Truy xuất nguồn gốc đưa nông sản Đắk Lắk vươn ra thế giới - Bài 1: Minh bạch xuất xứ từ câu chuyện sầu riêng

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, việc truy xuất nguồn gốc nông sản không chỉ là một yêu cầu cần thiết mà còn là cơ hội lớn để các sản phẩm nông nghiệp Đắk Lắk tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới từ cà phê đặc sản, hồ tiêu cho đến các loại trái cây thơm ngon, giá trị cao như sầu riêng, bơ, chuối.

Thực tế, các doanh nghiệp, người dân tỉnh Đắk Lắk đã đầu tư công nghệ để truy xuất nguồn gốc giúp người tiêu dùng dễ dàng xác thực nguồn gốc sản phẩm, từ đó tạo niềm tin và sự an tâm khi lựa chọn. Đây chính là chìa khóa mở ra cánh cửa cho nông sản Đắk Lắk tiếp cận với thị trường quốc tế, góp phần nâng cao giá trị và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Báo Công Thương đăng tải loạt bài viết "Truy xuất nguồn gốc đưa nông sản Đắk Lắk vươn ra thế giới" về truy vết nguồn gốc nông sản giúp doanh nghiệp, người nông dân tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của người tiêu dùng toàn cầu. g vô tận của vùng đất này.

Bài 1: Minh bạch xuất xứ từ câu chuyện sầu riêng

Tại Đắk Lắk người trồng sầu riêng đã và đang dần nhận thức được tầm quan trọng của nguồn gốc xuất xứ, từ đó đầu tư vào công nghệ nhận diện sản phẩm sầu riêng.

Bài học đắt giá từ nông sản “bẩn”

Vào tháng 3/2025, một số lô hàng nông sản Việt Nam đã bị Trung Quốc từ chối tiếp nhận do dư lượng hóa chất vượt ngưỡng cho phép. Hậu quả là những lô hàng này buộc phải trở về nước và bị tiêu hủy. Đây không phải là lần đầu tiên sản phẩm nông sản của Việt Nam gặp phải tình trạng này tại thị trường tỷ dân này.

Trong năm nay, nhiều sản phẩm nông sản khác cũng đã bị từ chối hoặc yêu cầu tiêu hủy tại cửa khẩu vì lý do tương tự. Mặc dù số lượng này chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng lượng xuất khẩu của tỉnh, nhưng Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk đã nhanh chóng có văn bản khuyến cáo người dân về những nguy cơ liên quan đến việc sử dụng hóa chất không đạt tiêu chuẩn. Một trong những giải pháp quan trọng được đề xuất là truy xuất nguồn gốc sản phẩm, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp trong quá trình cung ứng.

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, nhấn mạnh trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, việc truy xuất nguồn gốc không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn mở ra cơ hội lớn cho các nhà sản xuất và doanh nghiệp xuất khẩu. Kiến thức về truy xuất nguồn gốc giúp khẳng định xuất xứ sản phẩm, đồng thời xây dựng lòng tin với người tiêu dùng.

Ông Trung cho biết: “Người tiêu dùng ngày càng thông minh và có xu hướng lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng. Việc chứng minh xuất xứ chính là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công. Khi doanh nghiệp cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc sản phẩm, họ đang xây dựng một cầu nối vững chắc giữa mình và người tiêu dùng. Điều này không chỉ nâng cao giá trị thương hiệu mà còn củng cố mối quan hệ với khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu nông sản sang các thị trường nước ngoài”.

Tăng cường sức cạnh tranh cho thị trường sầu riêng Đắk Lắk

Năm nay, tỉnh Đắk Lắk đang bước vào giai đoạn cuối thu hoạch sầu riêng với sản lượng ước tính khoảng 400.000 tấn. Đây là một loại sản phẩm có giá trị cao trong xuất khẩu, đặc biệt là với thị trường tiềm năng lớn như Trung Quốc.

Trong thời gian qua, các doanh nghiệp và cơ quan chức năng địa phương đã tích cực tìm kiếm, gặp gỡ các doanh nghiệp Trung Quốc nhằm tìm hướng xuất khẩu loại trái cây này sang thị trường tỷ dân, với các thủ tục thông quan được tối ưu hóa nhất. Một trong những yếu tố quan trọng được nêu ra trong các buổi làm việc là cần phải minh bạch thông tin về sản phẩm thông qua việc truy xuất nguồn gốc từ tận vườn.

Theo bà Ngô Thị Minh Trinh, Bí thư Đảng ủy xã Ea Knuếc, xã hiện có 5.153ha sầu riêng, trong đó 2.530 ha đã cho sản phẩm với sản lượng ước đạt 55.660 tấn/năm. Để đáp ứng các quy định nghiêm ngặt về xuất khẩu, xã đang triển khai thí điểm gắn mã QR trên từng cây sầu riêng trong vùng trồng đạt chuẩn.

Việc gắn mã QR sẽ cho phép truy xuất thông tin từ quy trình chăm sóc sầu riêng đến tên chủ vườn và các cơ sở đóng gói. Khi quét mã QR, người tiêu dùng có thể xem toàn bộ quy trình canh tác, thu hoạch, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật...Việc này giúp minh bạch hóa sản xuất và nâng cao thương hiệu sầu riêng của địa phương

Còn ông Nguyễn Hắc Hiển, Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk, nhấn mạnh tất cả các quy trình cần được thực hiện một cách đồng bộ và nghiêm ngặt. Điều này không chỉ đảm bảo tính minh bạch trong chuỗi giá trị mà còn giúp giảm chi phí sản xuất và nâng cao giá trị trên mỗi đơn vị diện tích. Việc áp dụng quy trình một cách hệ thống sẽ tạo điều kiện cho nông dân mở rộng thị trường.

Đồng tình với Bí thư Đảng ủy xã Ea Knếch, ông Lê Anh Trung cũng chia sẻ việc đầu tư vào một hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch và hiệu quả là cần thiết. Đó là, sử dụng công nghệ để tạo ra các mã QR hoặc ứng dụng di động sẽ giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận thông tin về sản phẩm. Điều này không chỉ thu hút khách hàng mà còn tạo ra sự tương tác tích cực giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng.

“Để có thể cạnh tranh hiệu quả trên thị trường, các doanh nghiệp cần phải chú trọng đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo tính minh bạch trong mọi khâu sản xuất. Việc gắn mã QR không chỉ giúp người tiêu dùng yên tâm hơn về nguồn gốc sản phẩm, mà còn tạo cơ hội cho doanh nghiệp xây dựng lòng tin với khách hàng. Với sản lượng sầu riêng lớn và thị trường xuất khẩu tiềm năng, Đắk Lắk đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển. Việc áp dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sẽ giúp tăng cường sức cạnh tranh, đồng thời mở ra những hướng đi bền vững cho nông sản”, ông Lê Anh Trung cho hay.

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tính chung 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu tỉnh Đắk Lắk đạt hơn 2,6 tỷ USD vượt 16,81% so với kế hoạch, tăng 42,03% so với cùng kỳ trong nước. Trong đó, sản lượng cà phê đạt 217.000 tấn, tăng 6,58% so với cùng kỳ năm trước; tiêu đạt 33.600 tấn, giảm 3,27%, điều 47.300 tấn, tăng 20,12%; cao su 8.300 tấn, tăng 7,12%; hàng rau quả 400 triệu USD, tăng 48,70%, hải sản 128,2 triệu USD, linh kiện điện tử 42,5 triệu USD...Hoạt động xuất khẩu vẫn đang trong đà tăng trưởng, một số mặt hàng giảm nhẹ do bắt đầu vào niên vụ mới nên nguồn cung dự trữ chuyển qua không còn nhiều.

Việc thực hiện truy xuất nguồn đối với hàng hóa nông sản trên diện rộng nói chung và cây sầu riêng nói riêng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy giá trị xuât khẩu mặt hàng chiến lược này của địa phương.

Tại Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm Hàng Việt” do Bộ Công Thương tổ chức trong tháng 10/2025, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho biết trong bối cảnh Việt Nam tham gia sâu vào các Hiệp định thương mại tự do (FTA), việc minh bạch hóa nguồn gốc hàng hóa đã trở thành yêu cầu sống còn, quyết định năng lực cạnh tranh của hàng Việt. Việc truy xuất nguồn gốc không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan quản lý mà còn là trách nhiệm chung của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Chỉ khi sản phẩm có “chứng minh thư” rõ ràng về xuất xứ, quy trình sản xuất, chất lượng và hành trình lưu thông, thị trường mới vận hành minh bạch và bền vững.