Triệt phá hơn 1,6 triệu bình chữa cháy giả: An toàn ảo, thảm họa thật

Nỗi lo bình cứu hỏa giả, kém chất lượng

Liên quan đến vụ việc Công an tỉnh Phú Thọ vừa triệt phá vụ án sản xuất hơn 1,6 triệu bình chữa cháy giả tại Công ty TNHH Phòng cháy chữa cháy Tomoken Việt Nam (Khu Công nghiệp Đại An, phường Tứ Minh, TP. Hải Phòng), khiến dư luận không khỏi hoang mang, lo lắng. Bởi, một sản phẩm vốn được coi là “lá chắn sinh mạng” trong mỗi gia đình, cơ quan, nhà xưởng… lại bị biến thành công cụ nguy hiểm, tiềm ẩn hậu quả khôn lường nếu xảy ra hỏa hoạn.

Theo kết quả điều tra, từ năm 2023 đến nay, Công ty Tomoken Việt Nam do Phan Thế Hoài làm giám đốc đã sản xuất và bán ra thị trường hơn 2,2 triệu bình chữa cháy các loại, với doanh số lên tới 834 tỷ đồng. Trong đó, hơn 1,64 triệu bình bột giả được pha trộn bằng công thức “tự nghĩ ra”, không dựa trên bất kỳ tiêu chuẩn kỹ thuật nào.

Hỗn hợp trong bình chủ yếu gồm bột Monoamoni Photphat (MAP), Amonium Sulphate (SA), bột Quatz (SiO2), silica, tinh dầu Silicon và bột tạo màu. Trong đó, bột SiO2 chiếm tới 54% hỗn hợp nhưng hoàn toàn không có tác dụng chữa cháy, mục đích là giảm chi phí và tăng lợi nhuận. Hỗn hợp sau đó được nạp vào bình chữa cháy mang nhãn hiệu Tomoken và bán ra thị trường.

Kết quả giám định của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) xác nhận, những mẫu bình chữa cháy này không thể dập tắt đám cháy loại B (cháy xăng, dầu, cồn…) - những dạng hỏa hoạn phổ biến trong sinh hoạt. Nghĩa là khi người dân tin tưởng sử dụng, bình sẽ phun ra một lớp bụi vô dụng, không thể dập lửa mà còn khiến người dùng lúng túng, mất “thời điểm vàng” để cứu người, cứu tài sản.

Điều đáng lo hơn, dù vụ việc đã bị phanh phui, nhiều sản phẩm gắn mác Tomoken vẫn được rao bán công khai trên sàn thương mại điện tử và các cửa hàng trôi nổi, khiến niềm tin của người tiêu dùng bị lung lay, bất an.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Công Thương, trên nhiều sàn thương mại điện tử như: Fisa Việt Nam (fisavietnam.com), thietbi114.vn, PCCC Thắng Chương (pcccthangchuong.com), thietbipcccvietnam.com, Gia Phạm, HTTC… với các loại bình chữa cháy mang nhãn hiệu Tomoken vẫn được chào bán công khai trên thị trường.

Thiết bị giả, hậu quả thật!

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, cán bộ Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an) cho biết, nguyên lý hoạt động của bình chữa cháy bột là phun ra dòng bột hóa học có khả năng ức chế phản ứng cháy, ngăn cản oxy tiếp xúc với nhiên liệu.

“Nếu bột bị thay thế bằng vật liệu trơ như silica hay quartz, bình chỉ tạo ra bụi, hoàn toàn vô tác dụng. Khi đó, người dùng sẽ mất đi thời gian quý giá để khống chế đám cháy”, cán bộ Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an) cho hay.

Theo cán bộ Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an), nếu vỏ, van, cấu trúc bình cứu hỏa không đảm bảo, bình rỗng, kim loại mỏng, khớp hàn yếu có thể bị biến dạng, nứt nẻ khi áp lực và ở nhiệt độ tăng cao dẫn đến vỡ bình, văng mảnh gây thương tích. Khi phun bọt chữa cháy nhưng không dập được lửa sẽ gây chậm trễ sơ tán hoặc tiếp tục xử lý sai.

Nếu hỗn hợp chữa cháy có tạp chất có thể sinh khí độc CO, NOx, silicon cháy tạo CO₂… khi tiếp xúc nhiệt cao gây ngạt hoặc ngộ độc khí. Thậm chí, khi thiết bị chữa cháy vô dụng, lực lượng phòng cháy chữa cháy phải dùng phương pháp mạnh hơn sẽ làm tăng độ nguy hiểm cho cán bộ cứu hộ, tăng chi phí, thời gian. Ngoài ra, khi một lượng bột thải ra môi trường còn có thể gây ô nhiễm đất và nước nếu không được thu gom xử lý đúng quy trình.

“Nếu sử dụng phải thiết bị cứu hỏa giả, kém chất lượng dùng trong chữa cháy không những không dập được lửa mà còn khiến đám cháy bùng phát mạnh hơn do chất trong bình không đảm bảo phản ứng hóa học cần thiết. Trong các tình huống khẩn cấp, chỉ vài giây chậm trễ có thể là ranh giới sinh tử cho cả nạn nhân và lực lượng cứu nạn, cứu hộ”, cán bộ Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an) cảnh báo.

Thiếu tướng Nguyễn Minh Tuấn - Giám đốc Công an tỉnh Phú Thọ cho biết, khi đám cháy xảy ra, giờ vàng dập lửa để tránh xảy ra thảm họa chỉ trong vài giây. Tuy nhiên, các đối tượng đã lợi dụng việc này để sản xuất sản phẩm thiết bị, bình chữa cháy không đáp ứng yêu cầu để đưa ra thị trường. Theo Giám đốc Công an tỉnh Phú Thọ, đây là hành vi cực kỳ dã man. Chúng tôi đang phối hợp cơ quan chức năng để thu hồi sản phẩm vi phạm, đảm bảo cho người dân được sử dụng bình chữa cháy đáp ứng yêu cầu kỹ thuật theo quy định của Việt Nam.

Trước thực trạng trên, các chuyên gia trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy khuyến cáo, người dân cần đặc biệt cảnh giác khi chọn mua thiết bị chữa cháy. Một bình cứu hỏa đạt chuẩn luôn có tem kiểm định của cơ quan chức năng, mã QR truy xuất nguồn gốc và thông tin đầy đủ về nhà sản xuất, hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt.

Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng nên mua hàng tại các cơ sở được cấp phép kinh doanh thiết bị phòng cháy chữa cháy, không nên mua qua mạng hoặc hàng trôi nổi. Khi phát hiện bình không đạt chất lượng, cần báo ngay cho cơ quan công an, lực lượng quản lý thị trường hoặc lực lượng phòng cháy chữa cháy địa phương để kiểm tra, thu hồi.