Trưởng thành nhờ đổi mới sản xuất

CôngThương - Theo ông Hùng, nghề khảm xà cừ đã có ở làng Cẩm Văn (xã Nhơn Hưng), một số vùng xã Nhơn An khoảng ba trăm năm nay. Đây là nghề phục vụ cho việc xây lăng tẩm, điện thờ cho các bậc đế vương, quan lại. Thời ông cố, ông nội, rồi cha ông Hùng đều làm nghề này.

Từ sau năm 1975, các làng nghề cẩn xà cừ mai một, vì đồ thờ loại này ít được ưa chuộng. Một vài người yêu nghề truyền thống của ông cha để lại mới duy trì, nhưng cũng không sống được với nghề. Tuy vậy cha ông Hùng vẫn cố gắng giữ lại nghề, truyền lại cho con cháu. Lúc đầu cũng chỉ làm ra các sản phẩm truyền thống như: hoành phi, câu đối, liễn thờ, bình phong, tam sơn... Mỗi tháng chỉ được 7-8 sản phẩm, nhưng tiêu thụ rất khó khăn. Sau đó, được huyện cho thuê mặt bằng trên 3.00m², mặt đường quốc lộ 1A (xã Nhơn Hưng), 4 anh em ông Hùng mạnh dạn vay vốn, đầu tư mở Công ty CP khảm xà cừ Hồng Hà. Có nhà xưởng ổn định, có nơi giới thiệu sản phẩm, Công ty Hồng Hà dần dần phát triển.

 Không thể giữ mãi cách sản xuất theo truyền thống hoàn toàn, ông Hùng thuê thợ từ Hà Tây, Nam Định vào làm sản phẩm khảm xà cừ, lẫn chạm khắc gỗ. Sau 7 năm nghiên cứu, kết hợp kỹ thuật từ nhiều nơi, sản phẩm của công ty ngày càng tinh xảo hơn. Cũng là đồ thờ cao cấp, đồ mỹ nghệ khảm xà cừ, nhưng so với xưa mang tính nghệ thuật cao hơn, đường nét uyển chuyển bay bổng hơn.

Ông Hùng cho biết, để có một tác phẩm khảm hoàn chỉnh phải qua rất nhiều công đoạn: Tạo mẫu, cắt xà cừ, dán lên gỗ, đục gỗ theo mẫu, gắn xà cừ vào mẫu, mài cho bằng với mặt gỗ, cuối cùng là đánh bóng hoàn chỉnh sản phẩm. Gỗ để khảm thường phải là gỗ gõ. Loại gỗ này bền chắc, không biến dạng, không mối mọt, có màu đen bóng rất đẹp, lại tương phản với màu của xà cừ, làm nổi bật tác phẩm xà cừ trên gỗ. Còn xà cừ nguyên liệu mua từ nước ngoài đã qua chế biến, tức là được cắt thành lá mỏng. Tùy loại: xà cừ đỏ, xanh từ các loại ốc, trai, bào ngư, ốc đụn... mà giá cả khác nhau. Có loại 80 triệu đồng/kg, có loại 120 triệu đồng/kg. Trong đó ốc xà cừ là đắt nhất, và loại xà cừ đỏ là số 1. Đồ gỗ, nhất là đồ thờ, cẩn loại xà cừ này có 7 màu rất đẹp, ngay cả trong đêm tối, xà cừ cũng ánh lên, lung linh các sắc màu huyền diệu.

Sản phẩm càng nổi tiếng, đơn hàng ngày càng nhiều, mấy năm gần đây, ông có đào tạo công nhân. Hiện xưởng của công ty có trên 50 người, đa số là thợ trẻ, trong đó chủ yếu là con em ở địa phương. Có em đã tốt nghiệp THPT không học tiếp mà trở thành công nhân, nghệ nhân của xưởng khảm. Ai mới vào nghề tập sự thì cắt theo hình lớn, khi đã thành thục thì cắt theo hình có đường nét mảnh mai, tạo sản phẩm mảnh như hình sợi tóc, que tăm. Có trình độ cắt như vậy mới tạo được tác phẩm đẹp, sinh động. Phải mất một năm miệt mài học tập mới “cắt” được thành thục.

Nếu cách đây 10 năm, công ty sản xuất chỉ 7 - 8 sản phẩm mỗi ngày, thì nay có thể sản xuất từ 15- 18 sản phẩm hoàn chỉnh, gồm hoành phi, câu đối, tủ thờ, tranh mai - lan - cúc- trúc, cầm kỳ thi họa, các tác phẩm cảnh thiên nhiên, khảm trên nhiều sản phẩm gỗ khác nhau... Hiện công ty có xưởng sản xuất đồ gỗ: bàn, ghế, tủ... đáp ứng nhu cầu khách hàng. Ngoài ra còn gia công khảm xà cừ trên sản phẩm có sẵn khi khách hàng yêu cầu.

Ông Hùng nói: Khi cuộc sống phát triển, các dòng tộc, gia đình người Việt cũng coi trọng việc thờ cúng tổ tiên. Ai cũng muốn trong nhà có gian thờ theo truyền thống, tức có bình phong, tam sơn, hoành phi, câu đối, tủ thờ uy nghiêm, sản phẩm mỹ nghệ trưng bày trong gia đình... và sản phẩm có cẩn xà cừ mới đáp ứng được. Từ đó đồ mỹ nghệ, khảm xà cừ lên ngôi. Có đôi liễn giá lên đến 120 triệu đồng, thông thường là 45- 50 triệu đồng; tủ thờ khách hàng mua của công ty lên đến 45 triệu đồng. Không chỉ khảm trên đồ thờ, công ty còn khảm xà cừ bất kỳ sản phẩm nào theo đơn đặt hàng: trên độc bình gỗ, tủ, bàn, ghế, trường kỷ...

Lan Anh