Tiếp tục kiểm soát tốt lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh

Hội nghị cũng nhằm đưa ra những dự báo tình hình, yếu tố tác động đối với mặt bằng giá hàng hóa dịch vụ năm 2024, đề ra giải pháp hữu hiệu để chỉ đạo, điều hành trong năm nay.

Thị trường trong nước ổn định, nguồn cung được bảo đảm

Báo cáo tại hội nghị, lãnh đạo Bộ Tài chính đã thông tin về kết quả công tác quản lý, điều hành giá năm 2023 và định hướng năm 2024. Đánh giá cho thấy, lạm phát toàn cầu tuy đã hạ nhiệt nhưng vẫn neo ở mức cao khiến nhiều nền kinh tế lớn trong năm 2023 đã duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, lãi suất cao để kiểm soát lạm phát. Đến cuối năm 2023,lạm phát tuy giảm nhưng vẫn cao hơn mục tiêu dài hạn của các ngân hàng trung ương.

Đối với tình hình trong nước, lạm phát có xu hướng tăng cao vào đầu năm sau đó theo xu hướng giảm dần và tăng nhẹ trở lại trong quý IV/2023. Thị trường hàng hóa trong nước năm 2023 cơ bản bình ổn, nguồn cung hàng hóa nhất là các mặt hàng thiết yếu luôn được bảo đảm. Giá các mặt hàng thực phẩm, vật tư nông nghiệp không có biến động lớn, riêng mặt hàng thóc gạo giá tăng do nhu cầu tăng cao trên thị trường thế giới. Lạm phát cơ bản bình quân năm 2023 tăng 4,16% so với năm 2022, cao hơn 0,91% so với mức tăng CPI bình quân chung, chủ yếu do một số mặt hàng như xăng dầu, giá gas giảm khiến lạm phát chung giảm nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản...

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì hội nghị - Ảnh: TTXVN

Nguyên nhân làm tăng CPI trong năm 2023 được Bộ Tài chính chỉ ra là chỉ số giá nhóm giáo dục tăng 7,44% so với năm trước do một số địa phương tăng học phí năm học 2023-2024 theo lộ trình của Nghị định số 81/2021/NĐ-CP, tác động làm CPI chung tăng 0,46%.

Chỉ số giá nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 6,58% so với năm trước, tác động làm CPI chung tăng 1,24% do giá xi măng, cát tăng theo giá nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào, cùng với đó giá thuê nhà ở tăng cao. Bên cạnh đó là chỉ số giá nhóm lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, đồ uống và thuốc lá, thuốc và dịch vụ y tế, hàng hóa và dịch vụ khác cũng tăng đã tác động làm CPI tăng lên.

Ở chiều ngược lại, một số nhóm hàng hóa như xăng dầu, gas, bưu chính, viễn thông giảm giá, làm CPI chung giảm.

Đáng lưu ý, Bộ Tài chính cũng cho rằng công tác điều hành giá năm 2023 có nhiều thuận lợi, giá xăng dầu có diễn biến tăng, giảm đan xen do tác động của giá thế giới nhưng biên độ tăng giảm không quá lớn. Giá một số mặt hàng nhà nước quản lý đã có một số điều chỉnh theo lộ trình thị trường nhưng với mức độ ít, mang tính kiềm chế và tập trung vào cuối năm nên về tổng thể tác động không lớn đến chỉ số giá tiêu dùng năm 2023.

Để chủ động ứng phó với áp lực lạm phát, từ đầu năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá, đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai quyết liệt nhiều giải pháp kinh tế vĩ mô như bảo đảm nguồn cung hàng hóa tiêu dùng thiết yếu và nguyên vật liệu đầu vào quan trọng của sản xuất.

Theo đánh giá của lãnh đạo Bộ Tài chính, công tác quản lý điều hành giá được thực hiện chủ động, điều hành giá mặt hàng nhà nước quản lý thận trọng trong những tháng đầu năm để tạo dư địa an toàn cho công tác kiểm soát lạm phát cả năm 2023, các quý tiếp theo thực hiện linh hoạt theo diễn biến CPI với mức độ và liều lượng phù hợp, điều hành giá xăng dầu phù hợp với diễn biến giá thế giới.

Việc ban hành kịp thời các chính sách hỗ trợ miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá; giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; cùng với các chính sách vĩ mô khác giúp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2023 tăng 3,25% so với cùng kỳ năm trước trong phạm vi lạm phát mục tiêu do Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Chủ động kiểm soát giá, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô

Theo nhận định của Bộ Tài chính, năm 2024 khó khăn, thách thức còn rất lớn, nhất là những yếu tố bất lợi từ bên ngoài và những khó khăn nội tại, để thực hiện nhiệm vụ Quốc hội đề ra là tăng trưởng GDP từ 6-6,5% và tốc độ tăng CPI bình quân từ 4 – 4,5%. Các ý kiến tại cuộc họp cho rằng, công tác quản lý, điều hành giá cần bảo đảm thực hiện kiểm soát tốt lạm phát, đồng thời tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân.

Theo đó, giá một số mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu dự báo có thể có biến động tăng như: giá xăng dầu dự báo còn biến động phức tạp theo diễn biến giá và cung cầu thế giới, giá một số vật liệu xây dựng như thép có thể biến động do ảnh hưởng của giá nguyên vật liệu đầu vào.

Giá lương thực có thể tiếp tục tăng giá do nhu cầu gạo của một số quốc gia nhập khẩu gạo truyển thống của Việt Nam dự báo tiếp tục duy trì ở mức cao. Giá vật tư nông nghiệp như phân u rê có thể tăng trong những tháng đầu năm 2024 theo xu hướng giá thế giới và nhu cầu cho vụ Đông Xuân muộn hơn những năm trước. Một số mặt hàng thực phẩm, đồ uống, may mặc thường tăng theo quy luật mùa vụ vào thời điểm lễ, tết.

Lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra hàng hóa dịp cuối năm

Cùng với đó, Bộ Tài chính dự báo, việc thực hiện lộ trình giá thị trường, tính đúng tính đủ chi phí trong giá các hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá tiếp tục là vấn đề cần xem xét trong năm 2024, điều này cũng gây áp lực lên điều hành giá.

Đối với giá điện, Bộ Công Thương kiến nghị trong năm 2024 xem xét điều chỉnh giá điện để đảm bảo phản ánh biến động của các thông số đầu vào của giá điện, đồng thời để EVN có nguồn thanh toán cho chủ đầu tư các nhà máy điện.

Tuy nhiên, vẫn có một số yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như: Việt Nam có nguồn lương thực, thực phẩm dồi dào, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, đây là lợi thế của Việt Nam, giúp giảm bớt áp lực lạm phát. Một số chính sách hỗ trợ về thuế trong năm 2024 vẫn tiếp tục được thực hiện góp phần giảm chi phí đầu vào...

Trên cơ sở đó, Nhóm giúp việc cho Ban chỉ đạo đã xây dựng 3 kịch bản lạm phát ở mức từ 3,52 - 4,5%. Bên cạnh đó, một số dự báo của các cơ quan chuyên môn độc lập cũng dự báo CPI bình quân năm 2023 xoay quanh mức 3,5 - 4,5%. Tổng cục Thống kê dự báo CPI bình quân trong khoảng 3,5% - 4,5% (3 kịch bản 3,5%, 4% và 4,5%). Ngân hàng Nhà nước Việt Nam dự báo lạm phát bình quân năm 2024 tăng trong khoảng 4 ± 0,5%.

Đánh giá tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng, trong năm 2023, điều hành giá mang tính chất kịp thời, nhanh chóng và hiệu quả. Theo đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã họp đã họp với các địa phương và ban hành Nghị quyết 01/NQ-CP (về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2024), nêu cụ thể các nhiệm vụ, giải pháp, mục tiêu, trong đó có công tác điều hành giá. Phó Thủ tướng đề nghị các thành viên Ban Chỉ đạo tập trung xác định nhiệm vụ trọng tâm năm 2024, điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ, các chính sách vĩ mô khác trên tinh thần đồng bộ, hiệu quả, kịp thời, phù hợp với tình hình.

Nhấn mạnh chỉ còn nửa tháng nữa là đón Tết Nguyên đán, Thường trực Ban Bí thư đã có Chỉ thị số 26-CT/TW, Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị số 30/CT-TTg, Phó Thủ tướng yêu cầu tập trung các giải pháp đảm bảo hàng hóa, cung cầu thị trường, đặc biệt là nhu cầu thiết yếu trong dịp Tết, để người dân vui Xuân, đón Tết an toàn, lành mạnh, tiết kiệm, hiệu quả, tạo điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế mà các Chỉ thị đã đề ra.

Cùng với đó, tập trung các giải pháp để chủ động từ sớm đối với các hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá. Cho rằng năm 2023 đã điều chỉnh giá kịp thời một số hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá nhưng cũng rất bị động, Phó Thủ tướng chỉ đạo các nội dung này phải được lưu ý trong năm nay, các bộ, ngành, cơ quan liên quan điều chỉnh giá cho phù hợp.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu, đối với hoạt động đảm bảo sản xuất kinh doanh, cung cầu hàng hóa kịp thời, đặc biệt là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng thiết yếu, năng lượng… "Nếu làm tốt sẽ chủ động trong kiểm soát giá, làm cơ sở góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi và phát triển kinh tế, thực hiện được các mục tiêu Quốc hội, Chính phủ đề ra trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Lưu ý Luật Giá (sửa đổi) sẽ có hiệu lực thi hành từ 1/7/2024, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng, việc triển khai, cụ thể hóa, hướng dẫn Luật là rất quan trọng; đề nghị các đại biểu cho ý kiến góp ý để triển khai Luật tốt hơn, làm căn cứ, cơ sở điều hành trong năm 2024 và những năm về sau.