Tự chủ công nghệ: Động lực để ngành cơ khí bứt phá

Viện Nghiên cứu Cơ khí đặt mục tiêu trở thành doanh nghiệp nghiên cứu triển khai hàng đầu Việt Nam, dẫn dắt ngành cơ khí bước vào thời kỳ tăng trưởng mới.

Viện Nghiên cứu Cơ khí đặt mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là đơn vị tư vấn độc lập hàng đầu ở Việt Nam, có uy tín trên thị trường quốc tế, đủ năng lực lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật và thiết kế thi công cho các dự án công nghiệp chuyên ngành thuộc thế mạnh của Viện như các dây chuyền chế tạo và lắp ráp cơ khí, nhiệt điện, năng lượng tái tạo, chế biến khoáng sản, hoá chất, xử lý môi trường, các dây chuyền sản xuất thông minh. Viện đủ năng lực làm tổng thầu EPC, EPCM hoặc Chìa khoá trao tay cho các hạng mục thiết bị toàn bộ thuộc các dự án công nghiệp trong nước thuộc thế mạnh của Viện..

Bước chân vững chãi trên hành trình 63 năm

Thành lập từ năm 1962 với tiền thân là Viện Thiết kế chế tạo cơ khí, chỉ vỏn vẹn 30 cán bộ, đến nay Viện Nghiên cứu Cơ khí (NARIME) đã trở thành đơn vị đầu ngành về nghiên cứu, thiết kế, chế tạo và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực cơ khí - tự động hóa. Với đội ngũ chuyên gia đa ngành, giàu kinh nghiệm, Viện không chỉ góp phần hình thành chiến lược phát triển ngành, mà còn trực tiếp hiện thực hóa nhiều chương trình kinh tế trọng điểm của đất nước. Trong 5 năm qua, NARIME đã ghi dấu ấn đậm nét ở hầu hết các lĩnh vực công nghiệp then chốt.

Trong ngành ô tô - xe máy, Viện là đơn vị tiên phong thiết kế, chế tạo dây chuyền đồ gá hàn và lắp ráp thân vỏ cho hàng loạt mẫu xe điện VinFast như VF e34, VF8, VF9, VF5… Từ công nghệ hàn truyền thống đến tự động hóa hiện đại, Viện đã làm chủ toàn bộ quy trình, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các hãng xe lớn trong nước và quốc tế.

Dây chuyền hàn xe ô tô điện VF3 - Dự án Nhà máy sản xuất ô tô VinFast, năm 2025

Dây chuyền hàn xe ô tô điện VF3 - Dự án Nhà máy sản xuất ô tô VinFast, năm 2025

Trong lĩnh vực nhiệt điện - thủy điện, Viện không chỉ đóng vai trò tổng thầu EPC nhiều công trình lớn, mà còn là đơn vị chủ lực thực hiện nội địa hóa thiết bị công nghệ. Tại thủy điện Sơn La và Lai Châu, hai công trình trọng điểm quốc gia, NARIME đã cùng doanh nghiệp trong nước thiết kế, chế tạo thành công thiết bị cơ khí thủy công, giúp tiết kiệm hàng ngàn tỷ đồng và rút ngắn thời gian phát điện từ 1 đến 3 năm.

Không dừng lại ở đó, Viện đã tiên phong ứng dụng công nghệ công nghiệp 4.0 vào chế tạo robot, tích hợp hệ thống điều khiển thông minh sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Tại nhà máy LIX Bắc Ninh, hệ thống robot xếp hàng tự động do Viện thiết kế có thể phân loại và bốc xếp cùng lúc ba loại sản phẩm, nâng cao năng suất và độ chính xác.

Tính riêng giai đoạn 2020-2024, doanh thu bình quân của Viện đạt hơn 1.600 tỷ đồng/năm. Bên cạnh các hợp đồng EPC nội địa, NARIME còn mở rộng vai trò tư vấn, nghiên cứu khả thi, thiết kế, chế tạo dây chuyền sản xuất cho nhiều dự án alumin, xi măng, điện mặt trời… ở cả trong nước và khu vực ASEAN.

Thành tựu của Viện cũng được ghi nhận qua số lượng công bố khoa học và sở hữu trí tuệ trong 5 năm qua: hơn 100 bài báo quốc tế, 200 bài báo trong nước, hàng loạt sáng chế, giải pháp hữu ích và sách chuyên khảo được công bố. Những công trình này là minh chứng cho tầm vóc học thuật và thực tiễn ứng dụng của NARIME, một "bộ óc" kỹ thuật đích thực của ngành công nghiệp Việt Nam.

Hướng đến tầm nhìn 2045: Chủ lực công nghệ, dẫn dắt tương lai

Tự hào với quá khứ nhưng không dừng ở vinh quang cũ, Viện Nghiên cứu Cơ khí đang kiến tạo một hành trình phát triển mới. Từ năm 2025 trở đi, Viện đặt mục tiêu chuyển mình thành doanh nghiệp nghiên cứu triển khai hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực cơ khí - tự động hóa, sẵn sàng cạnh tranh quốc tế và tham gia sâu vào các chuỗi giá trị công nghiệp toàn cầu.

Để hiện thực hóa khát vọng này, Viện đưa ra chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, trong đó tập trung vào ba trụ cột: đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng cao, làm chủ công nghệ lõi và phát triển hệ sinh thái nghiên cứu ứng dụng. Viện cũng đã trình Bộ Công Thương phê duyệt Dự án đầu tư chiều sâu để xây dựng một toà nhà đa năng tích hợp phòng thí nghiệm, trung tâm thiết kế, nghiên cứu cho 520 đến 730 cán bộ, chuyên gia, nghiên cứu viên.

Về chuyên môn, Viện xác định rõ các lĩnh vực mũi nhọn gồm: ô tô, xe máy; nhà máy phát điện nhiệt dư; năng lượng mới và chuyển đổi xanh; công nghệ cao; công nghiệp ngành đường sắt; thiết bị nhà máy nhiệt điện - thủy điện; khai thác và chế biến khoáng sản (đặc biệt là Bauxite - Alumin), vật liệu xây dựng.

Viện cũng chủ động đề xuất Bộ Công Thương xem xét giao nhiệm vụ nghiên cứu nội địa hóa thiết bị cho các dự án điện hạt nhân, đường sắt cao tốc, liên vùng và nội đô trong tương lai. Đây là những lĩnh vực mà nếu Việt Nam không chuẩn bị sớm thì sẽ tiếp tục phụ thuộc vào nước ngoài, làm tăng giá thành, nhập siêu và chậm trễ trong quá trình hiện đại hóa đất nước.

Hệ thống lọc bụi tĩnh điện nhà máy nhiệt điện Nghi Sơn 2

Hệ thống lọc bụi tĩnh điện nhà máy nhiệt điện Nghi Sơn 2

Ngoài ra, để gia tăng sức cạnh tranh và khuyến khích các doanh nghiệp nội địa đầu tư vào công nghệ, Viện kiến nghị Bộ Công Thương trình Quốc hội, Chính phủ ban hành các chính sách để giải phóng nguồn lực trong nước, thực sự đưa khoa học công nghệ thành điểm đột phát để phát triển đất nước.

Mục tiêu đến năm 2030, doanh thu Viện đạt 2.000 tỷ đồng; đến 2045 là 3.000 tỷ đồng, với 2% doanh thu dành cho nghiên cứu và phát triển. Song song, Viện sẽ đẩy mạnh tuyển dụng, đào tạo và nâng lực đội ngũ nhân sự đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thế giới, đảm bảo năng lực tiếp nhận chuyển giao công nghệ nguồn, đồng thời sẵn sàng làm tổng thầu các dự án lớn.

Suốt 63 năm, NARIME không ngừng tiến bước, luôn đặt nhiệm vụ quốc gia lên trên lợi ích thương mại thông thường. Dù gặp không ít khó khăn, từ sự thiếu đồng đều về trình độ ngoại ngữ, sự chậm trễ trong triển khai chính sách, hay thực trạng chưa mạnh dạn đề xuất cơ chế nhưng Viện vẫn từng bước vượt qua bằng chính nội lực và tinh thần tự cường. Thành công của Viện không đến từ một cá nhân hay một giai đoạn, mà là sự kết tinh của cả một tập thể, những người làm nghiên cứu cơ khí thầm lặng, bền bỉ, nhưng luôn ý thức rõ vai trò của mình trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển công nghiệp nền tảng và nâng cao năng lực tự chủ công nghệ, Viện Nghiên cứu Cơ khí đang từng bước khẳng định vai trò là đơn vị nghiên cứu, triển khai hàng đầu, đủ năng lực thiết kế, chế tạo và làm chủ các công nghệ cốt lõi trong ngành cơ khí - tự động hóa. Điều cần lúc này không chỉ là sự ghi nhận, mà là sự tiếp sức kịp thời từ các cơ chế chính sách, từ nguồn đầu tư có trọng điểm để Viện phát huy tối đa năng lực, tiếp tục đồng hành cùng ngành Công Thương trong hành trình hiện đại hóa nền công nghiệp Việt Nam. Sự phát triển của NARIME sẽ không chỉ là câu chuyện của một viện nghiên cứu, mà còn là tấm gương phản chiếu cho khả năng đi lên bằng nội lực của toàn ngành cơ khí quốc gia.

Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bình luận

Có thể bạn quan tâm