Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh: Ký ức về cuộc hành quân thần tốc tới ngày toàn thắng
Ký ức cùng đồng đội ở binh chủng chủ lực đầu tiên từ miền Bắc tiến vào miền Nam với cuộc hành quân thần tốc, đập tan tuyến phòng thủ cuối cùng, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước của Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, dường như vẫn còn nguyên vẹn.
Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh |
Những ngày đầu tháng 4, chúng tôi có dịp trò chuyện với Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh - nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng về ký ức những ngày tháng Tư lịch sử. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, Sư đoàn 325, Quân đoàn 2 của ông vinh dự là sư đoàn bộ binh chủ lực đầu tiên từ miền Bắc tiến vào miền Nam. Năm nay đã 83 tuổi nhưng gặp chúng tôi ông vẫn nhớ như in cuộc hành quân thần tốc của đơn vị dọc đường số 1 cho đến thời khắc thiêng liêng của lịch sử khi giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Lệnh tiến quân như lời hịch
Trong căn phòng nhỏ giản dị, Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh nhớ lại: Đầu tháng 4/1975, khi đó tôi đang là Phó Tham mưu trưởng Sư đoàn 325 (Quân đoàn 2), trong lúc dàn đội hình trên đường số 1, khu vực Nam Ô, Đà Nẵng chuẩn bị sẵn sàng tiến về Sài Gòn, chúng tôi nhận được chỉ thị của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với nội dung: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa! Táo bạo, táo bạo hơn nữa! Tranh thủ từng giờ từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng…”.
Đúng 9 giờ ngày 7/4/1975, Sư đoàn 325 được lệnh xuất phát dẫn đầu đội hình hành quân của quân đoàn. Với tinh thần xốc tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, tất tật cán bộ, chiến sĩ bám xe, bám đường. Cầu hỏng bắc lại cầu, đường hỏng – khẩn trương khắc phục, xe hỏng tổ chức sửa chữa ngay…
Hành quân nhiều ngày, đập tan tuyến phòng thủ của địch ở Phan Rang, ngày 20/4/1975 Quân đoàn 2 nhận được lệnh chuẩn bị giải phóng Xuân Lộc. Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh cho biết, trong hệ thống phòng thủ bảo vệ Sài Gòn, Xuân Lộc được xem là tuyến phòng thủ số 1, là điểm trọng yếu, “cánh cửa thép” phía Đông bảo vệ dinh lũy cuối cùng của chế độ ngụy quyền Sài Gòn. Tuy nhiên, sau một thời gian bị Quân đoàn 4 và một số đơn vị của Quân khu 7 bao vây, tiến công quyết liệt, liên tục, tàn quân địch ở Xuân Lộc đã tháo chạy theo đường số 2 xuống Bà Rịa. Xuân Lộc được giải phóng cũng đồng nghĩa cánh cửa vào Sài Gòn đã mở toang. Ông cùng đồng đội tiến vào Xuân Lộc và tập kết ở phía nam Xuân Lộc, sẵn sàng đánh vào Sài Gòn.
Sư đoàn 325, Quân đoàn 2 vượt sông Đồng Nai tại bến phà Cát Lái sáng ngày 30/4/1975 (Ảnh tư liệu - nhân vật cung cấp) |
Khoảng 5 giờ chiều ngày 26/4, cuộc tiến công của Quân đoàn 2 trên hướng đông-đông nam Sài Gòn bắt đầu. Các tiểu đoàn pháo của Sư đoàn 325 (Quân đoàn 2) kết hợp với Quân đoàn 4 và Quân khu 7 đồng loạt trút bão lửa vào Trảng Bom, Hố Nai, Biên Hòa, Nước Trong, Long Thành, Đức Thạnh, Bà Rịa… Lực lượng cao xạ đánh trả máy bay, bảo vệ đội hình xe tăng, bộ binh và các trận địa pháo mặt đất. Trong ánh nắng hoàng hôn, các cứ điểm của địch chìm trong những quầng lửa sáng lòa.
Ngày 27/4, Sư đoàn 325 đã làm chủ hoàn toàn chi khu Long Thành; phá vỡ một khâu quan trọng trên tuyến phòng thủ vòng ngoài hướng đông nam Sài Gòn.
Chiều ngày 28/4, bộ binh Trung đoàn 46 và xe tăng đã đột kích, bao vây tiến công liên tục chiếm gọn quận lỵ Nhơn Trạch và làm tan rã toàn bộ lực lượng địch chốt giữ nơi đây.
Trận đánh cuối cùng thật khó tả xiết
Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh nhớ lại, rạng sáng 29/4, toàn mặt trận chính thức chuyển sang tổng công kích. Sau phát pháo mở màn vào lúc 4 giờ 30 phút, hơn 300 quả đạn 130mm cấp tập nã vào sân bay Tân Sơn Nhất. Tiếng pháo nổ làm rung chuyển đường phố Sài Gòn, báo hiệu sự cáo chung của ngụy quyền Sài Gòn; đồng thời cũng chính là lời báo cáo trước Bộ tư lệnh quân đoàn và Bộ chỉ huy chiến dịch rằng, Sư đoàn 325 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đánh vu hồi chiến dịch.
Thực hiện kế hoạch tác chiến chiến dịch, cùng thời gian pháo binh bắn phá sân bay Tân Sơn Nhất, Sư đoàn 325 tổ chức đánh chiếm thành Tuy Hạ, căn cứ hải quân Cát Lái và phát triển vào nội đô, giải phóng quận 9. Để nhanh chóng đập tan sự kháng cự của địch, khi ấy đơn vị ông quyết định sử dụng xe tăng và một phần lực lượng Trung đoàn 101 hình thành một mũi tiến theo đường 25, đánh thẳng vào cổng chính thành Tuy Hạ; điều pháo 85mm nòng dài lên bố trí trận địa bắn ngắm trực tiếp, hỗ trợ cho bộ binh “công thành”. Theo phương án đó, thành Tuy Hạ được giải quyết gọn sau hơn một giờ bộ đội ta tiến công dồn dập, dứt điểm.
Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương |
Rạng sáng 30/4, khi trận địa pháo tầm xa của Lữ đoàn 164 ở Nhơn Trạch được lệnh thôi bắn vào sân bay Tân Sơn Nhất, cũng là lúc cuộc vượt sông lịch sử của Quân đoàn bắt đầu. Tới 9 giờ ngày 30/4, cuộc tiến công vượt sông Đồng Nai bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng của Sư đoàn 325, của Binh đoàn Hương Giang kết thúc thắng lợi. Nắng hè chói chang, rực rỡ soi rọi màu cờ giải phóng in trên mặt sông Đồng Nai, trên căn cứ hải quân Cát Lái.
Trên đà thắng lợi, ngay sau khi đập vỡ tuyến phòng thủ của địch ở Cát Lái, Bộ Tư lệnh sư đoàn lệnh cho Trung đoàn 101 cùng lực lượng xe tăng đi cùng phát triển tiến công đánh vào quận 9 và khu vực Tân Cảng. Trung đoàn 46 và Trung đoàn 84 ở lại bảo vệ địa bàn và khóa chặt sông Lòng Tàu, không cho địch rút chạy ra biển. Từ 9 giờ đến 12 giờ ngày 30/4, các chiến sĩ Trung đoàn 101 dồn dập đánh chiếm quận 9, bộ tư lệnh hải quân ngụy và khu vực Tân Cảng, thu hồi và bắt giữ hàng trăm tàu địch trên sông Sài Gòn.
Vượt qua cầu Sài Gòn, lực lượng đột kích thọc sâu của Quân đoàn 2 gồm Trung đoàn bộ binh 66, Sư đoàn 304, xe tăng Lữ đoàn 203 ào ạt tiến vào nội đô. Được tự vệ thành và nhân dân dẫn đường, đoàn xe tăng, cơ giới của ta theo đường Hồng Thập Tự và đường Thống Nhất rầm rập tiến vào Dinh Độc Lập. Đúng 11 giờ 30 phút ngày 30/4, lá cờ giải phóng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, chính thức báo hiệu Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước toàn thắng.
Tự hào một thời oanh liệt, rạng rỡ chiến công
Kể từ đó đến nay, mỗi khi có điều kiện Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh lại ghé thăm chiến trường xưa. Ông vui mừng khi cảm nhận rõ sự thay đổi từng ngày trên mảnh đất bom đạn một thời. Long Thành, Nhơn Trạch (Đồng Nai) chiến trường cũ giờ đây không mảy may một dấu tích chiến tranh sót lại. Đặc biệt Nhơn Trạch đã hiển hiện là một đô thị mới; đường nội thị thênh thang, ngang dọc. Còn phà Cát Lái, vào mùa con nước lên ròng, mặt sông Đồng Nai mênh mông, sóng vỗ bờ, mỗi chuyến phà qua chỉ mất 5 phút mà ngày ấy phải mất gần cả sáng 30/4 với bao tổn thất, cuộc vượt sông của sư đoàn mới hoàn tất.
Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh bên những kỷ vật một thời quân ngũ |
Những đối sánh nhỏ nhoi cũng làm cho ta trân trọng, tự hào thêm về quá khứ một thời để thêm một lần khẳng định: Đường tới ngày toàn thắng, tới vinh quang đâu phải trải bằng nhung lụa - như vào chỗ không người như ai đó từng nghĩ. Khi vượt qua ác liệt, hy sinh để giành chiến thắng, ta sẽ vững tin hơn vào hiện tại và tương lai.