70 năm chuyến đi lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Vì một nước Việt Nam thống nhất

Cách đây tròn 70 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có một chuyến đi lịch sử sang Pháp - một quốc gia mà trước đây đã cai trị đất nước Việt Nam. Chuyến đi đó diễn ra trong một bối cảnh lịch sử phức tạp và đầy thách đố với nền độc lập của dân tộc Việt Nam vừa giành được chưa đầy một năm tuổi.
Vì một nước Việt Nam thống nhất
Chủ tịch Hồ Chí Minh (thứ 2 từ trái sang) tại sân bay Le Bourget (22/6/1946), chuẩn bị gặp gỡ bà con Việt kiều và các bạn bè Pháp tập trung chào mừng phái đoàn Việt Nam - Ảnh: T.L

I. Trở lại Đông Dương trong tư thế của một quốc gia trong Đồng minh, nhưng một bộ phận trong chính giới nước Pháp vẫn còn mơ tưởng đến một nước Pháp có những lãnh thổ ở ngoài châu Âu - nguồn lực giúp nước này hồi phục như sau Đại chiến thứ nhất. Vì thế, họ vẫn muốn tìm mọi cách để phủ nhận nền độc lập mà người Việt Nam đã tự mình giành lại được cũng trong tư thế của một “đồng minh” với lực lượng Đồng minh trong cuộc chiến chống chủ nghĩa phát xít Nhật. Những thế lực nặng óc thực dân cực đoan này tìm mọi cách bóp chết nhà nước Việt Nam Độc lập mà Hồ Chí Minh đã thành lập chỉ với một luận điệu: Không thể chấp nhận một lãnh tụ cộng sản đứng đầu và tìm mọi cách để tách “thuộc địa” Nam kỳ ra khỏi phần còn lại của nước Việt Nam (Trung và Bắc kỳ) - vốn được thực dân coi là xứ “bảo hộ”.

II. Đặt lợi ích quốc gia và thành quả cuộc cách mạng của toàn dân lên trên hết, Đảng Cộng sản Đông Dương tuyên bố tự giải tán (11/1945), Quốc hội sẵn sàng bổ sung 72 đại biểu thuộc các đảng phái “đối lập” không qua bầu cử, trong Chính phủ có thành phần của nhiều đảng phái tham gia… Và hơn thế, bằng một “Hiệp định sơ bộ” ký ngày 6/3/1946, Việt Nam chấp nhận là “một quốc gia tự do trong Khối Liên hiệp Pháp”, còn nền độc lập hoàn toàn sẽ được thực hiện theo một lộ trình do hai quốc gia thỏa thuận. Sau sự đổ vỡ của Hội nghị Đà Lạt bàn về tương lai quan hệ giữa 2 nước, Chính phủ Pháp mời Chủ tịch Hồ Chí Minh sang thăm với tư cách là khách của nhà nước, đồng thời với một đoàn đại biểu Việt Nam (do ông Phạm Văn Đồng làm trưởng đoàn) để tiếp tục cuộc đàm phán ở Fontainebleau.

Ngày 31/5/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh và phái đoàn Việt Nam rời Hà Nội trên phi cơ của Pháp tới Paris. Vào thời điểm đó, nước Pháp đang khủng hoảng nội các nên mãi đến ngày 22/6/1946, đoàn Việt Nam mới tới Paris. Chủ tịch Hồ Chí Minh được đón tiếp với những nghi thức trang trọng, nhưng cuộc đàm phán Việt - Pháp thì bế tắc, chủ yếu vẫn chỉ vì nước Pháp chưa muốn từ bỏ cái thuộc địa tưởng chừng đã phải là dĩ vãng, nhưng vẫn hiện diện.

III. Sau vài tuần làm thượng khách của Chính phủ Pháp, tiếp xúc với giới lãnh đạo quốc gia, thực hiện mọi nghi thức ngoại giao, Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định thực hiện một việc làm hy hữu trong lịch sử ngoại giao quốc tế là tiếp tục lưu lại ở nước Pháp như một chính khách để tiến hành “vận động hành lang” cho quan hệ 2 nước nói riêng và cho một triển vọng hòa bình, tránh một cuộc chiến tranh không cần thiết mà cốt lõi của nó là phải đập tan âm mưu của các phần tử “diều hâu” trong chính giới Pháp muốn tách Nam bộ ra khỏi “cơ thể” tổ quốc Việt Nam.

Từ khách sạn Royal Monceau sang trọng mà nước chủ nhà bố trí, Chủ tịch Hồ Chí Minh dọn về nhà của một người bạn, vốn là một chiến sĩ kháng chiến chống phát xít nổi tiếng của nước Pháp ở vùng ngoại vi. Tại đây, người đứng đầu nhà nước Việt Nam tiến hành các cuộc tiếp xúc rộng rãi với mọi tầng lớp xã hội của nước Pháp, với đông đảo bà con Việt kiều và nhiều đại biểu đến từ các xứ thuộc địa của Pháp và nhiều nước thực dân khác. Đọc lại những tập nhật ký của những người đi theo, có thể thấy dày đặc một chương trình tiếp khách của vị Chủ tịch nước Việt Nam, từ các quan chức cao cấp và chính khách đương nhiệm của nước Pháp đến các cựu Thủ tướng, Đô đốc, các cựu Toàn quyền Đông Dương (A.Sarraut, A.Varenne…) cho đến các nghệ sĩ lớn, trong đó có Pablo Piacasso và Ilya Erenbourg, các đại diện tổ chức phong trào dân tộc châu Phi, các chính đảng, các tổ chức chính trị xã hội của nước Pháp trong đó có Đảng Cộng sản…

Tất cả chỉ nhằm tạo lập mối quan hệ tích cực với nước Pháp và tránh một cuộc xung đột không đáng có. Quan điểm ấy là nhất quán và thể hiện trong tất cả những phát biểu chính thức trước các quan khách nhà nước Pháp, trong các cuộc tọa đàm với chính giới Pháp, trong các bài trả lời phỏng vấn báo chí quốc tế và ngay cả trong những trao đổi cá nhân với những người dân Pháp. Trên đường về nước trên tàu Dumont dUrville, trả lời bức thư của một bà mẹ Pháp có con đi lính đang có mặt trên chiến trường Đông Dương, Chủ tịch Hồ Chí Minh bày tỏ: “Người Việt Nam và người Pháp chúng ta cùng theo đuổi một lý tưởng giống nhau: Tự do - Bình đẳng - Bác ái. Chúng ta có cùng một mục đích giống nhau là dân chủ. Chúng ta cậy nhờ lẫn nhau, người Việt Nam chúng tôi cũng yêu mến nước Pháp và những người Pháp bạn hữu, chúng tôi bảo đảm quyền lợi kinh tế và văn hóa của người Pháp ở Việt Nam. Nhưng chính vì để thực hiện sự hợp tác bình đẳng và hữu nghị ấy, chúng tôi quyết dùng tất cả sức mình để giành được nền độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi… Theo tinh thần bốn bể là anh em, tôi yêu mến thanh niên Pháp cũng như thanh niên Việt Nam. Đối với tôi sinh mệnh của một người Pháp hay sinh mệnh của một người Việt Nam đều đáng quý như nhau” (1).

IV. Ngày 18/9/1946, Hồ Chí Minh rời nước Pháp xuống tàu ở bến cảng Toulon sau khi đã ký một tạm ước với Bộ trưởng M.Moutet vào rạng sáng ngày 14/9/1946, nhằm kéo dài thương lượng và ngăn cản chiến tranh bùng nổ sau khi cuộc đàm phán ở Fontainebleau tan vỡ. Mãi đến ngày 21/10/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh mới đặt chân lên bến cảng Hải Phòng sau gần 5 tháng xa tổ quốc, kết thúc chuyến đi ra nước ngoài đầu tiên của nguyên thủ nước Việt Nam độc lập - chuyến đi lịch sử cách nay đúng 70 năm.

V. Sau này, Jean Sainteny - viên chức đại diện Chính phủ Pháp tháp tùng chuyến đi của Chủ tịch Hồ Chí Minh - trong phần kết của chương sách viết về chuyến thăm này, trong cuốn sách Histoire dune paix manquée (Câu chuyện về một nền hòa bình bị bỏ lỡ) đã thừa nhận rằng, khi chia tay với những “công binh” người Việt (lính thợ ở Thế chiến II) đang có mặt ở thành phố Marseille, trong khi các nghị sĩ cộng sản hô hào chống đối chính phủ Pháp thì Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn mềm mỏng bày tỏ sự mong muốn giữ được mối quan hệ hữu hảo với nước Pháp để tránh đổ máu. Ký ức của một công binh khi đó - người sau này nổi tiếng là danh họa Lê Bá Đảng - cho biết, Hồ Chủ tịch không khuyến khích những công binh này về nước “đánh giặc” mà khuyên họ ở lại học nghề phục vụ cho nước Pháp và khi cần sẽ trở về xây dựng tổ quốc với hy vọng rằng quan hệ Việt - Pháp không thể là chiến tranh.

Nhưng cuối cùng thì chiến tranh vẫn nổ ra… Để rồi gần một nửa thế kỷ sau khi cuộc chiến ấy khởi động, gần bốn thập kỷ sau khi cuộc chiến ấy kết thúc, Tổng thống Pháp Francois Mitterrand đến thăm Việt Nam (1993) đã nhắc lại chuyến thăm của Chủ tịch Hồ Chí Minh 1946 với lời đánh giá đầy tiếc nuối rằng, vào thời điểm đó, nước Pháp đã không có người đối thoại với những thiện chí của Hồ Chí Minh. Nhà nước Việt Nam độc lập ngay từ đầu đã xác lập chính sách đối ngoại của mình là “Mong muốn làm bạn với tất cả các nước dân chủ, không muốn gây sự với ai cả”.

VI.70 năm trước là vậy, giờ đây và mãi mãi vẫn là vậy!

(1) Thư gửi bà Chossis trong Hội Liên hiệp phụ nữ Pháp, 22/9/1946

Nhà sử học - Dương Trung Quốc
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Bộ Công Thương lấy ý kiến về Dự thảo Luật điện lực (sửa đổi)

Bộ Công Thương lấy ý kiến về Dự thảo Luật điện lực (sửa đổi)

Ngày 28/3, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký văn bản 2034/BCT-ĐTĐL về việc xin ý kiến đối với dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Việt Nam đứng thứ 2 trong số các quốc gia Nhật Bản muốn đầu tư

Việt Nam đứng thứ 2 trong số các quốc gia Nhật Bản muốn đầu tư

Các doanh nghiệp Nhật Bản mong muốn tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam, góp phần thúc đẩy hợp tác kinh tế đầu tư Nhật-Việt trên nhiều lĩnh vực.
Ngân hàng Thế giới thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, truyền tải điện tại Việt Nam

Ngân hàng Thế giới thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, truyền tải điện tại Việt Nam

Ngân hàng Thế giới sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, truyền tải điện...
Tiếp tục duy trì đà phát triển tích cực quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Tiếp tục duy trì đà phát triển tích cực quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Từ 3-4/4/2024, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao sẽ thăm chính thức Trung Quốc nhằm tiếp tục cụ thể hóa nhận thức chung cấp cao, duy trì đà phát triển tích cực hai nước.
Chuyên gia thống nhất đề xuất bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng SJC

Chuyên gia thống nhất đề xuất bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng SJC

Các ý kiến bày tỏ đồng tình đề xuất bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, thực hiện cấp phép sản xuất vàng miếng cho một số doanh nghiệp đáp ứng.

Tin cùng chuyên mục

Đại biểu Quốc đề xuất thắt chặt điều kiện tham gia đấu giá tài sản

Đại biểu Quốc đề xuất thắt chặt điều kiện tham gia đấu giá tài sản

Việc thắt chặt điều kiện tham gia đấu giá tài sản, chứng minh năng lực tài chính là hết sức cần thiết để công tác đấu giá được thực hiện một cách hiệu quả.
Quyền Chủ tịch nước dâng hương kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng

Quyền Chủ tịch nước dâng hương kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng

Ngày 28/3, Quyền Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dâng hương kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng tại Hải Dương.
TP. Cần Thơ: Lực lượng Quản lý thị trường xử lý trên 140 vụ vi phạm hành chính

TP. Cần Thơ: Lực lượng Quản lý thị trường xử lý trên 140 vụ vi phạm hành chính

Trong quý I/2024, Cục Quản lý thị trường TP. Cần Thơ kiểm tra 194 vụ, xử lý 141 vụ vi phạm hành chính, thu nộp ngân sách trên 1,6 tỷ đồng.
Việt Nam hoan nghênh Hội đồng Bảo an LHQ thông qua Nghị quyết về ngừng bắn tại Dải Gaza

Việt Nam hoan nghênh Hội đồng Bảo an LHQ thông qua Nghị quyết về ngừng bắn tại Dải Gaza

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nêu rõ quan điểm trước việc Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết về việc ngừng bắn tại Dải Gaza.
Thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư Việt Nam - Canada lên tầm cao mới

Thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư Việt Nam - Canada lên tầm cao mới

Bộ trưởng Mary Ng cho biết, hai bên nhất trí khai thác tối đa các cơ chế hợp tác đã có; thúc đẩy hợp tác kinh tế-thương mại, đầu tư hai nước lên tầm cao mới.
Thái Lan tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN

Thái Lan tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong ASEAN

Trong 10 năm qua, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Thái Lan đã tăng từ 10,4 tỷ USD năm 2013 lên gần 19 tỷ USD năm 2023.
Đề xuất lấy ý kiến về 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần

Đề xuất lấy ý kiến về 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần

Ngày 27/3, Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Phó thủ tướng Trần Lưu Quang: Đề nghị Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam

Phó thủ tướng Trần Lưu Quang: Đề nghị Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam

Phó thủ tướng mong muốn Hoa Kỳ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam và đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước hạn chế xuất khẩu công nghệ cao.
Chiến thắng Điện Biên Phủ có ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại to lớn

Chiến thắng Điện Biên Phủ có ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại to lớn

Chiến thắng Điện Biên Phủ thể hiện bản lĩnh, trí tuệ và chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, đồng thời để lại nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc.
Doanh nghiệp Trung Quốc tìm kiếm đối tác tại Việt Nam về lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số

Doanh nghiệp Trung Quốc tìm kiếm đối tác tại Việt Nam về lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số

Doanh nghiệp Trung Quốc mong muốn tìm kiếm các đối tác Việt Nam hợp tác về lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số, quản trị đô thị thông minh, trí tuệ nhân tạo.
Thủ tướng: Thực hiện nghiêm quy định về sử dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Thủ tướng: Thực hiện nghiêm quy định về sử dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Thủ tướng yêu cầu bảo đảm đủ nguồn cung xăng dầu cho thị trường và thực hiện nghiêm quy định về sử dụng hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Tiểu ban Kinh tế - xã hội Đại hội XIV của Đảng

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Tiểu ban Kinh tế - xã hội Đại hội XIV của Đảng

Chiều 26/3, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Tiểu ban Kinh tế - xã hội Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực trong thi hành pháp luật

Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực trong thi hành pháp luật

Thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thi hành pháp luật, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm người đứng đầu.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận thêm nhiệm vụ Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhận thêm nhiệm vụ Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang là Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi.
Chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang số được thực hiện theo lộ trình

Chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang số được thực hiện theo lộ trình

Chuyển đổi từ lưu trữ tài liệu giấy sang lưu trữ tài liệu số được thực hiện theo lộ trình xây dựng Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử...
Thủ tướng Phê duyệt Quyết định quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân

Thủ tướng Phê duyệt Quyết định quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân

Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Quyết định quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân thay thế Quyết định 24/2017/QĐ-TTg.
Thủ tướng đề nghị thanh niên thực hiện "5 xung kích", "6 khát vọng" trong chuyển đổi số

Thủ tướng đề nghị thanh niên thực hiện "5 xung kích", "6 khát vọng" trong chuyển đổi số

Thủ tướng nhấn mạnh, thanh niên phải là lực lượng xung kích, nòng cốt, làm chủ công cuộc chuyển đổi số và phát triển Việt Nam sớm trở thành quốc gia số.
Thủ tướng Chính phủ: Phải hoàn thiện thể chế để bảo đảm an ninh mạng

Thủ tướng Chính phủ: Phải hoàn thiện thể chế để bảo đảm an ninh mạng

Sáng 26/3, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gặp mặt và đối thoại với thanh niên nhân dịp kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Đề xuất cho phép Hà Nội thực hiện thử nghiệm có kiểm soát mô hình kinh doanh mới

Đề xuất cho phép Hà Nội thực hiện thử nghiệm có kiểm soát mô hình kinh doanh mới

Đề xuất cho phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có phạm vi triển khai áp dụng trên địa bàn Hà Nội.
Chủ tịch Quốc hội: Luật nào chưa chuẩn bị kỹ lưỡng có thể để kỳ sau

Chủ tịch Quốc hội: Luật nào chưa chuẩn bị kỹ lưỡng có thể để kỳ sau

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tiếp tục quán triệt nguyên tắc, đối với những vấn đề đã chín, đã rõ, có sự thống nhất cao thì quy định vào luật.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động