Tránh tình trạng xây dựng dàn trải, công trình bỏ hoang

Cần thiết ban hành Luật

Ngày 6/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở Tổ về Dự án Luật Xây dựng (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Góp ý về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi), đại biểu Thích Bảo Nghiêm - đoàn Hà Nội cho biết, dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) được ban hành rất cần thiết trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển hạ tầng đồng bộ.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật sẽ góp phần hoàn thiện khung pháp lý, khắc phục những hạn chế, bất cập trong quản lý đầu tư xây dựng, đặc biệt là các vấn đề về chất lượng công trình, thủ tục hành chính, phân cấp thẩm quyền và trách nhiệm quản lý nhà nước.

Luật không chỉ chú trọng đến yếu tố kỹ thuật, kinh tế mà còn hướng tới giá trị nhân văn, đạo đức và bảo vệ môi trường sinh thái - những điều gắn liền với tinh thần "hòa hợp giữa con người và thiên nhiên".

Cơ bản nhất trí với nội dung dự thảo Luật và báo cáo thấm tra của Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, ông Nghiêm đề nghị: về định hướng phát triến xây dựng bền vững, dự thảo Luật cần đưa nội dung bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên và phát triển xanh thành một nguyên tắc xuyên suốt trong hoạt động xây dựng, góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam trong giảm thải khí nhà kính và bảo vệ trái đất. Khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, hạn chế khai thác tài nguyên thiên nhiên quá mức.

Nâng cao trách nhiệm quản lý, giám sát công trình

Về quản lý đầu tư, chống lãng phí, theo ông Nghiêm cần có quy định cụ thể, chặt chẽ hơn để tránh tình trạng xây dựng dàn trải, công trình bỏ hoang, thất thoát ngân sách Nhà nước.

“Việc đầu tư xây dựng phải thể hiện tinh thần tiết kiệm, hiệu quả, tránh hình thức, không phô trương, không lãng phí, nhưng vẫn đáp ứng nhu cầu chính đáng của nhân dân” - ông Nghiêm nói.

Về quy hoạch và kiến trúc, ông Nghiêm đề nghị, quy hoạch xây dựng cần hài hòa giữa phát triển đô thị và bảo tồn di sản văn hóa, tạo không gian sống an lành, cân bằng. Đặc biệt, cần quan tâm bảo vệ cảnh quan các di tích lịch sử tôn giáo, bảo đảm không gian văn hóa tín, ngưỡng không bị xâm lấn bởi các dự án xây dựng hiện đại.

Liên quan đến trách nhiệm xã hội và đạo đức trong xây dựng, ông Nghiêm nêu quan điểm, dự thảo Luật cần nghiên cứu xây dựng trên cơ sở cân bằng giữa lợi ích kinh tế - xã hội - môi trường - văn hóa, hướng tới phát triển bền vững và hạnh phúc của con người. Bổ sung quy định về trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp của kỹ sư, kiến trúc sư, chủ đầu tư và nhà thầu, coi trọng chữ tín và lương tâm nghề nghiệp.

Cùng với đó, tăng cường giáo dục pháp luật và đạo đức công vụ cho cán bộ trong ngành xây dựng, để mọi công trình đều mang "tâm thiện" phục vụ nhân dân, đất nước, chứ không vì lợi ích cá nhân.

Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội cũng dẫn chứng việc những ngày gần đây dư luận đang rất quan tâm đến vụ việc Cầu sông Lô thuộc địa phận xã Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ - một công trình lớn mới đưa vào sử dụng được hơn 10 năm đã xuất hiện hư hỏng nặng, đặt ra câu hỏi về chất lượng thi công, giám sát và nghiệm thu. Hậu quả gây mất an toàn giao thông, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân hai bên sông, gây áp lực cho cơ quan nhà nước.

Từ vụ việc này, ông Nghiêm nói cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao chuẩn mực pháp lý, trách nhiệm quản lý và giám sát công trình xây dựng do Luật hiện hành có thể chưa đủ mạnh về chế tài xử lý, trách nhiệm hình sự đối với các công trình kém chất lượng hoặc chưa rõ về vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan như chủ đầu tư, đơn vị thị công, tổ chức giám sát.

Đại biểu Thích Bảo Nghiêm - đoàn Hà Nội cho rằng, việc sửa đổi hoàn thiện Luật xây dựng trở nên hết sức cấp thiết và có ý nghĩa sâu sắc trên nhiều phương diện. Đó không chỉ là hoàn thiện công cụ quản lý nhà nước mà còn là xây dựng nền tảng đạo đức, văn hóa nghề nghiệp vững mạnh, một nền xây dựng an toàn, bền vững, nhân văn, vì hạnh phúc và sự an toàn của nhân dân, góp phần xây dựng đất nước giàu đẹp, văn minh.