Tranh chấp đầu tiên giữa Anh và EU hậu Brexit tại WTO

Brussels tuyên bố rằng các tiêu chí mới do chính phủ Vương quốc Anh đưa ra trong việc trao trợ cấp cho các dự án gió ngoài khơi ưu tiên những người sử dụng tuabin có nguồn gốc trong nước hơn là hàng nhập khẩu vi phạm các quy tắc của WTO.

Động thái này báo hiệu sự khởi đầu của cuộc tranh chấp đầu tiên giữa EU và Anh liên quan đến cơ quan thương mại toàn cầu, kể từ khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp Brexit vào tháng 12/2020. Tranh chấp diễn ra trong bối cảnh hai bên vẫn bế tắc trong việc thực hiện thỏa thuận Brexit.

Ủy ban châu Âu cho biết trong một tuyên bố rằng các tiêu chí được chính phủ Vương quốc Anh sử dụng trong việc trao trợ cấp cho các dự án năng lượng gió ngoài khơi có lợi cho Vương quốc Anh hơn là nội dung nhập khẩu. Điều này vi phạm nguyên tắc cốt lõi của WTO rằng hàng nhập khẩu phải có khả năng cạnh tranh bình đẳng với các sản phẩm trong nước và gây hại cho các nhà cung cấp của EU, bao gồm nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong lĩnh vực năng lượng xanh.

Chính phủ Anh cho biết sẽ phản đối các yêu cầu bồi thường. Các hợp đồng của Vương quốc Anh cho chương trình khác biệt cung cấp hỗ trợ tài chính cho các dự án năng lượng xanh, trên thực tế, hầu hết là các trang trại gió ngoài khơi, đang trong quá trình đấu thầu.

Kể từ tháng 12/2020, Vương quốc Anh đã yêu cầu các nhà thầu phác thảo giá trị của hợp đồng sẽ được sản xuất ở Vương quốc Anh là bao nhiêu để xác định tính đủ điều kiện của họ. Các khoản thanh toán sau đó phụ thuộc vào việc liệu nhà điều hành có tuân thủ cam kết của mình đối với hoạt động sản xuất tại địa phương đó hay không.

Ủy ban châu Âu cho biết điều này khuyến khích các nhà khai thác ủng hộ nội dung của Vương quốc Anh trong các quy tắc, gây bất lợi cho các nguyên liệu đầu vào nhập khẩu. Nguyên tắc đối xử quốc gia của WTO cấm các thành viên phân biệt đối xử chống lại hàng nhập khẩu để có lợi cho các sản phẩm nội địa. EU cho rằng các tiêu chí hàm lượng trong nước như vậy dẫn đến tổn thất về hiệu quả và tăng giá cho người tiêu dùng, cuối cùng làm cho việc chuyển đổi sang nguồn cung cấp năng lượng tái tạo an toàn khó khăn hơn và tốn kém hơn.

Vương quốc Anh chỉ đứng sau Trung Quốc về công suất lắp đặt điện gió. Nhưng sự tập trung này đã không chuyển thành sự bùng nổ việc làm và sản xuất ở Anh, mà thay vào đó, nó mang lại lợi ích cho các công ty nước ngoài, bao gồm cả các công ty ở EU và Trung Quốc. Nhóm vận động hành lang RenewableUK ước tính rằng chỉ 29% vốn đầu tư vào các dự án gió ngoài khơi được đưa vào nền kinh tế Vương quốc Anh.

Thủ tướng Boris Johnson muốn nâng mức đầu tư chi tiêu cho các nhà cung cấp có trụ sở tại Vương quốc Anh lên từ 40 đến 50% và 60% chi tiêu suốt đời, bao gồm cả bảo trì. Các bộ trưởng Anh đã "bối rối" tại sao Brussels lại khởi kiện kế hoạch này khi các nước EU sử dụng các phương pháp tương tự.

Hai bên có 60 ngày để đạt được thỏa thuận tại WTO trước khi Brussels có thể yêu cầu một hội đồng trọng tài đưa ra phán quyết về vụ tranh chấp, có thể mất ít nhất một năm. Động thái của Brussels có thể gây thêm áp lực chính trị trong nước đối với chính phủ Anh để tạm dừng các phần của nghị định thư Bắc Ireland bằng cách viện dẫn Điều 16. Nhiều nghị sĩ Đảng Bảo thủ đã thúc giục Thủ tướng Johnson làm như vậy và chấm dứt kiểm tra thương mại giữa Bắc Ireland và Vương quốc Anh đã đồng ý như một phần của Brexit.