Tiếp công dân trực tuyến: Tiết kiệm kinh phí, thời gian của người dân

Nâng cao hiệu quả trong công tác tiếp công dân

Góp ý tại phiên họp tổ của Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo chiều 11/11, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) cho biết, hồ sơ Dự án theo Tờ trình số 971/TTr-CP ngày 22/10/2025 của Chính phủ đáp ứng yêu cầu theo quy trình tại một kỳ họp theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Về phạm vi sửa đổi, bổ sung, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho hay, theo Tờ trình của Chính phủ mục đích ban hành Luật nhằm thể chế hóa kịp thời, hiệu quả chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra theo hướng tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đồng thời, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo hiện hành, đáp ứng yêu cầu đặt ra từ thực tiễn.

Trong đó, đối với Luật Tiếp công dân, dự thảo Luật lược bỏ 1/36 điều, lược bỏ nội dung tại 4/36 điều; bổ sung 1/36 điều, bổ sung nội dung tại 3/36 điều; sửa đổi, hoàn thiện 8/36 điều, sửa kỹ thuật tại 2/36 điều.

Đối với Luật Khiếu nại, dự thảo Luật lược bỏ 1/70 điều, lược bỏ nội dung tại 1/70 điều; bổ sung 1/70 điều, bổ sung nội dung tại 6/70 điều; sửa đổi, hoàn thiện 5/70 điều, sửa kỹ thuật tại 6/70 điều. Đối với Luật Tố cáo, dự thảo Luật lược bỏ nội dung tại 1/67 điều; bổ sung nội dung tại 4/67 điều; sửa đổi, hoàn thiện 4/67 điều.

Kết luận số 107-KL/TW ngày 24/12/2024 của Bộ Chính trị nêu rõ các yêu cầu về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh.

Ví dụ yêu cầu: "tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và pháp luật có liên quan để sửa đổi, bổ sung, khắc phục những sơ hở, bất cập, khó khăn, vướng mắc, nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân”.

Đồng thời, “tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân… nghiên cứu, có cơ chế, chính sách đặc thù, chế độ đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân”.

Báo cáo thẩm định số 410/BCTĐ-BTP ngày 11/9/2025 của Bộ Tư pháp cũng nêu yêu cầu cần sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung của 3 luật hiện hành.

Qua thực tiễn thi hành cho thấy, Luật Tiếp công dân năm 2013 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2014), Luật Khiếu nại năm 2011 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2012), Luật Tố cáo năm 2018 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2019) đã bộc lộ những hạn chế, bất cập cần được sửa đổi, bổ sung để phù hợp hơn. Vì vậy, đại biểu đề nghị rà soát, xem xét, mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự án Luật.

Về hình thức tiếp công dân (khoản 1 Điều 1 của dự thảo Luật), đại biểu cho rằng, dự thảo Luật bổ sung Điều 3a quy định hình thức tiếp công dân bao gồm tiếp công dân trực tiếp, tiếp công dân trực tuyến và giao Chính phủ quy định chi tiết việc tiếp công dân trực tuyến.

"Tôi nhất trí với việc bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tiết kiệm kinh phí, thời gian của người dân và cán bộ tiếp dân, nâng cao hiệu quả trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo" - đại biểu nêu rõ. 

Tuy nhiên, đại biểu Quốc hội đoàn Lạng Sơn đề nghị sửa đổi khái niệm “Nơi tiếp công dân” tại khoản 3 Điều 2 của Luật hiện hành: Nơi tiếp công dân bao gồm trụ sở tiếp công dân, địa điểm tiếp công dân hoặc nơi làm việc khác do cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm tiếp công dân bố trí và phải được thông báo công khai hoặc thông báo trước cho người được tiếp. Đồng thời, bổ sung quy định giải thích khái niệm “tiếp công dân trực tuyến”, “tiếp công dân trực tiếp”.

Bảo đảm tính khả thi, minh bạch, an toàn

Cũng quan tâm đến quy định về hình thức tiếp công dân trực tuyến, đại biểu Vương Thị Hương (đoàn Tuyên Quang) nhấn mạnh, đây là bước tiến phù hợp với xu hướng chuyển đổi số, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, người yếu thế, người đang làm việc hoặc sinh sống ở xa cơ quan có thẩm quyền có thể gửi kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo mà không phải đi lại, góp phần giảm thiểu thời gian, chi phí.

Song, bên cạnh những thuận lợi, đại biểu cũng lưu ý, việc tổ chức tiếp công dân trực tuyến có thể tiềm ẩn một số rủi ro như: Rủi ro về bảo mật thông tin cá nhân; rủi ro về xác thực danh tính; rủi ro về dữ liệu điện tử; rủi ro về sự cố kỹ thuật…

Nếu nền tảng trực tuyến không được bảo vệ tốt, có thể dẫn đến lộ lọt thông tin người tố cáo, người khiếu nại. Hoặc người tham gia có thể sử dụng danh tính giả, dẫn đến khó xác định trách nhiệm pháp lý; nguy cơ chỉnh sửa, cắt ghép, làm sai lệch nội dung ghi âm, ghi hình, giả mạo tài liệu điện tử…

"Những vấn đề này nếu không được quy định cụ thể sẽ làm giảm hiệu quả và niềm tin của người dân đối với hình thức tiếp công dân trực tuyến” - đại biểu nói. 

Do đó, để bảo đảm tính khả thi, minh bạch, an toàn và pháp lý cho hoạt động tiếp công dân trực tuyến, tạo hành lang pháp lý đầy đủ để hình thức này được triển khai hiệu quả, đại biểu đoàn Tuyên Quang đề nghị Ban soạn thảo bổ sung hành vi bị nghiêm cấm khi thực hiện tiếp công dân trực tuyến vào Điều 6 Luật Tiếp công dân hiện hành để phù hợp với đặc thù của môi trường mạng.

Cụ thể, quy định các hành vi bị nghiêm cấm sau: Giả mạo danh tính, sử dụng tài khoản điện tử của người khác để tham gia buổi tiếp công dân; tiết lộ, chia sẻ thông tin, hình ảnh, âm thanh, tài liệu có nội dung khiếu nại, tố cáo, phản ánh của công dân khi chưa được phép; sử dụng thông tin, dữ liệu thu được trong buổi tiếp công dân trực tuyến cho mục đích không đúng quy định của pháp luật; gây rối, cản trở, xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm của người tiếp công dân hoặc người được tiếp công dân trong không gian trực tuyến.

Đại biểu Bế Minh Đức (đoàn Cao Bằng) cũng đồng tình với nội dung bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến vào dự thảo Luật trong điều kiện sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 3 cấp.

Bởi thực tế tại địa bàn các tỉnh và nhiều xã ở các vùng miền núi, biên giới hiện nay, giao thông đi lại rất khó khăn, do vậy, quy định hình thức tiếp công dân trực tuyến là cần thiết. 

Bên cạnh đó, trong bối cảnh khoa học, công nghệ, chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, việc tiếp dân trực tuyến và giải quyết khiếu nại, tố cáo thông qua hệ thống dữ liệu liên thông điện tử sẽ tạo điều kiện để giải quyết nhanh chóng, thuận lợi hơn cho tổ chức, cá nhân, người dân và doanh nghiệp, giảm áp lực cho công tác tiếp dân tại trụ sở tiếp dân như thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, đại biểu cho hay, quy định này cần được thực hiện có hiệu quả trong thực tiễn khi Luật có hiệu lực. Chính phủ và chính quyền địa phương cần rà soát, đánh giá về các điều kiện hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo kết nối thông suốt giữa các trụ sở tiếp dân từ Trung ương, cấp tỉnh đến cấp xã... Ngoài ra, quy định rõ về trình tự, thủ tục quyền và nghĩa vụ của công dân, trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong công tác tiếp dân trực tuyến phù hợp hơn.

Nhiều ý kiến tại phiên thảo luận tổ bày tỏ quan tâm đến khoản 1 Điều 1 dự thảo Luật đã bổ sung Điều 3a về hình thức tiếp công dân, theo đó, quy định về tiếp công dân trực tiếp và trực tuyến. Đa số ý kiến đồng tình với quy định của dự thảo Luật về việc bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến.