Từ Hà Tĩnh đến Quảng Trị: Vùng tâm bão đối mặt kịch bản '3 trong 1'

Cơn bão “tốc hành” hiếm thấy

Chia sẻ với các cơ quan báo chí vào chiều 27/9, ông Hoàng Phúc Lâm – Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Quốc gia cho biết, bão số 10 đã đạt cấp 12, giật cấp 15, cấu trúc mây bão rõ ràng với mắt bão hình thành. Điểm bất thường là tốc độ di chuyển rất nhanh: 30–35 km/h, có lúc tới 40 km/h, đây là cơn bão hiếm gặp trong lịch sử bão trên Biển Đông.

"Khác với nhiều cơn bão thường thay đổi hướng hoặc suy yếu khi tiếp cận đất liền, bão số 10 giữ nguyên cường độ nhờ khối áp cao cận nhiệt đới ổn định, đóng vai trò như “đường dẫn”. “Đi nhanh, ít đổi hướng” – đó là lý do kịch bản chắc chắn nhất bão số 10 đổ bộ vào Hà Tĩnh – Quảng Trị (Quảng Bình cũ) vào rạng sáng 29/9"- ông Lâm cho biết.

Ông Hoàng Phúc Lâm cảnh báo: Gió mạnh nhất sẽ tập trung từ đêm 28/9 đến rạng sáng 29/9, trùng với thời điểm mưa cực lớn, biến đây thành giai đoạn nguy hiểm nhất. Đặc biệt, hoàn lưu rộng khiến mưa xuất hiện sớm từ chiều 27/9, tập trung dữ dội tại Thanh Hóa – Quảng Trị với lượng phổ biến 200 - 400mm, có nơi trên 600mm.

Nguy cơ nước dâng và triều cường ven biển

Ở khía cạnh hải văn, ông Nguyễn Bá Thủy – Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Quốc gia nhấn mạnh: Bão số 10 có thể gây nước biển dâng 0,5–1,5m từ Ninh Bình đến Bắc Quảng Trị, trong đó khu vực Nam Thanh Hóa – Bắc Hà Tĩnh nguy cơ cao nhất. Sóng biển tại vùng tâm bão cao 5 - 7m, thậm chí hơn.

Theo ông Thủy, nếu bão đổ bộ ban đêm, khi triều thấp, rủi ro ngập lụt ven biển sẽ thấp hơn. Ngược lại, nếu bão vào muộn tới sáng hoặc trưa 29/9, khi triều dâng, tác động sóng lớn cộng với nước dâng có thể gây ngập đường ven biển, vượt cao trình đê, uy hiếp các tuyến đê/kè xung yếu.

Ông Thủy phân tích: “Đặc điểm bão đi nhanh cũng đồng nghĩa với việc sóng và nước dâng không kéo dài, nhưng không có nghĩa là rủi ro thấp. Chỉ cần trùng thời điểm triều cường, tác động cộng hưởng có thể rất nguy hiểm.”

Lũ trên diện rộng, miền núi đối mặt sạt lở

Ở góc độ thủy văn, ông Hoàng Văn Đại – Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia cảnh báo: Từ ngày 27/9 đến 1/10, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ sẽ xuất hiện một đợt lũ lớn trên diện rộng. Các sông Thao, Hoàng Long, Mã, Cả, Ngàn Phố, Kiến Giang, Thạch Hãn… có khả năng lên báo động II–III, thậm chí một số sông nhỏ vượt báo động III.

Nguy cơ ngập lụt sâu ở đồng bằng Thanh Hóa – Quảng Trị, trong khi miền núi Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đối diện lũ quét, sạt lở đất rất cao. Những tỉnh cần đặc biệt cảnh giác gồm Phú Thọ, Lào Cai, Thanh Hóa, Hà Tĩnh.

Các hồ chứa thủy điện lớn như Cửa Đạt (Thanh Hóa), Bản Vẽ (Nghệ An) đã buộc phải xả lũ để đón dòng chảy về. Ông Đại phân tích: Lượng mưa không chỉ tập trung trong nước mà còn đến từ thượng nguồn bên Lào, tạo áp lực lớn cho hồ Bản Vẽ. “Nếu mưa đồng thời ở thượng lưu và hạ lưu, nguy cơ ngập úng kéo dài là rất cao.”

Các chuyên gia đều thống nhất rằng, tốc độ di chuyển nhanh của bão số 10 là “con dao hai lưỡi”. Một mặt, thời gian gió mạnh, mưa lớn ở một địa phương rút ngắn – tức là tác động trực tiếp sẽ hết nhanh. Nhưng mặt khác, vì tổng lượng mưa không giảm, lượng nước lại dồn trong thời gian ngắn, khiến cường suất mưa theo giờ cực lớn, làm gia tăng nguy cơ lũ quét, sạt lở và ngập úng đô thị.

Ông Lâm nhấn mạnh: “Người dân không nên chỉ quan tâm đến thời điểm tâm bão vào bờ, mà cần chú ý khi nào có mưa to, gió mạnh – đó mới là yếu tố trực tiếp đe dọa an toàn.”

Trong ngày hôm nay (27/9) với đĩa mây rộng tại khu vực Bắc Bộ, Thanh Hóa cho đến Quảng Ngãi… đã có mưa vừa, mưa to. Đặc điểm của bão số 10 ngay khi bão tan (dự báo vào trưa 29/9) nhưng mưa vẫn tiếp diễn hết ngày 30/9.

Dự báo từ chiều 27/9-30/9, tại khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa – Quảng Ngãi mưa 100–300mm, cục bộ >450mm.

Riêng đồng bằng Bắc Bộ, Nam Phú Thọ và Thanh Hóa – Bắc Quảng Trị: 200–400mm, cục bộ >600mm.

Cảnh báo khẩn cấp cho các địa phương:

Từ ba góc nhìn khí tượng, hải văn và thủy văn, có thể thấy bão số 10 mang tính chất hiểm họa tổng hợp:

Gió cấp 12, giật 15: nguy cơ tốc mái, đổ cột điện, cây cối.

Mưa lớn 200–600 mm: lũ quét, sạt lở đất, ngập úng đô thị.

Nước dâng 0,5–1,5 m, sóng cao 7m: uy hiếp đê kè, đường ven biển.

Hồ chứa chịu áp lực lớn: nguy cơ xả lũ khẩn cấp, ảnh hưởng hạ lưu.

Ba chuyên gia đều thống nhất: Các địa phương cần chuẩn bị kịch bản ứng phó tương ứng với bão cấp 12, tăng cường tuyên truyền, di dời dân ở vùng nguy hiểm, bảo vệ công trình trọng yếu, thu hoạch sớm mùa màng và đảm bảo an toàn hồ đập.