường Singapore, đặc biệt là việc giới thiệu và phân phối sản phẩm gạo và nông thủy sản chất lượng cao của Việt Nam tại các hệ thống siêu thị, chuỗi bán lẻ lớn và kênh thương mại điện tử của Singapore” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị.

Mở rộng hợp tác nông sản, thực phẩm

Cùng với thúc đẩy hợp tác thương mại gạo ổn định, bền vững giữa hai nước Việt Nam - Singapore, trong buổi làm việc với Bộ trưởng Grace Fu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị hai nước mở rộng hợp tác thương mại nông sản và thực phẩm.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, trong thời gian qua, Singapore đã chính thức mở cửa thị trường cho một số sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam như thịt và trứng gia cầm, đây là kết quả đáng khích lệ, thể hiện sự tin cậy và hợp tác hiệu quả giữa cơ quan có thẩm quyền hai nước. Chính vì vậy, phát huy kết quả này, Bộ trưởng đề nghị hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn nữa để mở rộng nhập khẩu các sản phẩm nông, thủy sản có chất lượng cao và uy tín của Việt Nam vào thị trường Singapore.

Ngoài ra, về Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị, hai Bộ có thể mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mà Singapore có thế mạnh và Việt Nam đang quan tâm, đặc biệt là chuyển đổi xanh, phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn. Đây là những lĩnh vực phù hợp với định hướng phát triển của Việt Nam giai đoạn tới, cũng như các ưu tiên của Singapore trong chính sách phát triển quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam khẳng định, Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Bộ Môi trường và Phát triển Bền vững Singapore để, trước hết, trao đổi kinh nghiệm chính sách về phát triển kinh tế tuần hoàn, sản xuất sạch hơn và giảm phát thải trong các ngành công nghiệp;

Thứ hai, khuyến khích doanh nghiệp hai nước hợp tác trong các lĩnh vực xanh, như công nghiệp tái chế, công nghệ xử lý chất thải, giảm phát thải carbon, và sản xuất – tiêu dùng bền vững;

Thứ ba, hỗ trợ kết nối giữa doanh nghiệp hai nước trong các dự án đầu tư về môi trường, năng lượng tái tạo, logistics xanh, góp phần thực hiện cam kết của hai nước về phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

Chú trọng xúc tiến thương mại, nâng cao hình ảnh gạo Việt

Liên quan đến Bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo giữa hai nước Việt Nam - Singapore, từ thị trường sở tại, chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Cao Xuân Thắng - Tham tán thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Singapore cho biết, tại thị trường Singapore, Việt Nam là quốc gia chiếm thị phần lớn nhất đối với 3 nhóm gạo: Gạo tẻ trắng (chiếm 42,23%); gạo thơm xay xát hoặc tróc vỏ (chiếm 65,73%) và gạo nếp (77,02%). Với kết quả trên, Việt Nam hiện duy trì được vị trí là nguồn cung gạo đứng thứ 3 tới Singapore chỉ sau Ấn Độ và Thái Lan.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, giá trị nhập khẩu các sản phẩm gạo nói chung từ Việt Nam của Singapore đạt 87,8 triệu SGD, giảm 11,5% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 25,3% tổng thị phần gạo nhập khẩu tại thị trường này.

Mặc dù quy mô thị trường Singapore không có sự thay đổi nào đáng kể, tuy nhiên về mặt giá trị nhập khẩu, tổng giá trị nhập khẩu gạo của Việt Nam vào Singapore giảm so với cùng kỳ, được cho là do giá gạo xuất khẩu của Việt Nam nói chung giảm so với năm 2024.

Hiện gạo tẻ trắng (10063099) là nhóm có giá trị nhập khẩu cao nhất trong số các nhóm sản phẩm gạo của Việt Nam vào thị trường Singapore, trong 9 tháng đầu năm 2025, đạt 53,2 triệu SGD, tăng 10,1% so với cùng kỳ năm 2024, chiếm 31% thị phần.

Cũng theo số liệu thống kê của Cơ quan Quản lý doanh nghiệp Singapore ghi nhận, Gạo tẻ trắng (10063099) là nhóm mà Singapore có mức độ đa dạng nguồn cung từ nước ngoài cao (trên 20 nước đối tác). Mặc dù vậy, thị phần của Việt Nam đối với nhóm này hiện đứng thứ 2 chỉ sau Ấn Độ (75,2 triệu SGD, chiếm 43,8% thị phần).

Ngoài gạo tẻ trắng, Việt Nam có hai nhóm khác có giá trị nhập khẩu cao vào thị trường Singapore là nhóm Gạo thơm xay xát/tróc vỏ (10063070) và Gạo nếp (10063030), giá trị nhập khẩu trong 09 tháng đầu năm đạt tương ứng 24,6 triệu USD và 6,7 triệu USD, chiếm lần lượt 59,7% và 63,2% thị phần nhập khẩu tại Singapore.

Mặc dù giá trị nhập khẩu hai nhóm này từ Việt Nam của Singapore tiếp tục có dấu hiệu giảm so với cùng kỳ 2024 do nguyên nhân về giá gạo xuất khẩu như đã nêu, nhưng hiện Việt Nam vẫn đang tạm thời giữ vị trí dẫn đầu về nguồn nhập khẩu hai nhóm này vào Singapore.

Tham tán thương mại Cao Xuân Thắng nhận định, thị trường nội địa Singapore đã bão hòa, với việc quy mô thị trường gạo nhập khẩu tại Singapore được duy trì ổn định, gạo Việt Nam sẽ tiếp tục chịu sự cạnh tranh lớn từ sản phẩm cùng loại của Ấn Độ, Thái Lan và Nhật Bản.

Chính vì vậy, việc Singapore và Việt Nam ký kết Bản ghi nhớ Hợp tác (MOC) Thương mại gạo sẽ góp phần ổn định nguồn xuất khẩu gạo của Việt Nam vào Singapore trong thời gian tới.

Dù vậy, Tham tán Cao Xuân Thắng cho rằng, về mặt xúc tiến thương mại, việc quảng bá và giới thiệu mặt hàng gạo của Việt Nam tại thị trường vẫn còn khá ít, dường như chưa có hoạt động xúc tiến quy mô lớn của các doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng gạo Việt Nam. Hiện nay chủ yếu là các hoạt động xúc tiến thương mại, trưng bày hàng hóa sản phẩm gạo Việt Nam do Thương vụ Việt Nam tại Singapore triển khai. Trong khi đó, các nước như Thái Lan, Nhật Bản, Ấn Độ rất quan tâm đầu tư quảng bá hình ảnh sản phẩm và có thỏa thuận với các đơn vị nhập khẩu, phân phối về việc giữ tên, thương hiệu hàng hóa sản phẩm gạo của họ.

Không những vậy, nêu rõ thực tế, Tham tán Cao Xuân Thắng còn cho biết, các doanh nghiệp Việt Nam chưa chú trọng đầu tư vào các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm quy mô rộng, các nhà nhập khẩu, hệ thống phân phối ở Singapore chủ yếu là nhập gạo Việt Nam đóng gói với mẫu mã, bao bì và thương hiệu nội địa của Singapore để dễ tiêu thụ trên thị trường. Các sản phẩm gạo thương hiệu Việt Nam hầu như chỉ tiêu thụ trong hệ thống các cửa hàng tiện ích nhỏ, hoặc các đại lý bán hàng online của người Việt Nam.

"Sau hai quý đầu năm giữ vị trí dẫn đầu về xuất khẩu gạo vào thị trường Singapore, Việt Nam đã để mất thị phần cho Ấn Độ và Thái Lan. Điều này cho thấy doanh nghiệp cần phải cố gắng nhiều hơn nữa tìm cách nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng sản phẩm gạo, do thị trường gạo Singapore có sự điều hành khá sát sao của Chính phủ Singapore, thể hiện ở việc Chính phủ Singapore xét duyệt và cấp phép nhập khẩu cũng như trực tiếp thanh, kiểm tra chất lượng gạo trước khi đưa ra thị trường.

Các doanh nghiệp cũng cần xác định sản phẩm gạo Việt Nam không chỉ tiêu thụ tại thị trường Singapore mà còn được các doanh nghiệp Singapore xuất khẩu đi các nước khác trên thế giới. Do đó, các doanh nghiệp cần lưu ý vai trò quan trọng của địa bàn trung chuyển của Singapore, chứ không chỉ là địa bàn gần 6 triệu dân của quốc đảo này" - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Singapore khuyến nghị.