Thuế tiêu thụ đặc biệt xe hybrid: Nên giảm ra sao?

Giảm thuế cho xe hybrid - mũi tên nhiều đích

Ngày 3/4, tọa đàm “Thuế tiêu thụ đặc biệt với xe hybrid và pick - up: Giải pháp nào phù hợp?” đã được Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức. Tọa đàm thu hút sự tham gia của các đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp và đông đảo đơn vị, tổ chức có liên quan, nhằm thảo luận về những vấn đề trọng tâm trong chính sách thuế đối với hai dòng xe này trong bối cảnh Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đang được sửa đổi.

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đã được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp tháng 10/2024 và vừa được thảo luận tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách trong hai ngày 25 - 26/3/2025. Tiếp thu các ý kiến góp ý, đến nay, dự thảo Luật đã có những thay đổi quan trọng đối với xe hybrid và xe pick-up chở hàng cabin kép.

Quang cảnh tọa đàm. Ảnh: Lê An

Theo đó, dự thảo Luật quy định xe hybrid là loại xe sử dụng cả động cơ xăng và năng lượng điện, sẽ được áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt bằng 70% mức thuế suất đối với xe sử dụng động cơ đốt trong thông thường. Việc này không chỉ giúp giảm gánh nặng thuế cho người tiêu dùng mà còn tạo điều kiện thúc đẩy sử dụng các loại xe thân thiện với môi trường, góp phần vào mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Phân tích lợi ích của xe hybrid, TS Lê Văn Nghĩa, Giảng viên Trường Cơ khí (Đại học Bách Khoa Hà Nội) cho biết, các dòng xe này có thể tiết kiệm từ 30 - 50% nhiên liệu so với xe chạy xăng truyền thống. Theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), trong giai đoạn 2026 - 2030, xe hybrid có thể giúp cắt giảm hơn 2,6 triệu tấn CO2 và tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng chi phí nhiên liệu. Do đó, việc áp dụng chính sách ưu đãi thuế đối với dòng xe này là cần thiết để hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

TS Lê Văn Nghĩa, Giảng viên Trường Cơ khí, Đại học Bách Khoa Hà Nội. Ảnh: Lê An

Trong khi đó, ông Đào Công Quyết - Trưởng tiểu ban Truyền thông, Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam - cho biết, các xe hybrid được sản xuất trong giai đoạn 2026 - 2030 có thể góp phần giảm hơn 2,6 triệu tấn lượng phát thải khí CO2, giúp tiết kiệm ngân sách để bù đắp lượng phát thải tương đương với 333 tỷ đồng tín chỉ carbon. Do đó, ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe hybrid là cần thiết để hướng người tiêu dùng lựa chọn dòng xe này, từ đó giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng sống cho người dân và góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero của Việt Nam.

Thực tế cho thấy, các hãng xe trong nước đang khuyến khích sử dụng ô tô hybrid, với doanh số năm 2024 đạt 9.866 xe. Tuy nhiên, giá bán của dòng xe này vẫn cao và chỉ giảm theo từng dịp khuyến mại. Ví dụ, Subaru đang ưu đãi tới 80 triệu đồng cho các sản phẩm, trong đó có Crosstrek hybrid 2025 nhân kỷ niệm 15 năm tại Việt Nam. Dù vậy, các chương trình giảm giá này chưa phải giải pháp dài hạn cho xe tiết kiệm nhiên liệu và thân thiện môi trường.

Phân tích về thuế suất ưu đãi cho xe hybrid, đại diện ông Nguyễn Ngọc Thái - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thuế và Tư vấn KPMG - cho biết, giảm 30% thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe hybrid sạc trong (HEV) và 50% cho xe hybrid sạc ngoài (PHEV) như đề xuất của VAMA có thể dẫn tới giảm thu ngân sách Nhà nước trong ngắn hạn (khoảng 5.000 tỷ đồng/năm), nhưng đây là một khoản chi phí có thể chấp nhận được so với các lợi ích lâu dài mà chính sách này mang lại.

Theo nghiên cứu của KPMG Việt Nam, ưu đãi thuế sẽ giúp tiết kiệm tới 26.000 tỷ đồng chi phí nhiên liệu và 28.000 tỷ đồng chi phí nhập khẩu dầu thô trong suốt vòng đời của mỗi xe ô tô. Điều này không chỉ giúp giảm bớt áp lực cho ngân sách Nhà nước mà còn góp phần cải thiện cán cân thương mại của Việt Nam.

Ông Nguyễn Ngọc Thái, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thuế và Tư vấn KPMG. Ảnh: Lê An

Về chính sách thuế, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam - cho biết, hiện xe hybrid (HEV) đang được đề xuất mức thuế 70% và xe hybrid sạc ngoài (PHEV) là 50% (so với xe xăng). Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng hai loại xe này nên được hưởng mức ưu đãi thuế tương đương, ở mức 50%.

Trong khi đó, ủng hộ đề xuất áp thuế 50% cho các dòng xe hybrid, Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu (Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội) nhấn mạnh, chính sách thuế cần đủ hấp dẫn để khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng xe thân thiện với môi trường.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu (Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội). Ảnh: Lê An

Xe bán tải nên chịu thuế ra sao?

Đối với xe pick-up chở hàng cabin kép (xe bán tải), Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đã được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp tháng 10/2024 cũng đã đưa ra những điều chỉnh quan trọng nhằm hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan.

Cơ quan soạn thảo Luật đang xem xét để đưa ra một lộ trình áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với loại xe này sao cho hợp lý, bảo đảm thời gian cho doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh, đồng thời tránh gây khó khăn cho người dân, đặc biệt là những hộ gia đình và doanh nghiệp ở nông thôn, đối tượng chính sử dụng xe pick-up chở hàng cabin kép.

Tại tọa đàm, nhiều diễn giả cho rằng, dòng xe này chủ yếu hoạt động ở ngoài đô thị với công năng chính là chở hàng, nhiều hộ gia đình và nhiều đơn vị sử dụng phục vụ kinh doanh vừa và nhỏ thuận tiện, đơn giản trong vận chuyển. Theo đại diện KPMG, ở Việt Nam, hơn 70% người tiêu dùng xe pick - up chở hàng cabin kép thuộc khu vực miền núi và các tỉnh ngoài Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Đáng chú ý, 64% là khách hàng cá nhân, gồm nông dân, kỹ sư, cá nhân kinh doanh tự do; nhóm này mua xe nhằm mục đích vận tải, kinh doanh thương mại với quy mô vừa và nhỏ. 36% khách hàng còn lại là các cơ quan, doanh nghiệp như Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Tập đoàn Viettel…, dùng xe này để thực hiện nhiệm vụ quốc gia và các hoạt động chuyên ngành.

Do đó, ông Trương Xuân Cừ - Đại biểu Quốc hội (đoàn Hà Nội) - cho rằng xe pick-up nên được chia thành hai nhóm: Loại cabin đơn (2 chỗ) áp thuế như xe tải, còn loại cabin kép (4 chỗ) áp mức thuế bằng 50% xe chở người thông thường. Điều này đảm bảo công bằng và hợp lý hơn trong chính sách thuế.

Ông Trương Xuân Cừ, Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội

Đồng thời, Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh rằng xe pick-up chủ yếu được sử dụng tại các vùng nông thôn, miền núi để chở hàng và phục vụ sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ. Do đó, việc tăng thuế cần có lộ trình hợp lý để không ảnh hưởng đến đối tượng này.

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội. Ảnh: Lê An

Theo các diễn giả, việc tăng thuế suất cao ngay trong một lần sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và người dân ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa - những đối tượng chính sử dụng xe pick - up chở hàng cabin kép. Một lộ trình 3 năm với mức tăng hợp lý và áp dụng sau 1 năm khi luật được thông qua sẽ là một giải pháp hài hòa, bảo đảm thu ngân sách, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và đảm bảo phát triển bền vững ngành công nghiệp ô tô trong nước.