Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong nông nghiệp: Vẫn còn nhiều nút thắt

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội thảo ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong nâng cao năng suất nông nghiệp do Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam tổ chức sáng 23/3, tại Hà Nội.

Với giải pháp ánh sáng và điều khiển ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp thông minh (smart Farm) của Công ty CP Bóng đèn phích nước Rạng Đông giúp kiểm soát ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, tưới tiêu, dinh dưỡng,… Từ đó, tối ưu môi trường cho sinh trưởng, tăng năng suất cây trồng, thậm chí có thể trồng các sản phẩm trái vụ, tăng giá trị thị trường. Việc này cũng khắc phục được những nhược điểm như phụ thuộc vào khí hậu tự nhiên; chỉ trồng được cây theo mùa vụ, giá trị kinh tế thấp, năng suất thấp,…

Một mô hình khác đó là việc ứng dụng Hệ thống quản lý điều khiển nông trại quy mô lớn bằng trí tuệ nhân tạo cho tái canh cà phê của Netafim Việt Nam đã giúp nông dân trồng cà phê thu được năng suất 5 tấn/ha ngay trong vụ thu hoạch đầu tiên, tăng 300% so với năng suất vụ đầu tiên theo phương pháp tái canh truyền thống. Mô hình góp phần giảm chi phí cho cà phê tái canh, nâng cao lợi nhuận sản xuất. Thay vì xử lý đất bằng cách trồng cây khác trong 2 - 3 năm đầu sau khi bỏ vườn cà phê cũ, bằng giải pháp kết hợp đồng bộ giữa dinh dưỡng, thuốc bảo vệ thực vật qua nước tưới để ngăn ngừa bệnh hại và phục hồi đất, giải pháp giúp giảm chi phí đầu vào cho mỗi kg hạt cà phê cũng như giúp xen canh tốt hơn.

Có thể thấy, những loại thiết bị máy móc ứng dụng AI đang dần phổ biến trong thời đại công nghệ phát triển. Những loại máy này được sáng tạo và ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống, trong đó có cả sản xuất nông nghiệp.

Trí tuệ nhân tạo giúp năng suất cây trồng được tăng lên, cây trồng được khỏe mạnh hơn, kiểm soát sâu bệnh và các điều kiện trồng trọt; tổ chức dữ liệu cho nông dân, giúp giải quyết khối lượng công việc và cải thiện một loạt các nhiệm vụ liên quan đến nông nghiệp trong toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm.

Mặt khác, việc sử dụng AI còn giúp giảm đáng kể việc sử dụng các hóa chất ảnh hưởng đến môi trường. Những tiến bộ trong chế tạo robot điều khiển bằng AI cũng đang giúp nhà nông trong việc tăng gia sản xuất sử dụng ít đất và ít nhân công hơn.

Dù hiệu quả mang lại từ AI đối với ngành nông nghiệp là rất lớn, tuy nhiên, lĩnh vực này tại Việt Nam vẫn còn khá mới mẻ. TS. Trần Quý - Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam - nhận xét, việc đẩy mạnh ứng dụng AI vào trong ngành nông nghiệp vẫn đang đối diện với nhiều thách thức. Cụ thể, giá cả phần cứng và phần mềm cho các hệ thống AI đang rất cao, bên cạnh đó là trình độ, nhận thức của người nông dân.

Đưa ra những nút thắt trong chuyển đổi số nông nghiệp, cũng như ứng dụng AI trong nông nghiệp nói riêng, ông Nguyễn Quốc Toản - Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) – cho rằng, nhận thức, thể chế chuyển đổi số trong quản lý, điều hành, ứng dụng số chưa toàn diện; chưa xây dựng được kiến thức dữ liệu ngành nông nghiệp; chưa xây dựng được cơ sở dữ liệu lớn về truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng, vùng nuôi, dữ liệu chuỗi ngành hàng; hạ tầng thiết bị cũ, thiếu đồng bộ, phân tán; phần mềm phục vụ chỉ đạo điều hành chưa có liên kết chia sẻ dữ liệu; nguồn lực đầu tư manh mún.

Ông Nguyễn Quốc Toản cũng đề xuất, cần chuyển đổi nhận thức; kiến tạo thể chế; phát triển hạ tầng số, nền tảng số; củng cố an ninh mạng; nghiên cứu hợp tác đào tạo và chuyển giao công nghệ. “Nếu không có thể chế đi trước thì mọi ứng dụng không có tính chất bắt buộc sẽ không đi vào cuộc sống. Mặt khác, nhận thức ở nhiều nơi về vấn đề này vẫn còn rất hạn chế”, ông Nguyễn Quốc Toản nói.

Để tận dụng tối đa tiềm năng của AI trong nông nghiệp, TS. Trần Quý cho rằng, cần có sự đầu tư và nghiên cứu đáng kể, cùng với sự đào tạo cho nông dân về việc sử dụng các công nghệ mới. Ngoài ra, cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm các nhà sản xuất công nghệ, chính phủ và các tổ chức nông nghiệp để phát triển các ứng dụng AI thích hợp và phù hợp với điều kiện của người nông dân và nhu cầu của thị trường.

Ông Hồ Xuân Hùng - Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - nhấn mạnh, trên thế giới, khái niệm AI đã có từ những năm 1956. Việt Nam mới tiếp cận về khái niệm này. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để trí tuệ nhân tạo sớm vào cuộc sống?

Trên cơ sở đánh giá thực tiễn, các ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học tại hội thảo, từ đó, Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam sẽ tổng hợp, đồng thời tham mưu cơ quan quản lý có thẩm quyền xây dựng các chính sách phù hợp; kết nối và thu hút các nhà doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhà khoa học và nhà nông nhằm góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nông nghiệp.

Đây cũng là giải pháp góp phần cải tiến thông minh hóa, tự động hóa quy trình sản xuất, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đảm bảo quy trình sản xuất, xuất xứ minh bạch, cung cấp thực phẩm sạch cho người tiêu dùng.