TP. Hồ Chí Minh kiến nghị sửa Nghị quyết 98 để thu hút nhà đầu tư chiến lược

Đề xuất chỉ định nhà đầu tư chiến lược

TP. Hồ Chí Minh đang khẩn trương xây dựng đề án trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15, với trọng tâm là tháo gỡ rào cản pháp lý trong thu hút nhà đầu tư chiến lược và bổ sung cơ chế phát triển khu thương mại tự do (FTZ) gắn với cảng biển Cái Mép Hạ.

Tại tọa đàm khoa học do Viện Nghiên cứu phát triển TP. Hồ Chí Minh phối hợp với Hội đồng tư vấn thực hiện Nghị quyết 98 tổ chức chiều 3/9, đại diện các sở, ngành và chuyên gia kinh tế đã phân tích những bất cập trong quá trình thực thi Nghị quyết thời gian qua, đặc biệt là vướng mắc về cơ chế lựa chọn nhà đầu tư.

Theo đại diện Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay nằm ở Điều 7 của Nghị quyết 98, quy định phải thực hiện đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược. Trong khi đó, các dự án lớn, có tính chất động lực thường đòi hỏi sự chủ động trong thu hút đối tác có năng lực, kinh nghiệm và cam kết lâu dài.

Do đó, TP. Hồ Chí Minh đề xuất được chỉ định nhà đầu tư chiến lược đối với một số nhóm ngành nghề ưu tiên. Cụ thể, bao gồm: Dự án công nghệ chiến lược có tổng vốn từ 1.000 tỷ đồng trở lên; tuyến đường sắt đô thị ven sông Sài Gòn với tổng vốn từ 6.000 tỷ đồng; khu đô thị hỗn hợp tích hợp hạ tầng từ 50.000 tỷ đồng; Khu liên hợp thể thao và công viên văn hóa từ 15.000 tỷ đồng; khu du lịch, nghỉ dưỡng cao cấp có sân golf, casino từ 35.000 tỷ đồng; các dự án xây dựng hạ tầng khu thương mại tự do, khu công nghiệp, khu công nghệ cao từ 30.000 tỷ đồng.

Theo đề xuất, các nhà đầu tư được chỉ định sẽ phải đáp ứng điều kiện giải ngân tối thiểu trong vòng 10 năm kể từ khi được giao đất, và không được phép chuyển nhượng dự án trong thời gian này.

TS. Trần Du Lịch, nhấn mạnh: Hiện chưa có nhà đầu tư chiến lược nào được lựa chọn tại TP. Hồ Chí Minh, không phải vì thiếu danh mục, mà do vướng cơ chế đấu thầu. Đối với các dự án mang tính động lực, TP. Hồ Chí Minh cần quyền chỉ định để lựa chọn đối tác chiến lược có tầm nhìn và năng lực thực thi.

TS Trần Du Lịch cũng kiến nghị sửa đổi theo hướng tương tự Nghị quyết 188, cho phép chỉ định nhà đầu tư trong các dự án đường sắt đô thị.

Thêm cơ chế phát triển khu thương mại tự do Cái Mép Hạ

Cùng với sửa đổi Điều 7, TS Trần Du Lịch đề xuất bổ sung quy định mới về việc thành lập khu thương mại tự do (FTZ) Cái Mép Hạ, một mô hình có tính cạnh tranh cao trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài và phát triển dịch vụ logistics.

FTZ dự kiến có diện tích hơn 3.700 ha, gồm 8 phân khu chức năng như cảng biển, trung tâm logistics, sản xuất công nghệ cao, thương mại dịch vụ và khu nhà ở chuyên gia. Mô hình FTZ sẽ áp dụng chính sách phi thuế quan, nơi các giao dịch với bên ngoài được tính là xuất nhập khẩu.

Theo đề án, các nhà đầu tư trong FTZ được miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước (trừ các dự án nhà ở và thương mại), đồng thời hưởng nhiều ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân. Thời hạn thuê đất có thể kéo dài đến 70 năm.

Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cho biết, đề án FTZ Cái Mép Hạ đề xuất tới 36 cơ chế chính sách vượt trội, tập trung vào cải cách thủ tục hải quan, cấp phép đầu tư, thị thực cho chuyên gia, cùng các tiêu chí phát triển bền vững như bảo vệ môi trường và tạo việc làm cho lao động địa phương.

Trao thêm quyền cho thành phố tự quyết phát triển

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Trần Hoàng Ngân cũng cho rằng, với vai trò đầu tàu kinh tế, đóng góp 1/4 GDP cả nước, TP. Hồ Chí Minh cần được trao cơ chế đặc thù đủ mạnh để giải quyết các thách thức về hạ tầng, kết nối vùng và thu hút nguồn lực chất lượng cao.

TS Trần Đình Thiên cũng nhấn mạnh rằng, bối cảnh hiện nay đã khác so với thời điểm ban hành Nghị quyết 98 vào năm 2023. Việc sửa đổi không chỉ mang tính kỹ thuật, mà phải trao quyền thực sự để TP. Hồ Chí Minh “tự quyết, tự làm và tự chịu trách nhiệm”, đặc biệt trong tiếp cận nguồn lực và tổ chức bộ máy hành chính.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh - khẳng định: Thành phố đang tận dụng đồng thời ba cơ chế gồm Nghị quyết 98, Nghị quyết 188 về đường sắt đô thị và Nghị quyết 222 về trung tâm tài chính quốc tế. Việc sửa đổi Nghị quyết 98 lần này có ý nghĩa chiến lược để đưa TP. Hồ Chí Minh phát triển nhanh, mạnh và bền vững trong giai đoạn mới.

TP. Hồ Chí Minh cũng kiến nghị sửa Điều 10 Nghị quyết 98 để phân quyền cho toàn bộ 168 xã, phường, và giao HĐND thành phố quyền quyết định sắp xếp doanh nghiệp nhà nước nhằm phục vụ chiến lược phát triển đô thị.