Tương lai cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo dưới góc nhìn của lịch sử

Các nhà khoa học nhận định rằng công nghệ mới có khả năng chuyển đổi mạnh mẽ nền kinh tế đến mức đôi khi thế hệ đi trước khó có thể tưởng tượng.
Google phản công ChatGPT, Microsoft lập tức ra mặt Chuyển giao thành công hệ thống phân loại tự động tích hợp camera AI
Tương lai cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo dưới góc nhìn của lịch sử

ChatGPT vẫn là đề tài "nóng" trong giới công nghệ

Giải mã các cuộc cách mạng kỹ thuật và công nghệ trong lịch sử, tạp chí Le Nouvel Economiste của Pháp khẳng định rằng từ máy hơi nước, điện, máy tính... và cho đến gần đây nhất là ứng dụng ChatGPT có sử dụng trí tuệ nhân tạo, các công nghệ mới có khả năng chuyển đổi mạnh mẽ nền kinh tế đến mức đôi khi, thế hệ đi trước khó có thể tưởng tượng.

ChatGPT, một công cụ chatbot thông minh, đã gây bão kể từ khi ra đời vào tháng 11/2022. Người ta cho rằng chatbot này có thể làm tăng đáng kể năng suất của một nhân công hoặc đơn giản là thay thế họ.

"GPT", tên viết tắt của "Generative Pre-training Transformer", là một dạng đặc biệt của mô hình ngôn ngữ trong đó trí tuệ nhân tạo (AI) đã được đào tạo trước thông qua học sâu để hiểu ngôn ngữ tự nhiên và trả lời các câu hỏi đặt ra một cách có logic và ý nghĩa.

* Từ phát minh đến tác động trong nền kinh tế

Tuy nhiên, GPT cũng có thể được xem là viết tắt của "Geneal Purpose Technology - Công nghệ có mục đích chung", ngụ ý một sự đổi mới mang tính cách mạng có khả năng làm tăng năng suất trong nhiều ngành nghề, giống như sự xuất hiện của động cơ hơi nước, điện và máy tính trong các thế kỷ trước.

Việc nhìn lại các cuộc cách mạng kinh tế khởi phát từ các "GPT" ban đầu này cho chúng ta ý tưởng về cách mà sức mạnh của AI có thể làm biến đổi các nền kinh tế trong những năm tới.

Trong một bài báo xuất bản năm 1995, hai chuyên gia Timothy Bresnahan đến từ Đại học Stanford và Manuel Trajtenberg thuôc Đại học Tel Aviv đã xác định những gì họ coi là đặc trưng của GPT, một công nghệ có mục đích chung.

Công nghệ này phải được sử dụng trong nhiều ngành, có khả năng cải tiến liên tục và luôn tạo ra "sự đổi mới bổ sung" - nghĩa là tạo ra những đổi mới mang tính dây chuyền trong các ngành sử dụng nó. AI được thừa nhận rộng rãi, dường như đang được cải thiện từng ngày và được triển khai trong nhiều chương trình nghiên cứu và phát triển (R&D) hơn. Vậy khi nào cuộc cách mạng kinh tế do AI khởi xướng sẽ bắt đầu?

Bài học đầu tiên của lịch sử là ngay cả những công nghệ mới mạnh mẽ nhất cũng cần có thời gian để thay đổi nền kinh tế. Nhà phát minh James Watt đã được cấp bằng sáng chế cho động cơ hơi nước của mình vào năm 1769, nhưng phải đợi đến những năm 1830 ở Anh, và những năm 1860 ở Mỹ, thì hơi nước mới có thể thay thế nước như một nguồn năng lượng công nghiệp.

Theo chuyên gia Nicholas Crafts của Đại học Sussex, đóng góp của năng lượng hơi nước vào tăng trưởng năng suất đã đạt đỉnh sau những năm 1850 ở Anh, tức là gần một thế kỷ sau khi nhà phát minh Watt nhận được bằng sáng chế.

Trong trường hợp điện khí hóa, tất cả những tiến bộ kỹ thuật quan trọng đều đã được thực hiện trước năm 1880, nhưng tốc độ tăng trưởng năng suất của Mỹ vẫn rất chậm chạp, nhất là giai đoạn từ năm 1888 đến 1907.

Các vi mạch tích hợp silicon, hay còn gọi là chip điện tử đầu tiên xuất hiện vào những năm 1960. Tuy nhiên, trong suốt ba thập kỷ sau đó, Robert Solow, nhà kinh tế học đoạt giải Nobel, vẫn quan sát thấy rằng thời đại công nghệ thông tin chưa được phát triển ở mọi nơi, ngoại trừ các số liệu thống kê về năng suất. Phải chờ đến giữa những năm 1990, ở Mỹ mới diễn ra sự bùng nổ năng suất được thúc đẩy bởi công nghệ máy tính.

* Đầu tư và đường cong J của năng suất

Sự chậm pha giữa một phát minh và các tác động kinh tế của nó một phần là do sự tinh chỉnh cần thiết của cuộc cách mạng. Những động cơ hơi nước đầu tiên hoạt động cực kỳ kém hiệu quả và tiêu tốn rất nhiều than đá với chi phí không thể chấp nhận được.

Tương tự như vậy, những phiên bản AI đầu tiên, ra đời cách đây khoảng 10 năm trước, đã là một sáng tạo ấn tượng, ví dụ như Siri - trợ lý ảo của Apple, được ra mắt vào năm 2011. Nhưng phải đến gần đây những tính năng tuyệt vời của các công cụ trí tuệ nhân tạo mới cho thấy có sự cải thiện rõ rệt.

Những hạn chế về tài chính cũng có thể làm chậm quá trình triển khai. Theo chuyên gia Robert Allen của Đại học New York ở Abu Dhabi, trong quá trình công nghiệp hóa ở Anh, việc năng suất ban đầu tăng chậm đó là do tình trạng thiếu vốn để xây dựng nhà máy và trang bị máy móc. Sự thiếu vốn này dần được khắc phục khi các nhà tư bản tái đầu tư những khoản lợi nhuận lớn của họ.

Nhiều nghiên cứu gần đây cũng khẳng định sự cần thiết phải có thời gian để tích lũy cái được gọi là “vốn vô hình”, hay các kỹ năng cần thiết để sử dụng công nghệ mới một cách hiệu quả. Theo đó các chuyên gia Erik Brynjolfsson, thuộc Đại học Stanford, Daniel Rock của Viện Công nghệ Massachusetts và Chad Syverson của Đại học Chicago đều nhận định rằng công nghệ mới mang tính đột phá có thể liên quan đến "đường cong hình chữ J của năng suất".

Trên thực tế, mức tăng năng suất được đo đôi khi giảm trong những năm hoặc thập kỷ đầu tiên sau khi công nghệ mới xuất hiện, do các công ty và người lao động dành thời gian và nguồn lực để nghiên cứu công nghệ và thiết kế các quy trình kinh doanh dựa trên công nghệ đó.

Chỉ sau đó, khi những khoản đầu tư này "đơm hoa, kết trái", đường cong mới tăng mạnh để tạo thành chữ J. Các tác giả tin rằng các khoản đầu tư vào vốn vô hình liên quan đến công nghệ trí tuệ nhân tạo có thể đang ở giai đoạn làm giảm tăng trưởng năng suất, mặc dù vẫn ở mức độ nhỏ, nhưng hứa hẹn sự bứt phá trong tương lai.

* Tác động của cách mạng công nghệ tới việc làm

Hiện nay, nhiều người đang lo ngại và đặt câu hỏi về tác động của AI đối với người lao động. Trong lĩnh vực này, các bài học lịch sử cho thấy tuy công nghệ có thể và thực sự có tác động đến các ngành nghề cá nhân, thậm chí đôi khi gây bất ổn cho xã hội, nhưng bất chấp những biến động kinh tế và công nghệ trong lịch sử, nỗi lo về nguy cơ thất nghiệp hàng loạt do công nghệ chưa bao giờ thành hiện thực.

Khi bắt đầu cuộc Cách mạng Công nghiệp, cơ giới hóa mặc dù đã làm giảm thu nhập của các nghệ nhân, nhưng lại làm tăng đáng kể nhu cầu tuyển dụng những người lao động dù kỹ năng của họ chỉ là tương đối. Đây là lý do tại sao một số người đã tham gia phong trào phá hủy máy móc gọi là “Luddite” (mâu thuẫn xã hội, trong đó các nghệ nhân đối đầu với nhà sản xuất vào những năm 1811 đến năm 1812 ở Anh).

Trong những năm 1980 và 1990, việc tự động hóa các công việc thường ngày trong các nhà máy và văn phòng đã thay thế nhiều nhân công có thu nhập thấp, nhưng lại đồng thời thúc đẩy việc làm ở những nơi khác, thu hút cả lao động có kỹ năng cao lẫn thấp.

* GPT, sự sáng tạo tuyệt vời

Đối với trí tuệ nhân tạo, AI có thể làm tăng năng suất của người lao động ở mọi cấp độ kỹ năng, thậm chí cả năng suất sáng tạo của các nhà văn. Nhưng ý nghĩa của AI đối với một nghề nói chung phụ thuộc vào mức độ nhu cầu tăng lên khi năng suất được cải thiện và chi phí thấp hơn đòi hỏi.

Ví dụ khi dây chuyền lắp ráp - một sự đổi mới quy trình với tất cả các đặc tính nổi bật của GPT - cho phép nhà sáng lập Henry Ford của Ford giảm chi phí sản xuất ô tô, thì nhu cầu tăng vọt và người lao động đã được hưởng lợi. Tương tự như vậy, nếu trí tuệ nhân tạo góp phần tăng năng suất và giảm chi phí trong y học, thì nhu cầu về dịch vụ chăm sóc sức khỏe và chuyên gia y tế có thể tăng lên đáng kể.

Có thể một AI đầy quyền năng sẽ phá vỡ khuôn mẫu lịch sử. Một công nghệ có khả năng thực hiện hầu hết các công việc mà chúng ta thường làm sẽ đưa nhân loại vào một hình thái kinh tế chưa từng được biết đến. Tuy nhiên, ngay cả trong một kịch bản như vậy, quá khứ vẫn mang ý nghĩa của bài học lịch sử.

Tăng trưởng kinh tế bền vững đi kèm với cuộc cách mạng hơi nước và sự tăng tốc hơn nữa sau đó, cùng với điện khí hóa và những đổi mới tiếp theo khác, bản thân chúng đã là vô tiền khoáng hậu. Chúng góp phần tạo ra động lực to lớn để đưa ra những ý tưởng mới và tạo nên hình thái thể chế mới, trong đó những thay đổi sâu rộng về kinh tế sẽ đem lại sự thịnh vượng chung hơn là sự hỗn loạn. Đã đến lúc phát huy tiềm năng tích cực của AI để tạo đà cho sự phát triển bền vững.

vietnamfinance.vn
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: ChatGPT

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

ICT Competition 2024 - 2025 chính thức khởi động, nhiều cơ hội học tập cho sinh viên công nghệ

ICT Competition 2024 - 2025 chính thức khởi động, nhiều cơ hội học tập cho sinh viên công nghệ

Huawei Việt Nam chính thức khởi động cuộc thi ICT Competition 2024-2025. Đây là cuộc thi thường niên dành cho sinh viên chuyên ngành công nghệ toàn thế giới.
Nguy cơ an ninh mạng vẫn là

Nguy cơ an ninh mạng vẫn là 'thảm hoạ' với sự tồn tại của doanh nghiệp

Việc cảnh báo giúp các doanh nghiệp nâng cao nhận thức và chủ động ứng phó trước các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi hiện là nhiệm vụ cấp bách.
Tập trung phát triển bộ giải pháp, dịch vụ an ninh mạng cho doanh nghiệp

Tập trung phát triển bộ giải pháp, dịch vụ an ninh mạng cho doanh nghiệp

Công ty cổ phần An ninh mạng SCS vừa công bố bộ nhận diện thương hiệu mới và ra mắt bộ giải pháp, dịch vụ an ninh mạng cho tổ chức, doanh nghiệp.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp: Sẽ đẩy mạnh số hoá, dùng AI phục vụ công tác pháp điển

Thứ trưởng Bộ Tư pháp: Sẽ đẩy mạnh số hoá, dùng AI phục vụ công tác pháp điển

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho biết, sẽ tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt đẩy mạnh số hoá, dùng AI phục vụ công tác pháp điển.
Câu chuyện từ những doanh nghiệp thành công trong chuyển đổi số

Câu chuyện từ những doanh nghiệp thành công trong chuyển đổi số

Chuyển đổi số là giải pháp 'sống còn' cho doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng thành công trong chuyển đổi số.

Tin cùng chuyên mục

Tăng tốc kết hợp 5.5G và AI để dẫn đầu kỷ nguyên AI di động

Tăng tốc kết hợp 5.5G và AI để dẫn đầu kỷ nguyên AI di động

Diễn đàn toàn cầu về Băng thông rộng Di động 2024 (MBBF 2024) do Huawei tổ chức với chủ đề “5.5G dẫn đầu kỷ nguyên AI di động”, đang diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhiều nhân viên của các tổ chức thiếu kiến thức cơ bản về an ninh mạng

Nhiều nhân viên của các tổ chức thiếu kiến thức cơ bản về an ninh mạng

Báo cáo của Fortinet công bố cho thấy, gần 70% tổ chức cho rằng nhân viên của họ thiếu kiến thức cơ bản về an ninh mạng, tăng so với con số 56% vào năm 2023.
Tập đoàn Viettel nói về giá và chất lượng mạng 5G sau 9 ngày thử nghiệm

Tập đoàn Viettel nói về giá và chất lượng mạng 5G sau 9 ngày thử nghiệm

Tốc độ nhanh gấp 10 lần so với 4G, sau 9 ngày trải nghiệm mạng 5G do Tập đoàn Viettel cung cấp, nhiều khách hàng quan tâm giá các gói dịch vụ 5G ra sao?
Câu chuyện chuyển đổi số ở tỉnh nghèo Hà Giang

Câu chuyện chuyển đổi số ở tỉnh nghèo Hà Giang

Với xếp hạng 17/63 tỉnh, thành phố về chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp, Hà Giang đã khẳng định hướng đi của chuyển đổi số khi lấy người dân làm trung tâm.
Để mục tiêu kinh tế số đóng góp 30% vào GDP không còn là thách thức

Để mục tiêu kinh tế số đóng góp 30% vào GDP không còn là thách thức

Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 và 2030, kinh tế số đóng góp tương ứng 20% và 30% vào GDP. Để hỗ trợ cho mục tiêu này, công nghệ 5G đóng vai trò quan trọng.
Nâng cao năng lực cho mạng lưới chuyên gia chuyển đổi số Việt Nam

Nâng cao năng lực cho mạng lưới chuyên gia chuyển đổi số Việt Nam

Chương trình đạo tào quốc tế “Nâng cao năng lực cho mạng lưới chuyên gia chuyển đổi số tại Việt Nam” diễn ra rừ ngày 24-27/9.
Thị trường IT Việt Nam cần 500.000 lao động công nghệ từ nay đến năm 2025

Thị trường IT Việt Nam cần 500.000 lao động công nghệ từ nay đến năm 2025

Thị trường IT Việt Nam cần bổ sung ít nhất 500.000 lao động công nghệ từ nay đến năm 2025 để đáp ứng nhu cầu​.
Quảng Nam: Các tổ công nghệ số cộng đồng thi tìm hiểu cải cách hành chính và chuyển đổi số

Quảng Nam: Các tổ công nghệ số cộng đồng thi tìm hiểu cải cách hành chính và chuyển đổi số

17 tổ công nghệ số cộng đồng trên toàn tỉnh Quảng Nam tranh tài qua 3 vòng thi tìm hiểu về cải cách hành chính và chuyển đổi số tỉnh để tìm ra quán quân 2024.
Cảnh báo: Các cú pháp nhận ưu đãi từ Viettel là thông tin thất thiệt

Cảnh báo: Các cú pháp nhận ưu đãi từ Viettel là thông tin thất thiệt

Trang chủ của Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội Viettel cho biết những cú pháp để nhận data sử dụng Internet miễn phí sau bão lũ là tin thất thiệt.
Thế giới thiếu hụt khoảng 4 triệu chuyên gia an ninh mạng

Thế giới thiếu hụt khoảng 4 triệu chuyên gia an ninh mạng

Ước tính, cần khoảng 4 triệu chuyên gia để lấp đầy khoảng trống thiếu hụt đội ngũ nhân lực an ninh mạng đang ngày càng gia tăng trên toàn cầu.
3 mục đích xây dựng Luật Công nghiệp công nghệ số

3 mục đích xây dựng Luật Công nghiệp công nghệ số

Phát triển công nghệ số trở thành ngành đóng góp lớn vào kinh tế đất nước; tạo môi trường thuận lợi để nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp công nghệ số.
Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông: Hiệu quả cao nhờ chuyển đổi số

Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông: Hiệu quả cao nhờ chuyển đổi số

Công nghệ số giúp doanh nghiệp sản xuất tiết kiệm năng lượng hơn, tạo ra sản phẩm cho tiêu dùng xanh, giảm phát thải ra môi trường, phát triển bền vững.
Ngành sản xuất là lĩnh vực bị mã độc tấn công nhiều nhất tại Việt Nam

Ngành sản xuất là lĩnh vực bị mã độc tấn công nhiều nhất tại Việt Nam

Trong thời gian gần đây, Việt Nam nói riêng và ASEAN nói chung đứng trước các thách thức về an ninh mạng chủ yếu đến từ những mối đe dọa tấn công bằng mã độc.
AI tạo sinh mang lại cơ hội và thách thức gì cho doanh nghiệp?

AI tạo sinh mang lại cơ hội và thách thức gì cho doanh nghiệp?

Cùng với cơ hội mà AI tạo sinh mang lại cho doanh nghiệp, công nghệ này cũng đem đến những thách thức khi chưa có cơ chế kiểm soát hoạt động của nó.
Ứng dụng Rakuten Viber ra mắt tính năng mới, thêm trải nghiệm cho người dùng

Ứng dụng Rakuten Viber ra mắt tính năng mới, thêm trải nghiệm cho người dùng

Ứng dụng Rakuten Viber vừa chính thức ra mắt hai tính năng mới AI Chat Summarizer và Folders nhằm tăng trải nghiệm giao tiếp dành cho người dùng.
Analog Devices và Flagship Pioneering “bắt tay” đẩy nhanh tốc độ phát triển thế giới sinh học

Analog Devices và Flagship Pioneering “bắt tay” đẩy nhanh tốc độ phát triển thế giới sinh học

Analog Devices và Flagship Pioneering vừa công bố liên minh chiến lược nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển của thế giới sinh học được số hoá hoàn toàn.
Sắp diễn ra hội nghị trí tuệ nhân tạo GenAI Summit 2024

Sắp diễn ra hội nghị trí tuệ nhân tạo GenAI Summit 2024

Với chủ đề “Chân trời mới”, Hội nghị trí tuệ nhân tạo GenAI Summit 2024 sẽ diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh vào ngày 18/8 tới đây.
Người dùng thích ứng ra sao sau 1 tháng thực hiện xác thực sinh trắc học?

Người dùng thích ứng ra sao sau 1 tháng thực hiện xác thực sinh trắc học?

Sau 1 tháng thực hiện xác thực sinh trắc học trong giao dịch chuyển tiền trực tuyến cho thấy, trải nghiệm này ngày càng dễ dàng hơn với phần lớn người dùng.
Nở rộ dịch vụ

Nở rộ dịch vụ ''lấy lại tiền bị lừa'' trên mạng xã hội, Cục An toàn thông tin khuyến cáo gì?

Người dân cần cảnh giác trước dịch vụ ''lấy lại tiền bị lừa'' trên mạng xã hội, đây là một trong các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến rộ lên thời gian gần đây.
Chuyển đổi số trong doanh nghiệp: Người đứng đầu đóng vai trò quan trọng

Chuyển đổi số trong doanh nghiệp: Người đứng đầu đóng vai trò quan trọng

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay, để chuyển đổi số thành công, người đứng đầu doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động