Thủy điện IaLy - 15 năm trải nghiệm

Ông Tạ Văn Luận cùng các chuyên gia Nga tại công trường

Từng ấy thời gian, chúng tôi xem đó là một quá trình trải nghiệm khá thú vị-ông Tạ Văn Luận - Giám đốc Công ty Thủy điện Ialy - chia sẻ. Theo ông Luận, đó là quãng thời gian đáng nhớ bởi vì đã trải qua rất nhiều thách thức, nhiều lúc đầy căng thẳng, thậm chí là cam go trong công việc, nhưng rồi tất cả đều vượt qua bằng sự nỗ lực hết mình của những con người cụ thể. Có thể nói một cách ngắn gọn nhất, trong mọi hoàn cảnh, kể cả sự phức tạp của máy móc đến những biến đổi thất thường của thời tiết, nhưng chúng tôi đã sản xuất điện một cách liên tục, phục vụ nhu cầu về năng lượng để phát triển của đất nước.

Trên phương diện sản xuất, cung ứng điện năng, công ty luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giao. Đơn cử, năm 2009, sản lượng đạt 5.466 triệu kWh, đạt 116% kế hoạch; năm 2010, sản lượng đạt 3.785 triệu kWh, đạt 100,27% kế hoạch; năm 2011, sản lượng đạt 5.695 triệu kWh, đạt 148,7% kế hoạch; năm 2012, sản lượng đạt 5.838 triệu kWh, đạt 141% kế hoạch; năm 2013, sản lượng đạt 4.708 triệu kWh, đạt 109% kế hoạch. Năm 2014, sản lượng đạt 5.705 triệu kWh điện, đạt 106% kế hoạch. Và đến thời điểm này cả 3 nhà máy thủy điện đã sản xuất và hòa lưới quốc gia được xấp xỉ 64 tỷ kWh.

Hồ chứa thủy điện Ialy

Sự khởi đầu trong công tác quản lý vận hành là thời điểm năm 2000, công ty tiếp nhận vận hành 4 tổ máy của Thủy điện Ialy, sau đó tiếp nhận 2 tổ máy Thủy điện Sê San 3 từ năm 2006, 2 tổ máy của thủy điện Pleikrông vào tháng 9 năm 2009. Trong quá trình tiếp nhận vận hành, các tổ máy tồn tại rất nhiều khiếm khuyết như: xâm thực bánh xe công tác, hư hỏng của hệ thống điều khiển, hệ thống kích từ, hệ thống điều tốc… cho nên đội ngũ kỹ sư, công nhân ở đây vừa quản lý vận hành, vừa từng bước khắc phục các khiếm khuyết. Đến nay, tất cả đã được xử lý, các tổ máy làm việc rất ổn định. Điển hình là tháng 11/2007, công ty đã xử lý thành công sự cố cháy thanh cầu nối của 2 thanh dẫn Stator máy phát của tổ máy số 1 Thủy điện Sê San 3 do chất lượng mối hàn thanh dẫn của nhà máy chế tạo không bảo đảm. Tiếp đến ngày 11/11/2007, tổ máy số 2 Thủy điện Sê San 3 khi đang phát công suất 130MW thì bị sự cố hư hỏng toàn bộ 192 cầu nối mềm của vòng ngắn mạch phía trên, phía dưới Rotor máy phát. Muốn thay thế toàn bộ số cầu nối mềm này, thông thường phải đặt mua từ nước ngoài với chi phí khoảng 19.200 USD và phải chờ một thời gian. Để bảo đảm cung cấp sản lượng cho toàn hệ thống, tận dụng nguồn nước trong mùa mưa lũ, cùng với năng lực, kinh nghiệm và trách nhiệm của mình, lãnh đạo và CBCNV công ty đã quyết tâm xử lý với sự tập trung cao về nhân lực và chất xám. Với tinh thần “dám nghĩ, dám làm”, công ty đã nghiên cứu thiết kế, gia công 192 thanh nối mềm với chi phí chỉ 66 triệu đồng, tiết kiệm cả tiền bạc và thời gian để đưa nhà máy sớm trở lại hoạt động.

Khu vực tổ máy thủy điện Ialy

Giai đoạn 2009 - 2013, Công ty Thủy điện Ialy đã thực hiện tổng cộng gần 200 hạng mục sửa chữa lớn, đặc biệt đã tổ chức lực lượng tiến hành 8 lần đại tu các tổ máy của 3 nhà máy: Ialy, Sê San 3 và Pleikrông. Các tổ máy được đại tu đều bảo đảm chất lượng, tiến độ. Bên cạnh việc hoàn thành công tác sửa chữa lớn đạt chất lượng và vượt tiến độ, đội ngũ công nhân, kỹ sư luôn đề cao ý thức tiết kiệm trong sửa chữa. Công nhân Phân xưởng sửa chữa Cơ khí - Thủy lực đã tìm cách phục hồi và nghiên cứu thay thế vật liệu sẵn có trong nước như: phục hồi bạc cánh hướng, thay thế tấm bạc chặn vành điều khiển cánh hướng bằng loại phíp, vừa bảo đảm chất lượng, vừa tiết kiệm được chi phí so với việc phải nhập thiết bị chính hãng.

Đối với Nhà máy Thủy điện Pleikrông, sau khi tiếp nhận bàn giao từ Ban quản lý dự án Thủy điện 4 đã phát hiện 204 tồn tại ở các hạng mục công trình gồm: tuyến đầu mối, thiết bị các tổ máy, hệ thống báo, chữa cháy, thiết bị điều khiển, thiết bị bảo vệ, thiết bị thông tin và những tồn tại về phần xây dựng v.v… Xác định đây là nhiệm vụ quan trọng nên ngay sau khi tiếp nhận vận hành, lãnh đạo công ty đã đôn đốc xử lý các tồn tại phát sinh trong quá trình xây dựng và lắp đặt thiết bị, vì vậy, đến nay các tồn tại đã được khắc phục, bảo đảm cho các tổ máy thủy điện Pleikrông vận hành ổn định.

Được đánh giá là doanh nghiệp sở hữu nguồn nhân lực có trình độ, cùng với kinh nghiệm trong quá trình sửa chữa, xử lý sự cố. Vì vậy, ngay khi được EVN giao nhiệm vụ sửa chữa, bảo dưỡng, đại tu các thiết bị, dây chuyền sản xuất điện cho các nhà máy thủy điện, công ty đã tiến hành kiện toàn đội ngũ cán bộ, công nhân làm công tác sửa chữa theo hướng chuyên môn hóa cao. Đồng thời, mở rộng quảng bá năng lực, tìm kiếm thị trường nhằm khai thác tối ưu các thế mạnh hiện có. Nhờ vậy, việc thực hiện tốt dịch vụ này được các đối tác đánh giá cao về năng lực, uy tín, chất lượng và hiệu quả công việc. Công ty đã cử nhiều đoàn công tác đến tham gia sửa chữa, thí nghiệm các nhà máy điện trên khắp cả nước như: sửa chữa 2 tổ máy cho Thủy điện Sê san 3A; thí nghiệm thủy điện Ayun Thượng 1A; thí nghiệm mẫu dầu cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Công ty mía đường Hoàng Anh - Attapeu; xử lý sự cố máy biến áp cho Thủy điện HMun… Một số điểm nổi bật trong lĩnh vực tổ chức dịch vụ thí nghiệm, sửa chữa có thể kể đến như: xử lý thành công hư hỏng hệ thống kích từ tổ máy S7 - Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí; hệ thống điều tốc tổ máy số 2 - nhà máy Thủy điện Quảng Trị và tuabin, máy phát của Nhà máy thủy điện An Khê – Kanak…

Yêu cầu đặt ra khi thực hiện công tác tư vấn giám sát, lắp đặt thiết bị ngoài năng lực chuyên môn, bản lĩnh, kinh nghiệm thì việc bố trí nhân sự hợp lý tại công trường cũng là nhân tố mang tính quyết định đến chất lượng, hiệu quả công việc. Công ty đã lập chương trình, kế hoạch chi tiết trong việc bố trí lao động, lựa chọn đội ngũ kỹ sư, công nhân kỹ thuật có trình độ chuyên môn cao để bám sát quá trình lắp đặt, thí nghiệm, hiệu chỉnh, chạy thử thiết bị. Công ty đã đưa ra nhiều kiến nghị, đề xuất có tính thuyết phục cao về sự hợp lý, yêu cầu kỹ thuật của từng hạng mục và được các bên liên quan chấp nhận thực hiện. Điều này có ảnh hưởng rất lớn đến tính ổn định của thiết bị trong toàn bộ dây chuyền hệ thống khi chính thức đưa vào vận hành. Có thể kể đến vai trò của công ty tại Thủy điện Pleikrông, Sê San 4, Sê San 4A, Hương Điền…thông qua các hoạt động tư vấn giám sát lắp đặt, đồng bộ thiết bị, lập chương trình thử nghiệm, sơ đồ khởi động và vận hành thử nghiệm…

Để nâng cao chất lượng đào tạo, yêu cầu về cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy bằng trực quan cũng như thực hành trên thiết bị mô phỏng được coi là điều kiện hàng đầu. Các kỹ sư của công ty đã tự thiết kế và thi công hệ thống thiết bị mô phỏng có chất lượng tương đương thiết bị nhập ngoại, hệ thống này được điều khiển tự động (PLC) khá hiện đại. Với cách thức này, công ty vừa có thiết bị để công nhân thực tập, vừa tiết kiệm được nhiều chi phí do không phải mua thiết bị. Ngoài việc đào tạo lực lượng chuẩn bị sản xuất của Thủy điện Sê San 4 và Pleikrông, công ty còn đào tạo lực lượng sửa chữa, vận hành với số lượng hàng trăm học viên cho các nhà máy điện như: Thủy điện Sơn La, Xekaman 3, Sê San 4A, Sông Bạc, Dốc Cáy, Sông Bung 4, Hòa phú và Đăk Lô… Tất cả các chức danh được đào tạo đều được kiểm tra nghiêm ngặt và được thực hành trên máy, vì vậy các chức danh có thể làm việc độc lập sau khi kết thúc khóa học.

Hưởng ứng phong trào lao động giỏi lao động sáng tạo, ngay từ những ngày đầu thành lập, CBCNV trong công ty đã tích cực nghiên cứu, rút kinh nghiệm từ thực tế công tác để đưa ra những sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm nâng cao năng suất lao động. Đến nay đã có tổng số 35 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất của CBCNV được công nhận và đưa vào áp dụng, tiêu biểu như sáng kiến “Lắp bổ sung van bi vào đường dầu áp lực cấp cho con lắc ly tâm điều tốc cơ tại Thủy điện Pleikrông” của Nguyễn Văn Anh và “sáng kiến sửa đổi thiết kế mạch báo tín hiệu đứt chốt cắt cánh hướng Thủy điện Sê san 3” của Vũ Văn Ngọc…