Đi qua bóng tối để tìm thấy ánh sáng của chính mình

Từ lúc chào đời, số phận đã ướm lên chị Nguyễn Thị Thu Thương (sinh năm 1983) tại thôn Nam Phong - xã Phú Xuyên - Hà Nội một thử thách quá lớn: Căn bệnh xương thủy tinh, một hội chứng khiến xương giòn như pha lê, chỉ cần một va chạm nhỏ cũng có thể gãy rạn bất cứ lúc nào. Chị không thể đứng hay đi lại như bạn bè đồng trang lứa. Tuổi thơ của chị gắn với những lần trườn lăn nhẹ nhàng từ góc này sang góc khác giống một chú ốc sên bé bỏng.

Bệnh tật khiến chị không thể đến trường, nhưng tình yêu thương của mẹ và sự giúp đỡ của các tình nguyện viên đã giúp chị biết đọc, biết viết, biết làm những phép tính đơn giản. Là con thứ hai trong gia đình có bốn chị em, ngay từ năm mười tuổi, chị đã mang trong mình suy nghĩ “già trước tuổi”: Làm sao để đỡ đần bố mẹ? Đồng lương ít ỏi của bố, một công nhân xây dựng, cùng thu nhập từ nghề may của mẹ gần như không đủ chi trả cho sinh hoạt gia đình và những đợt điều trị liên miên của chị.

Nhưng sâu trong trái tim yếu ớt ấy luôn âm ỉ một mong muốn mạnh mẽ: “Tàn nhưng không phế”. Chị không ngừng tự hỏi mình có thể làm gì, và đâu là công việc phù hợp với đôi tay dễ đau, dễ mỏi này.

Năm 2005, Thương thổ lộ với mẹ mong muốn được học nghề len và thủ công mỹ nghệ tại Trung tâm “Vì Ngày Mai” (Đông Anh, Hà Nội). Quãng đường 18km đối với một người bình thường chỉ là chuyện đi lại hằng ngày, nhưng với một cô gái xương thủy tinh như Thương, đó gần như một hành trình dài của nghị lực khi mỗi lần di chuyển đều phải đối mặt với nguy cơ chấn thương.

Mẹ chị, người phụ nữ mà tình thương dành cho con luôn lớn hơn mọi nỗi lo đã tạm gác lại toàn bộ công việc may vá ở nhà để đồng hành cùng con suốt thời gian học nghề. Không ai dự đoán được tương lai sẽ mở ra điều gì, nhưng hai mẹ con chỉ có một niềm tin giản dị: “Con cứ cố gắng, rồi trời sẽ không phụ lòng người”.

Sau năm tháng học nghề và được làm quen với len, giấy cuốn và những chất liệu phù hợp với đôi tay mảnh khảnh của mình, chị trở về nhà. Mỗi ngày, chị miệt mài luyện tập, làm đi làm lại từng sản phẩm nhỏ xinh. Lúc đầu còn vụng về, nhưng bằng nghị lực và sự cầu thị, chị tự học thêm trên mạng, rèn từng mũi, chỉnh từng chi tiết. Để rồi sản phẩm ngày một hoàn thiện hơn.

Khi làm được sản phẩm “ưng bụng”, chị tặng mọi người xung quanh. Ai nhận cũng bất ngờ, rồi khen đẹp, rồi giới thiệu người khác tìm đến mua. Từ kênh “truyền miệng” giản dị ấy, Thương có những đơn hàng đầu tiên của đời mình. Nhưng chị hiểu rằng nếu chỉ dựa vào khách quen thì không thể đi xa. Năm 2009, chị lập website www.thuongthuong.net, mở ra cánh cửa mới để đưa sản phẩm của mình đến với thị trường rộng lớn hơn.

Hiện nay, các sản phẩm thủ công của Thương Thương Handmade bao gồm tranh giấy cuốn, túi xách, đồ trang trí và các vật phẩm lưu niệm tinh xảo. Những sản phẩm này được tiêu thụ thông qua nhiều kênh: Bán trực tiếp tại xưởng, giới thiệu qua các hội chợ, sự kiện văn hóa - thương mại, đồng thời đặt hàng trực tuyến qua website và các nền tảng mạng xã hội. Mỗi sản phẩm ra đời đều là kết tinh của sự tỉ mẩn và sáng tạo, vì thế số lượng không nhiều nhưng luôn đảm bảo chất lượng tinh tế, phù hợp với thị hiếu khách hàng.

Về doanh thu, mặc dù xưởng hoạt động theo mô hình phi lợi nhuận chủ động hỗ trợ người khuyết tật, trung bình mỗi tháng doanh thu đạt khoảng 60-80 triệu đồng, tùy theo số lượng đơn hàng và loại sản phẩm. Số tiền này không chỉ giúp duy trì hoạt động sản xuất, trả lương cho khoảng 20 thành viên trong xưởng, mà còn tạo nguồn vốn để mở rộng đào tạo nghề, hỗ trợ các bạn khuyết tật và bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn. Biến Thương Thương Handmade thành một mô hình kinh tế nhân văn thực sự gắn với ngành Công Thương: Vừa phát triển sản phẩm thủ công truyền thống, vừa đào tạo và tạo việc làm bền vững cho các đối tượng yếu thế trong xã hội.

Khi trái tim dẫn lối và nghị lực mở đường

Khi nhu cầu tăng, chị nghĩ ngay đến những người có hoàn cảnh giống mình, những người cũng cần một cơ hội để bươn chải, để được làm việc và được công nhận. Năm 2012, chị mở lớp dạy nghề đầu tiên cho người khuyết tật, với 5 học viên. Hai năm sau, ngày 16/3/2014, chị thành lập “Trung tâm dạy nghề và tạo việc làm cho người khuyết tật”, nay là Công ty Cổ phần Thương mại và Sản xuất Thủ công Thương Thương Handmade.

Trong xưởng nhỏ của chị, mỗi sản phẩm chứa đựng thời gian, sự kiên trì và tâm huyết của từng đôi tay yếu ớt. Có sản phẩm chỉ vài tiếng là xong, nhưng cũng có bức tranh lớn phải mất cả tuần, thậm chí cả tháng. Như tác phẩm “Đám cưới chuột”, mỗi đường nét đều là sự bền bỉ, nhẫn nại được kết tinh.

Với chị, đam mê là chìa khóa. Không có đam mê, người làm thủ công rất dễ nản khi gặp khó khăn. Nhưng bên cạnh đó, vị trí địa lý cũng quan trọng không kém. Chị luôn mong xưởng được đặt ở trung tâm Hà Nội, nơi hội tụ kinh tế, văn hóa, các sự kiện và hội chợ. Nơi sản phẩm thủ công có nhiều cơ hội được nhìn thấy và nâng tầm giá trị.

Hiện Thương Thương Handmade có khoảng 20 thành viên, phần lớn là người khuyết tật, bệnh nhân chạy thận, thiếu máu bẩm sinh. Thu nhập trung bình 5 - 6 triệu đồng một tháng mỗi người tùy tay nghề và năng suất. Xưởng luôn cố gắng điều chỉnh môi trường làm việc phù hợp nhất với từng bạn để các bạn cảm thấy an toàn và được tôn trọng.

Tuy nhiên, khó khăn là điều không tránh khỏi. Sản xuất thủ công không thể chạy theo tiến độ siêu tốc như máy móc. Chỉ cần một thành viên đau ốm, sản lượng lập tức giảm. Nhưng chính trong những hạn chế ấy, giá trị nhân văn và tinh thần đoàn kết lại càng tỏa sáng.

Một minh chứng xúc động là câu chuyện về em Ánh, người mới gia nhập mái nhà Thương Thương. Ánh từng là cô gái hoạt bát, nhanh nhẹn. Nhưng sau một cú ngã trong nhà tắm, chấn thương đầu khiến đôi tay em co cứng, trí nhớ giảm sút, khả năng tập trung gần như biến mất. Gia đình đã chạy chữa khắp nơi, rồi cuối cùng gửi gắm em tại Thương Thương Handmade, nơi họ tin rằng không chỉ dạy nghề mà còn được chữa lành, truyền nghị lực.

Những ngày đầu, Ánh hoảng sợ, thường xuyên đòi về. Có khi đang làm, em bật khóc nức nở. Các anh chị trong xưởng, ngoài làm sản phẩm, còn kiêm “người bạn trông trẻ”: Dỗ dành, động viên, chơi cùng em để em bớt lạc lõng. Đôi lúc tất cả đều mệt, nhưng rồi ai cũng tự nhủ: “Nếu không ai kiên nhẫn với các bạn ấy, thì ai sẽ là người trao cho họ cơ hội hồi sinh?”

Thu Thương tin rằng niềm vui và sự yêu thương đôi khi còn quan trọng hơn cả tay nghề. Bởi khi trái tim được chữa lành, đôi tay sẽ tự khéo léo trở lại. Chị hy vọng Ánh sẽ dần tìm thấy niềm vui giữa những cuộn giấy đầy màu sắc, nơi cuộc đời em có thể bắt đầu lại.

Đóa hoa thủy tinh và hành trình lan tỏa yêu thương

Nhìn lại chặng đường của mình, chị Thương chưa bao giờ nhận mình là người phi thường. Chị chỉ nói: “Mình cố sống sao cho bố mẹ an tâm”. Nhưng ai cũng hiểu, để có ngày hôm nay, chị đã phải nỗ lực hơn người bình thường gấp nhiều lần.

Bố mẹ chị là hai bờ vai yêu thương đã nâng đỡ cả đời chị. Bố từng cõng chị trong đêm rét, chạy từng bước vội vã đến bệnh viện khi chị đau đớn. Mẹ từng tạm dừng tất cả công việc để đưa chị đi học nghề suốt mấy tháng trời. Cả hai đã dành cho chị một tình yêu mà chị nói rằng: “Dù sống thêm một đời nữa cũng không thể báo đáp”.

Vì thế, chị chọn cách báo hiếu giản dị nhất mà chị có thể: Sống tốt, sống đẹp, sống có ích. Sống để bố mẹ mỉm cười rằng con gái mình không bao giờ bỏ cuộc.

Ngày hôm nay, Thương Thương Handmade không chỉ là nơi tạo ra những món đồ thủ công tinh xảo, mà còn là một điểm tựa tinh thần cho hàng chục con người yếu thế. Thương Thương Handmade không chỉ là một xưởng sản xuất thủ công mỹ nghệ. Đó là mô hình kinh tế nhân văn mang tính tiên phong trong dòng chảy đổi mới của ngành Công Thương. Trong bối cảnh ngành đang thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa, sản phẩm thủ công sáng tạo, làng nghề hiện đại, và đặc biệt là kinh tế tuần hoàn. Mô hình của chị Thu Thương thể hiện rõ cách một doanh nghiệp nhỏ có thể tham gia vào hệ sinh thái đó theo cách rất riêng, rất nhân bản.

Doanh nghiệp tạo ra sản phẩm thủ công có giá trị văn hóa, đáp ứng nhu cầu thị trường quà tặng và đồ lưu niệm trong và ngoài nước. Đồng thời góp phần giải quyết bài toán lao động cho nhóm yếu thế, một nội dung được Nhà nước và Bộ Công Thương đặc biệt quan tâm trong chiến lược phát triển bền vững.

Thương Thương Handmade còn cho thấy hướng đi phù hợp với xu thế của ngành: Chuyển đổi số trong quảng bá sản phẩm, kết nối thị trường qua thương mại điện tử, đưa sản phẩm thủ công vào chuỗi giá trị mới. Mô hình này minh chứng rằng sự phát triển kinh tế không tách rời trách nhiệm xã hội: Một cơ sở sản xuất quy mô nhỏ vẫn có thể đóng góp tích cực vào các mục tiêu chung của ngành Công Thương - Tạo việc làm, phát triển sản phẩm Việt và lan tỏa giá trị nhân văn.

Câu chuyện của chị cho thấy một điều: Khi xã hội trao cơ hội và khi người yếu thế được tin tưởng, họ hoàn toàn có thể tạo nên những điều phi thường. Và giống như câu nói mà Thu Thương luôn tâm đắc: “Nếu có gì mạnh hơn số phận, thì đó chính là lòng dũng cảm".

Thu Thương đã sống trọn vẹn với lòng dũng cảm ấy: Bền bỉ, duyên dáng, thầm lặng mà rực rỡ. Trong mắt cộng đồng yếu thế, chị là người dẫn đường. Trong gia đình, chị là niềm tự hào. Trong mắt những ai được lắng nghe câu chuyện của mình, Thu Thương chính là một “đóa hoa thủy tinh” mảnh mai nhưng bất khuất, trong trẻo nhưng tỏa sáng rạng rỡ và đầy nghị lực.

Thương Thương Handmade được thành lập năm 2014 từ mô hình “Trung tâm dạy nghề và tạo việc làm cho người khuyết tật”, do chị Nguyễn Thị Thu Thương, người mắc bệnh xương thủy tinh sáng lập và điều hành. Doanh nghiệp hiện có khoảng 20 thành viên, chủ yếu là người khuyết tật, bệnh nhân chạy thận, thiếu máu bẩm sinh… Thu nhập trung bình đạt 5 - 6 triệu đồng/tháng, tùy theo tay nghề và số lượng sản phẩm.

Sản phẩm chủ lực của Thương Thương Handmade gồm tranh giấy cuốn, đồ trang trí thủ công và quà tặng mỹ nghệ, được sản xuất hoàn toàn bằng phương pháp thủ công, hướng tới thị trường quà tặng sáng tạo, quà tặng văn hóa. Bên cạnh đào tạo nghề, Thương Thương Handmade đóng vai trò như một “mái nhà chữa lành”, giúp nhiều người yếu thế tìm lại niềm vui, sự tự tin và cơ hội hòa nhập cộng đồng.

Mô hình của chị Thu Thương là minh chứng tiêu biểu cho tinh thần “kinh tế nhân văn” trong lĩnh vực Công Thương, nơi giá trị sản xuất gắn liền với trách nhiệm xã hội và lan tỏa những điều tử tế trong cộng đồng.