Ưu tiên nhưng phải đảm bảo công bằng!

Suất đầu tư đối với các xã vùng ĐBSCL cao hơn trung bình cả nước

Tờ trình của Chính phủ về việc đề nghị bổ sung đối tượng đặc thù được ưu tiên hỗ trợ vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 do Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Văn Thắng trình bày cho biết, tổng số xã thực hiện xây dựng nông thôn mới của 13 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khu vực này là 1.280 xã.

Hết tháng 1/2017, cả vùng có 305 xã đạt 19 tiêu chí, trong đó 261 xã (20,39%) đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (thấp hơn bình quân chung của cả nước 26,45%); 137 xã đạt từ 15-18 tiêu chí; 644 xã đạt từ 10-14 tiêu chí; 194 xã đạt từ 5-9 tiêu chí;...

Báo cáo cũng cho biết, mặc dù đến nay chưa có kết quả chính thức đánh giá chi tiết về suất vốn đầu tư bình quân của từng vùng, miền trên cả nước, tuy nhiên, qua lấy ý kiến của một số Bộ và qua kết quả thẩm định và đánh giá kết quả đầu tư các công trình hạ tầng của các địa phương vùng Đồng bằng Sông Cửu Long cho thấy, suất vốn đầu tư xây dựng nhà ở, các công trình công cộng bình quân của mỗi công trình tại khu vực này cao hơn nhiều so với suất vốn đầu tư bình quân của cả nước do Bộ Xây dựng công bố.

Từ những số liệu và đánh giá trên, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung 1.244 xã (trong đó có 544 xã có tỷ lệ hộ nghèo cao, đặc biệt khó khăn) thuộc 12 tỉnh vùng ĐBSCL (không bao gồm 36 xã của TP. Cần Thơ do địa phương này tự cân đối được ngân sách) vào nhóm đối tượng đặc thù được ưu tiên hỗ trợ vốn đầu tư từ ngân sách Trung ương theo nguyên tắc phân bổ quy định tại Nghị quyết số 100/2015/QH13 ngày 12/11/2015.

Thẩm tra Tờ trình này, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nêu quan điểm, việc hỗ trợ vốn đầu tư đối với khu vực ĐBSCL là cần thiết, góp phần khắc phục khó khăn về đặc thù địa lý, khí hậu và đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Báo cáo thẩm tra cũng chỉ rõ, trong tổng số 1.280 xã thuộc khu vực ĐBSCL thì có tới 544 xã (chiếm 42,5%) có tỷ lệ hộ nghèo cao, đặc biệt khó khăn; 137 xã đạt từ 15-18 tiêu chí, 44 xã đạt 19 tiêu chí nhưng chưa được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Đối chiếu với quy định tại Nghị quyết 100/2015/QH13, các xã này đã là nhóm xã được ưu tiên trong phân bổ vốn ngân sách Trung ương. Nhưng nếu bổ sung tất cả các xã này vào đối tượng đặc thù thì sẽ dẫn đến tình trạng trùng lắp trong áp dụng chính sách. Do đó, Chính phủ cần rà soát, phân loại và chỉ đề xuất bổ sung đối tượng đặc thù đối với các xã ngoài nhóm xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; các xã đạt từ 15 tiêu chí trở lên.

Phải đảm bảo tính thuyết phục, công bằng

Trong phần thảo luận, dù số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc cho phép áp dụng hệ số đặc thù ưu tiên phân bổ vốn ngân sách Trung ương như Tờ trình của Chính phủ, song vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn về tiêu chí ưu tiên.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển yêu cầu, cần làm rõ những xã nào, vùng nào cần hỗ trợ và hỗ trợ bao nhiêu. Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tính toán lại và tiếp tục xin ý kiến Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu vấn đề, trong khi Chính phủ đề nghị bổ sung 1.244 xã nhưng Báo cáo thẩm tra lại đề nghị chỉ xem xét 961 xã vào nhóm ưu tiên. Như vậy, “Giữa Chính phủ và các cơ quan Trung ương đã thống nhất chưa? Sau khi ban hành rồi, có đề nghị bổ sung tiếp hay không?” - Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu nêu câu hỏi.

Đồng quan điểm, Trưởng ban công tác đại biểu Trần Văn Túy cho rằng, để bảo đảm tính công bằng và có cơ sở để Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định, Chính phủ cần có đánh giá tổng thể về các chi phí xây dựng nông thôn mới giữa các vùng trước khi đưa ra đề xuất tổng thể chung đối với các địa phương có khó khăn trong xây dựng nông thôn mới.